Ашау етмәү: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"{{Болезнь | Name = Аслыҡ, ашап еткермәү | Image = Orange ribbon.svg | Caption = Хәнәүә…" исемле яңы бит булдырылған
 
ә Робот: косметик үҙгәртеүҙәр
14 юл:
}}
'''Ашап еткермәү''' — аҙыҡ-түлек етешмәү, ашауға мохтажлыҡ кисереүҙән барлыҡҡа килгән хәлде тасүирлаусы термин. Ҡағиҙә булараҡ, һүҙ рационда аҙыҡ-түлек етешмәү тураһында, ҡайһы саҡта [[аш ҡайнатыу тракты]]нда аш һеңдереү процессы боҙолау һәм аш һеңдереү процессында туҡлыҡлы матдәләр юғалтыу тураһында бара. Ашар еткермәү осрағында гиротрофия күренеше өс дәрәжәлә квалификациялана. Бының өсөн индивидумдың нормаль ауырлығынан процентраҙа етешмәгән ауырлыҡты иҫәпләйҙәр.
Аслыҡ, ашап еткермәү социаль афәт булып һанала . '''Абсолют аслыҡ''' — ашар еткермәүҙең күҙгә күренеп торғаны, '''сағыштырмаса (йәшерен) аслыҡ''' — аслы-туҡлы йәшәү, аҙыҡ рационында кәрәкле матдәләр етмәү.
Аслыҡ, ғәҙәттән тыш тәбиғәт шарттары афәтенән һу: [[ер тетрәү]], [[һыу баҫыу]]ҙар, оҙаҡҡа һуҙылған ҡоролоҡ, циклондар һ.б., шулай уҡ [[һуғыш]]тар, хәрби конфликттар нәтижәһендә башланып китә. Был осраҡ тар [[ауыл хужалығы]] етештереүен киҫкен кәметә һәм көтөлмәгән бәлә-ҡазаларға алып килә.
[[Файл:Starved girl.jpg|thumb|[[Нигерия]]ла Граждандар һуғышы осорондағы аслыҡтан интегеүсе бала. 1967—1970 й.]]
2000 йылдан 2000 йылғаса аҙыҡ-түлек менән мәъмин ителеү буйынса БМО докладында ашап еткермәү сәбепле үлем осрағы 58% етә тип билделәнә. «Донъяла йыл һайын 62 миллион кеше үлә, һәи ун икенсе кеше аслыҡтан ыҙалан <ref name="library.thinkquest.org">[http://library.thinkquest.org/C002291/high/present/stats.htm The world hunger problem: Facts, figures and statistics</ref>. 2006 йылда 38 миллион кеше ашап еткермәү менән бәле, [[микроэлементтар]] етешмәүҙән үлә»<ref>{{cite book |first=Jean |last=Ziegler |authorlink=Jean Ziegler |title=L'Empire de la honte |publisher=Fayard |location= |year=2007 |isbn=978-2-253-12115-2 |page=130 }}</ref>.
Үлем кимәлен хроник аслыҡ нәтижәһендә билдәләү ифратта ауыр. Сөнки үлем осрағы туранан-тура аслыҡ менән бәләнмәгән. Ашап еткермәү кешеләрҙең, [[яман шеш]], [[кахексия]], [[дистрофия]], [[маразм]] кеүек, күпләп ауырыуына килтерә. [[Аҡһым]] етмәүҙән айырыуса балалар, бигерәк тә күкрәк һөтө имгән осорҙа һәм ғомөрөнөң беренсе йылдарында, шулай уҡ йөклө ҡатын-ҡыҙҙар һәм бала имеҙеүсе ҡатындар ғазаплана.
 
== Ашап еткермәү сәбәптәре ==
26 юл:
* Аш һеңдереү процессы боҙолоу
* [[Депрессия]](күңел төшөнкөлөгө)<ref>Русско-башкирский словарь педагогических и психологических терминов (Н.Ф.Суфьянова, 2002)</ref>
* Неврозлы анорексия (ауырыу сәбәпле ашау теләгенең юҡлығы) <ref>Русско-башкирский словарь медицинских терминов (В.З.Гумеров, 1981)
</ref>
* Булимия (ныҡ көслө асығыу тойғоһо; йыш ҡына хәлһеҙлек һәм эс ауыртыу күҙәтелә)<ref>Русско-башкирский толковый словарь медицинских терминов (М.Т.Азнабаев, 2007)
36 юл:
* [[Алкоголизм]]
* Май һәм [[углевод]]тарҙы саманан тыш артыҡ ҡулланыу
* Халыҡтың үтә күплеге<ref>Ron Nielsen, ''The little green handbook'', Picador, New York (2006) ISBN 0-312-42581-3</ref>
* Аҙыҡ продукттарын сәңәғәттә етештереү
 
42 юл:
<references/>
== Әҙәбиәт ==
 
[[ru:Недоедание]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ашау_етмәү» битенән алынған