Википедия

Башҡортостан ҡурсаулығы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Assele (фекер алышыу | өлөш)
1578 төҙәтеү
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
'''Башҡортостан ҡурсаулығы''' (йәки '''Башҡортостан дәүләт ҡурсаулығы''') — [[Башҡортостан]]дың [[Бөрйән районы]]нда урынлашҡан, ғәйәт бай үҫемлектәр һәм хайуандар донъяһын, йәнһеҙ тәбиғәт мөғжизәлөренмөғжизәләрен, мәҙәниәт ҡомартҡыларын, Көньяҡ [[Урал (тау)|Уралдың]] аралаш һәм киң япраҡлы [[урман]] комплексын берләштергән [[Башҡортостан]]дың [[Бөрйән районы]]нда урынлашҡан ҡурсаулыҡ.
== Тарихы ==
Башҡортостан Халыҡ Комиссарҙары Советы [[1929]] йылдың [[3 сентябрь|3 сентябр]]ендә заповедник ойоштороу тураһында ҡарар ҡабул итә һәм ул [[1930]] йылдын 11 июнендэиюнендә эшләй башлай. Һуңынан Министрҙар Советы ҡарары менән ҡурсаулыҡ бөтөрөлә һәм урман хужалығы ойошторола. [[Урман]]ды көсөргәнешле киҫеү башлана. Тик [[1958]] йылдың ноябренән ҡурсаулыҡ яңынан аяҡҡа баҫтырыла. [[1986]] йылдан Шүлгәнташ ҡурсаулығы итеп үҙгәртелә.
 
== Маҡсаты һәм бурысы ==
Ҡурсаулыҡ Көньяҡ [[Урал]]дың үҙәгендә [[Бөрйән районы]]ның матур тәбиғәт ҡосағында 75 мең гектар майҙанды биләй. Ойошторолоуының тәүге көндәренән үк бындағы тәбиғәт байлығын һаҡлауға һәм ишәйтеүгә ҙур иғтибар бирелде, һунарсылыҡ тыйылды.
 
Бөтә дойъяғадонъяға билдәле [[Шүлгәнташ мәмерйәһе]] [[РСФСР]] хөкүмәте ҡарары менән ҡиммәтле [[тәбиғәт ҡомартҡылары]] комплекстары иҫәбенә индерелде. [[1959]] йылда бында юғары [[палеолит]] дәүерендә йәшәгән тәүтормош кешеләренең ҡаяға төшөрелгәнтөшөргән уникаль һүрәттәре табылды.
Ҡурсауыҡ территорияһы ике ҙур — Үҙән һәм [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] буйы участоктарынан тора. Уның биләмәлэрендә 800-ҙән ашыу үҫеклек (күптәре СССР-ҙың «[[Ҡыҙыл китап|Ҡыҙыл китабына]]» индерелгән) төрҙәрен осратырға мөмкин. Икһеҙ-сикһеҙ урмандары саф һыулы йылғалары [[балыҡтар]]ға бай, хатта хәҙер һирәк осрай торған [[бағыр]], [[бәрҙе]], [[ҡыҙылбалыҡ]] һаҡланған.▼
 
Бал һуты бүлеп сығарыусы 100-ҙән ашыу сәскә атҡан туғайҙарында [[умартасылыҡ]], урмандарындә [[солоҡсолоҡ]] өсөн шарттар уңайлы.▼
▲ҠурсауыҡҠурсаулыҡ территорияһы ике ҙур — Үҙән һәм [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] буйы участоктарынанбиләмәләренән тора. Уның биләмәлэрендәБында 800-ҙән ашыу үҫеклекүҫемлек (күптәре СССР-ҙың «[[Ҡыҙыл китап|Ҡыҙыл китабына]]» индерелгән) төрҙәрен осратырға мөмкин. ИкһеҙУрмандары икһеҙ-сикһеҙ урмандары, саф һыулы йылғалары [[балыҡтар]]ға бай, хатта хәҙер һирәк осрай торған [[бағыр]], [[бәрҙе]], [[ҡыҙылбалыҡ]] һаҡланған.
Ҡурсаулыҡтың бурысы ошо тәбиғәт ҡомартҡыларын һаҡлап алап ҡалыу.▼
 
▲Бал һуты бүлеп сығарыусы 100-ҙән ашыу сәскә атҡан туғайҙарында [[умартасылыҡ]], урмандарындәурмандарында [[солоҡсолоҡ]] өсөн шарттар уңайлы.
 
▲Ҡурсаулыҡтың бурысы — ошо тәбиғәт ҡомартҡыларын һаҡлап алап ҡалыу.
 
== Һылтанмалар ==
* [http://oopt.info/index.php?oopt=754 Башкирский«ООПТ заповедникРоссии» насайтында сайтеҡурсаулыҡ ООПТ Россиитураһында]
* [http://scanex.com/ru/news/News_Preview.asp?id=n91620 МГУ и Центр «СканЭкс» разработалиүҙәге сайтында Башҡортостан картуҡурсаулығы Башкирскогокартаһы заповедникатураһында]
* [http://www.floranimal.ru/national/park.php?pid=75 БашкирскийflorAnimal заповедниксайтында наҡурсаулыҡ сайте florAnimalтураһында]
 
[[kk:Башқұрт қорығы]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Башҡортостан_ҡурсаулығы» битенән алынған