|
=== Бала сағы ===
Филиппо Бруно [[1548]] йылда НеапольдәнНеаполдан йыраҡ түгел Нола тигән төбәктә тыуа. 11 йәшендә уны [[әҙәбиәт]], [[логика]] һәм [[диалектика]]ны өйрәнергә НеапольгәНеапольға алып киләләр. [[1563]] йылда 15 йәшендә ул Изге Доминака монастырына уҡырға килә. Бына [[1565]] йылда монах дәрәжәһен һәм Джоржано ҡушаматын ала. Тиҙҙән йәндең кәүҙәлә булыуына, [[Дева Мария]]ның яралғыланыуына шикләнгән өсөн етәкселәр уның эшмәкәрлеген тикшерә башлай. Тикшереү һөҙөмтәләрен көтөп тормайса [[Рим]]гәға ҡаса, хәүефһеҙерәк тип [[Италия]]ның төнъяғына күсенә. Бында ул дәрес биреп эшләй башлай, бер урында ярты йылдан артыҡ булмай.
=== Европа буйлап гиҙеү ===
Башта 35 йәшлек философ [[Лондон]]да, һуңынан Оксфордта, ундағы профессорҙар менән бәхәсләшкәндән һуң киренән [[Лондон]]ға күсә. Бер нисә хеҙмәтен яҙа, улар араһында иң мөһиме — «Ғәләмдең һәм донъныңдонъяның сикһеҙ булыуы тураһында» ([[1584]] йыл). Уны [[Англия]] хөкүмәтенеңхөкүмәте ҡурсалауынаҡурсалауға ҡарамаҫтан, ул ике йылдан һуң, [[Франция]]ға ҡасырға мәжбүр була. Һуңынан [[Германия]]ла уға лекциялар уҡыу тыйыла. Бруно үҙенә дошмандар таба торған иҫ киткес һәләткә эйә була. Ул аҡылы ҡабул итмәгән барлыҡ ғөрөф-ғәҙәттән баш тарта, бәхәсләшеүсегә туранан-тура уның ахмаҡ, йүләр булыуын әйтә. Үҙен донъя гражданины, Ҡояш һәм Ер улы, академияһыҙ академик тип иҫәпләй.
=== Суд һәм үлеме ===
1591 йылда йәш аристократ Джованни Мочениго саҡырыуы буйынса [[Венеция]]ға [[мнемоника]] (хәтерҙе үстереүүҫтереү сәнғәте) буйынса дәрес бирергә килә.
Тиҙҙән Джованни Мочениго менән мөнәсәбәттәре боҙола. [[1592]] йылдың [[25 май]]ында Мочениго [[Венеция]] [[инквизиция]]һына ялыу ебәрә. <ref>[http://www.lib.ru/HRISTIAN/ATH/inquisit.txt Инквизиция перед судом Истории]</ref><ref>Джордано Бруно перед судом инквизиции (Краткое изложение следственного дела Джордано Бруно) // Вопросы истории религии и атеизма, [[1958]], с. 349—416.</ref> Бынан һуң [[философ]] ҡулға алына. Урындағы [[инквизиция|инквизиторҙар]] уны фекеренән баш тартырға күндерә алмай [[Рим]]дағы коллегаларына тапшыра.
7 йыл буйы төрмәлә ултырғанданултырып һуңсыҡҡас, [[1600]] йылдың [[17 феврал]]ендә Джорда́но Бру́но хөр фекерлелек өсөн [[католик сиркәү]] тарафынан [[ересь|еретик]] булараҡ [[инквизиция]] усығындаусағында яндырыла. [[Рәсем:Relief Bruno Campo dei Fiori n1.jpg|thumb|left|250px|border| Джордано Бруно Рим [[инквизиция]]ҙыһы судында. Эдот Феррари эшләгән бронза барельеф.]]
Өс йөҙ йыл үткәс, [[1889]] йылда Джодано Бруно яндырылған урында уға һәйкәл ҡуйыла.
Әммә, дүрт йөҙ йыл үткәстәүткәс тә Рим [[католик сиркәү]]енең башлығы уңы аҡлау мәсьәләһе менән килешмәй. .<ref>«Папа Иоанн-Павел со мной говорил по-русски. Он сказал мне, что мое предложение реабилитации Джордано Бруно принять нельзя, так как Бруно в отличие от Галилея осужден за неверное теологическое утверждение, будто его учение о множественности обитаемых миров не противоречит Священному Писанию. „Вот, дескать, найдите инопланетян — тогда теория Бруно будет подтверждена и вопрос о реабилитации можно будет обсудить“». Андрей Ваганов [http://www.ng.ru/education/2001-12-27/11_jazz.html История джаза — вместо курса алгебры]. Интервью с академиком [[Арнольд, Владимир Игоревич|Владимиром Арнольдом]] // «[[Независимая газета]]», 2001-12-27</ref><ref>«В. ГИНЗБУРГ: Джордано Бруно они не реабилитировали, так сказать, потому что…». Светлана Сорокина [http://echo.msk.ru/programs/sorokina/41192/ Прямой эфир радиостанции «Эхо Москвы»]. Интервью с академиком [[Виталий Гинзбург|Виталием Гинзбургом]] // «[[Эхо Москвы]]», 15.01.2006</ref>
[[Рәсем:brunostatue.jpg|thumb| Рим майҙанында Бруно яндырылған урынға ҡуйылған һәйкәл.]]
| 