Карл Линней: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә Робот: косметик үҙгәртеүҙәр
66 юл:
 
=== Бала сағы ===
Карл Линней 1707 йылдың 23 майында көньяҡ Швецияла тыуа Смоланд провинцияһы&nbsp;Росхульт ауылында тыуа. Уның атаһы&nbsp;— Нильс Ингемарссон Линнеус ({{lang-sv|Nicolaus (Nils) Ingemarsson Linnæus}}, 1674—1748), дини кеше, ығышы буйынса крәҫтиән<ref name="Бруберг"></ref>; әсәһе — Кристина Линней (Линнея), Бродерсонияла тыуған ({{lang-sv|Christina Linnæa (Brodersonia)}}, 1688—1733), ауыл руханиһы ҡыҙы.
 
Карл ғаиләлә беренсе бала булып доньяға килә (һуңыраҡ Ингемарссон һәм Кристинаның тағы дүрт балаһы — өс ҡыҙы һәм бер улы тыуа)<ref name="Бруберг"></ref>.
 
1709 йылда ғаилә Росхульт янындағы Стенбрухульт ауылына күсеп килә. Там Нильс Линнеус йорт янында ҙур булмаған баҡса ултыртып, уны ҙур ихтирам менән тәрбиәләп ҡарай; баҡсала йәшелсә-емештәр, сәскәләр үҫтерә, уларҙың бараһынаң да исемен белә.
81 юл:
Векшё ҡалаһына иң яҡын юғары уҡыу йорто булған ҡала Лунд була.
1727 йылда Линней имтихан тапшырып Лунд университетына уҡырға инә һәм тәбиғәт фәнен һәм медицинаны өйрәнә.
Профессор Килиан Стобеус (1690—1742) лекциялары ҙур ҡыҙыҡһыныу уята. Линней профессорҙың өйөнә фатирға төшә <ref name="Бруберг"></ref>; Стобеус ярҙамында ул китаптан уҡыған һәм үҙе күҙәткән мәғлүмәтте тәртипке килтерә.
 
1728 йылдың августында Юхан Ротман кәңәше буйынса Линней Уппсал университетына күсә. Был университетта медицинаны өйрәнеү өсөн мөмкинлектәр күберәк була.
88 юл:
Әйтеп үтергә кәрәк, ике университетта ла уҡытыу кимәле түбән була, күп ваҡыт студенттар үҙ-аллы шөғөлләнәләр.<ref name="www-bioresurs-uu-se"/>
 
[[РәсемФайл:Linné-Praeludia Sponsaliorum Plantarum.jpg|thumb|right|Линейҙың ҡулъяҙмаһы Praeludia sponsaliorum plantarum (декабрь 1729)]]
1729 йылда Линней ботаника менән шөғөләнгән теология профессоры Улоф Цельсий (1670—1756) менән таныша. Был танышыу Линней өсөн бик мөһим була, уға профессор өйөндәге китапхана менен эшләрге мөмкинлек асыла.
107 юл:
Меңгә яҡын яңы үҫемлектең тасүрламаһын яҙып ҡалдыра (ул тасүрлаған үҫемлектәрҙен дөйөм һаны ун меңгә яҡын һәм бик күп хайуандар).<ref>"БСЭ"</ref><ref group="~">Поскольку с точки зрения Международного кодекса ботанической номенклатуры научные названия растений, обнародованные до 1 мая 1753 года, не считаются действительно обнародованными, Карл Линней формально является автором значительного числа названий растений, которые фактически были известны и до него.</ref>
 
[[РәсемФайл:Hortus Cliffortianus folia compos.png|right|thumb|Ҡатмарлы япраҡтарHortus Cliffortianus (1737) китабында Линней төшөргән һүрәт]]
XVIII быуатта блтаника фәне үҫеше менән фенология фәне (тәбиғәтте, үҫемлек һәм хайуандар тормошондағы күренештәрҙе йыл миҙгелдәренең алышыныуына бәйләп өйрәнә торған фән) үҫеш ала. Швецияла Линней беренсе булып фенологик күҙәтеүҙәр башлай. Фенология буйынса Линнейҙың беренсе хеҙмәте ''Calendaria Florae'' 1756 йылда яҙыла, унда тәбиғәтәге үҙгәрештәр үҫемлектәр батшалығында күҙәтелә.
 
121 юл:
 
=== Фәнни хеҙмәттәре ===
[[РәсемФайл:Systema Naturae cover.jpg|thumb|right|Systema Naturae («Тәбиғәт системаһы») китабының титул бите]]
 
* ''Systema naturæ sive regna tria naturæ systematice proposita per classes, ordines, genera, &amp; species.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Theodorum Haak. 1735.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Карл_Линней» битенән алынған