|
[[Файл:Flours.jpg|right|thumb|Он]]
'''Он''' — ({{lang-ru|мука}}, {{lang-en|flour}}), төрлө ашлыҡтарҙан тирмән аша тарттырып сығарылған ашамлыҡ. Он [[бойҙай]], полба, [[арыш]], ҡарабойҙай, [[һоло]], арпа, тары, [[Шәкәр кукурузы|кукуруз]], [[дөгө]] һәм дағуа һымаҡ культуралы игендән әҙерләнергә мөмкин. Күпселек бойҙай оно яһайҙар һәм [[икмәк]] бешереүҙә ҡулланыла. Икмәк бешергән он сорттарға бүленә: көрпә, юғары сифат, беренсе сифат, икенсе сифат, обой.
== Физик үҙенсәлектәре ==
Өйөлмәле макарон оны тығыҙлығы 650-700650—700 кг/м3 тәшкил итә, икмәк бешереү өсөн ҡулланылған он — 550-710550—710 кг/м3. Саңланыу коэффициенте<ref name="Корольченко">А. </ref>:
* 0,5-5,0 метр;
* 0,3-3,0 метр;
* 0,03-1,0 метр.
== Он өлөштәре ==
* крахмал — 54 — 90 %
* декстрин
* клетчатка
* аҡһым — 14 (бойҙай) — 44 (соя) %
* майҙары — 0,9 — 4 %
* витаминдары — В1, В2, В6, РР, А, Е
* [[ферменттар]]
* минераль матдәләр — 0,36 — 3,5 %<ref>[http://www.mintorgmuseum.ru/vocabulary/1172/ Мука], Статья на сайте ''Музей Торговли''.</ref><ref>[http://www.znaytovar.ru/s/Ximicheskij-sostav-muki.html Химический состав муки], Статья на сайте ''Знайтовар. ''</ref>
== Төрҙәре һәм аҙыҡ ҡиммәте ==
Он төрөн иген билдәләй. Икмәк бешерә торған он төрө бойҙай менән арыштан яһала. Арыш онона ҡарағанда, бойҙай оно күберәк сығарыла . Икмәк һәм башҡа ондан яһалған ашамлыҡтар - — ҡамыр ризыҡтары.
=== Башҡа он төрҙәре ===
Он — башҡа төрө — [[Шәкәр кукурузы|кукуруз]], арпа, һоло, ҡара бойҙай, борсаҡ, ҡабаҡ, муйыл — милли йәки махсус ашамлыҡтар әҙерләү өсөн кәрәк күләмдә генә сығарыла. Шулай итеп, һоло оно печенье яһау өсөн ҡулланыла, ҡара бойҙай оно диетик аш-һыу, ашамлығы әҙерләү өсөн, [[Дөгө|дөғөдөгө]] — балалар һәм диетик туҡланыу өсөн һәм башҡа ҡулланыла.
Он каштан емешенән дә яһала. Традицон ашта [[Греция|греция баш ҡалаһы]] һәм [[италия]] кухняһында киң таралған, шулай уҡ данлыҡлы КиевскийКиев торты эшләгәндә ҡулланалар.
Муйыл оно етештергәндә атаҡлы себер тәмлекәсе — черемхово торты, пряниктәр һәм башҡа кондитер изделиеләре әҙерләү өсөн ҡулланалар (ватрушка, бәлеш). Ул ҡамырҙан күңелле баҙам еҫен бөркә. Муйыл оно аҙыҡ-түлек кибеттәрендә һатыла.
== Ҡулланыу ==
Ондоң төп билдәләнеше икмәк бешереү. Бынан тыш, ҡоймаҡ, бәлеш, билмән, кондитер (торттар, кекс, печенье, вафли, перәник) һәм макарон эшләнмәләре, ҡатнаш аҙыҡ-түлек яһауҙа. Он балыҡБалыҡ ҡурғанда йәки котлет яһағанда ҡушылаонға әүәләйҙәр.
== Он тарттырыу йыһаздары ==
* Иләкле тарттырғыс машинаһы;
* Иген бушатҡыс;
* Юғары сортлы он эшкәртеү станоктары;
* Автоматик үлсәү дозаторы;
* Ауырлыҡ дозаторы;
* ӨрғөслөӨргөслө айыртҡыс;
* Деташерҙар;
* Тәрилкәле триер;
* Аҡҡан игенде, электропневматик көйләү ҡорамалы менән йыһазландырылған, үткәргес торба.
== Шулай уҡ ҡара ==
* Ҡалдыҡ эндосперм
* Грэм оно
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{Ҡалып:Reflist}}
== Һылтанмалар ==
* {{Ҡалып:Из БСЭ|http://slovari.yandex.ru/мука/БСЭ/Мука/ |title=Мука}} Ҙур совет энциклопедияһы<span contenteditable="false">.</span>(недоступная һылтама менән 27{{ref-04-2015 (294 көн))ru}}
* [http://protect.gost.ru/document.aspx?control=7&id=180450 ГОСТ 31463-2012]. ОнМука из двернойтвердой бойҙайпшеницы өсөндля макаронмакаронных эшләнмәләреизделий. ТехникТехнические шарттарусловия {{ref-ru}}
* [http://rfgost.ru/gost/319425/ ГОСТ 26361-84 ОнМука.] [http://rfgost.ru/gost/319425/ Метод билдәләүопределения белизнабелизны] {{ref-ru}}
[[Категория:Тәм-том производствоһы]]
[[Категория:Он]]
| 