|
}}
'''Грек теле''' (''юнан теле'' (иҫке.)) – — [[Һинд-Европа телдәре]] араһында иң оҙаҡ йәшәүсе [[тел]] – — документтар буйынса, уның ғүмер оҙонлоғо – — 3,500 йыл тирәһе. Шулай уҡ ул һинд-европа телдәре араһында иң боронғо тел булып һанала, [[Микен]] яҙмалары фрагменттары [[беҙҙең эраға тиклемге 15-се быуат|беҙҙең эраға тиклемге 15-се]] йәки [[беҙҙең эраға тиклемге 14-се быуат|14-се быуаттарға]] ҡарай. Бөгөнгө көндә был телдә [[Греция|Грецияла]]ла, [[Кипр|Кипрҙа]], [[Албания|Албанияла]]ла, [[Австралия|Австралияла]]ла, [[Болгария|Болгарияла]]ла, [[Македония|Македонияла]]ла, [[Италия|Италияла]]ла, [[Төркиә|Төркиәлә]], [[Армения|Арменияла]]ла, [[Грузия|Грузияла]]ла, [[Украина|Украинала]]ла, [[Молдавия|Молдавияла]]ла, [[Румыния|Румынияла]]ла , [[Мысыр|Мысырҙа]] һәм [[Грек диаспораһы|эмигранттар берекмәләрендә]] яҡынса 12-1512—15 миллион кеше һөйләшә.
Грек теле [[беҙҙең эраға тиклемге 9-сы быуат|беҙҙең эраға тиклемге 9-сы быуаттан]]тан алып Грецияла һәм [[беҙҙең эраға тиклемге 4-се быуат|беҙҙең эраға тиклемге 4-се быуаттан]]тан алып Кипрҙа [[грек әлифбаһы]] ярҙамында яҙыла. [[Грек әҙәбиәте]] тарихы үҙ эсенә яҡынса өс мең йыллыҡ дәүерҙе һыйҙыра.
== Тарихы ==
Грек теленең тарихы шартлы рәүештә һанап үтелгән осорҙарға бүленә:
* '''[[Микен грек теле]]''': [[Микен мәҙәниәте|Микен мәҙәниәтенең]] теле.
* '''[[Боронғо грек теле|Классик грек теле]]''' (шулай уҡ боронғо грек теле исеме аҫында билдәле): Был телдең төрлө диалекттары – — грек мәҙәниәтенең [[архаик осор|архаик]] һәм [[классик осор|классик осорҙарының]] телдәре. Боронғо грек теле [[Рим империяһы]]нда киң билдәле булған.
* '''[[Эллинистик грек теле]]''': төрлө боронғо грек теле диалекттарының [[аттик грек теле|аттик диалектҡа]] (Афина диалекты) ҡушылыуы. Шулай итеп, уртаҡ грек диалекты барлыҡҡа килә. Эллинистик грек теле иң тәүҙә [[Искәндәр Зөлҡәрнәй|Искәндәр Зөлҡәрнәйҙең]] ғәскәрендә һәм ул буйһондорған территорияларҙа ҡулланыла, әммә Эллинистик колонизация дәүеренән һуң [[Мысыр|Мысырҙан]] алып [[Индия]] сиктәренә тиклем таралыу ала.
* '''[[Урта быуат грек теле]]''': [[Эллинистик грек теле|Эллинистик грек теленең]] [[Урта быуатбыуаттар]] дәүерендә [[Византия империяһы|Византия империяһының]] рәсми һәм аралашыу теле булараҡ үҫешеүе. Был тел Византия империяһының [[15-сеXV быуат|15-се быуатта]]та юҡҡа сығыуына тиклем ҡулланыла.
* '''[[Яңы грек теле]]''': грек теленең Византия дәүеренән һуңғы үҫешеүе.
Урта быуат аҙағынан грек теленең ике төп формаһы ҡулланыла: аралашыу теле һәм [[19-сыXIX быуат]], [[20-сеXX быуат]] башында әҙәби, юридик, административ һәм ғилми өлкәләрҙә ҡулланылған классик грек теле. [[1976]] йылда аралашыу теле Грецияның рәсми теле итеп иғлан ителә.
== Грек әлифбаһы ==
[[Категория:Грек теле|*]]
[[Категория:Алфавит буйынса телдәр]][[Категория:Греция телдәре]][[Категория:Кипр телдәре]]
{{Link FA|als}}
| 