Көнсығыш Тимор: өлгөләр араһындағы айырма

'''Көнсығыш Тимо́р''' ('''Тимо́р-Ле́шти''' йәки '''Тимо́р-Ле́сте<ref>[http://mvf.klerk.ru/spr/spr63.htm Классификатор стран мира (ОКСМ)]</ref>'''), '''Көнсығыш Тимор Демократик Республикаһы'''  — [[Көньяҡ-көнсығыш Азия]]ла урынлашҡан дәүләт. Көнсығыш Тимор дәүләтенә Тимор утрауының көнсығыш өлөшө һәм шул уҡ уртауҙың көнбайышында ҙур булмаған [[эксклав]] (Окуси-Амбено провинцияһы), шулай уҡ [[Атауро]] (төньяҡта) һәм [[Жаку]] (көнсығышта) утрауҙары керә.

Тиморға беренсе килеп ултырған европалылар португалдар була, тирә яҡтағы утрауҙарҙы голландтар колонизациялай.

Тиморҙа деколонизация процессы 1974 йылда, Португалияла авторитар режим ҡолатылғас, башлана. 1975 йылдың 28 ноябрендә бәйһеҙлек деклорацияһы иғлан ителә. Тик 9 көндән һуң илгә Индонезия армияһы баҫып керә, Көнсығыш Тимор Индонезияның 27-се провинцияһы тип иғлан ителә. Баҫып кереү һәм артабанға репрессиялар АҠШ ярҙамы менән үткәрелә, АҠШ Инднезия армиһын ҡорал менән тәъмин итә һәм күнекмәләр үткәрә.

Тиморҙа Индонезия идараһы рәхимһеҙ һәм халыҡты ирекһеҙләү менән айырыла. 27 йыллыҡ оккупация дәүерендә 100 – 250100—250 мең кеше үлтерелә (баҫып кергәндә утрауҙа халыҡ һаны 600 мең була), шул тиклем УК халыҡ ҡасаҡҡа әүрелә.

[[1999]] йылда Көнсығыш Тиморҙа референдум үткәрелә. Халыктың 78,5  % бәйһеҙлек өсөн тауыш бирә. [[2002]] йылдың [[20 май|20 майында]]ында рәсми рәүештә бәйһеҙлек иғлан ителә.

Дини составы: католиктар  — 98  %, мосолмандар  — 1  %, протестанттар  — 1  % .

* [http://etan.org/ ETAN  — East Timor & Indonesia Action Network] {{ref-en}}

[[Категория:УтрауУтрауҙағы дәүләттәр]]