Джеймс Джойс: өлгөләр араһындағы айырма

'''Джеймс Августин Алоиз Джойс''' ([[Инглиз теле|ингл.]]&#x20;''<span lang="en">James Augustine Aloysius Joyce</span>'';  тыуған [[1882 йыл|1882]] йылдың 2 февралендә — вафат булған [[13 ғинуар]]  [[1941 йыл|1941]] йылдың 13 ғинуарында) — [[Ирландия|ирланд]] яҙыусыһы  һәм шағире,  модернизм  вәкиле.

Джеймс Джойс  , гриориан стилендә төҙөлгән йорттарҙан торған Дублиндың көнъяҡ районындағы Ратгар ҡалаһында ,  Станислас Джойс һәм Мэри Джейн Марри- ҙарҙың күп балалы ғаиләһендә донъяға килгән.  Атаһы,  финанс эштәре бик шәп бармағанлыҡтан , бер нисә тапҡыр профессияһын алыштырған, шунлыҡтан уларҙың ғаиләһе Дублиндың бер районынан икенсе районына күсеп йөрөргә мәжбүр булған.  Яҙыусы үҙ ваҡытына күрә һәйбәт кенә белем алһа ла, үҙенең балалыҡ һәм йәшлек йылдарында кисергән ярлылыҡта үткән йылдарын һәм тормошта бик тиҙ генә үҙенә урын таба алмағанын  күп кенә китаптарында һүрәтләгән.   " Рәссамдың йәшлектәге портреты" һәм "Улисс" тигән романдарының  төп геройы булған Стивен Дедалдың  тормошонда  яҙыусының биографик оҡшашлығы айырыуса  ярылып ята.

 6  йәшендә Джойс  Клейндәге  Клонгоуз Вудс  иезуиттәр  көллиәтенә уҡырға инә, һуңынан  Дублиндағы  Бельведер  көллиәтендә уҡый.''Конго Вудс'' был Клейне, аҙаҡ Аҙаҡ килеп, [[1893 йыл|1893]] йылда ул  Университет колледжы  тип аталып йөрөтөлгән Дублин университетенә  уҡырға инә һәм уны  [[1902 йыл|1902]] йылда гйылда тамалаптамамлап сыға.

20  йәшендә  Джойс  [[Париж]]<nowiki/>ға  килә. Ул бында ,заманында атаһы профессияларын бер туҡтауһыҙ алмаштырған кеүек, үҙенә байтаҡ ваҡыт урын таба алмай этләнә: ул берсә  журналист, берсә уҡытыусы  һ. б. булып эшләй. Европа континентына килеп , Францияла бер йыл эшләгән ваҡытында  әсәһенең  бик ҡаты ауырып киткәне тураһында  телеграмма ала һәм  яҙыусы ҡабат Ирландияға ҡайтып китә.  Әсәһе , ауырыуынан терелә алмай, үлгәс, Джойс ,тағы ла тыуған илен ташлап сығып , Триест ҡалаһында горничный булып эшләгән Нора Барнакл менән бергә тора башлай. Һуңынан , 27йыл үткәс, уның менән никахҡа керә. 

 [[Беренсе донъя һуғышы|Беренсе бөтә донъя һуғышы]] Джойс ҡатыны менән  Цюрихҡа күсеп килә. Ул бында " Рәссамдың йәшлектәге портреты" романын , һуңыраҡ "Улисс" тигән әҫәрен  яҙа башлай.  [[Европа|Европала]] сәйхәттә йөрөгән сағында Джойс шиғырҙар яҙған. Уның шиғырҙары, имажинистарҙың анталогияһында баҫылып сығып , донъя күргәндәркүргән.  1933 [[1933 йыл|йыл]]<nowiki/>да уның " Улисс" романы Джойстың тыуған иле Ирландияла түгел, ә Францияла  тәүге тапҡыр донъя күрә. Был  публикаға иң билдәле , 600 бит тәшкил иткән ҙур күләмле әҫәрендә Джойс  Дублин йәбрәйе Леопольд Блумдың 1904 йылдың 16июнендәге16 июнендәге бер көнөн тасуирлай.  Был китап Францияла сыҡһа ла , Джойстың үҙе әйтеүе буйынса, Дублиндың  бер көн эсендә һәләк булыуы мөмкинлеген  һүрәтләүсе роман.  16 июнь көнө  Джойсты ихтирам итеп уҡыған  бөтә донъя  уҡыусылары араһында  Блумсдэй ( Bloomsday) тип танылған. көн булып тора.

 Икенсе бөтә донъя һуғышы башында  Франция  ,  немец ғәскәрҙәре тарафынан  еңелгәс һәм уның байтаҡ өлөшө  оккупацияла немейнемецтәр  ҡул аҫтынлааҫтында ҡалғас, Джойс Цюрихҡа  кире әйләнеп ҡайта. Ғүмеренең һүңғы йылдарында  уның һаулығы бик ныҡ ҡаҡшай, ул глаукома менән яфалана. 1941 йылдың 11 ғинуарында  ашҡаҙаны тишелеп сығыу сәбәпле операцияға эләгә һәм шунан терелә алмай, 1941 йылдың 13 ғинуарында вафат була. була.