Бахрейн: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Legobot (фекер алышыу | өлөш) ә Bot: Migrating 180 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q398 (translate me) |
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
20 юл:
|подпись к карте =
|На карте2 =
|Язык
|Основано/Основана =
|Дата независимости = [[14 август]] [[1971]]
67 юл:
}}
'''Бахре́йн''', рәсми исеме '''Бахре́йн короллеге''' ({{lang-ar|'''مملكة البحرين'''}} — ''Мамля́ка аль-Бахре́йн'') — Фарсы ҡултығында шул уҡ исемдәге архирелагты урынлашҡан утрау-дәүләт. Ғәрәп дәүләттәре араһында иң бәләкәйе. Бахрейн өс сағыштырмаса ҙур һәм бик күп бәләкәй утрауҙарҙы урынлашҡан, Сәғүд Ғәрәбстаны ярҙарынан 16 км көнсығышта урынлашҡан һәм был ил менән автомобиль күпере менән тоташҡан. Королек үҙ ерҙәрен Фарсы ҡултығында АҠШ авиабазаларын урынлаштырыу өсөн бирә.
== Тарихы ==
Б.э.к. III мең йыллыҡта Бахрейн урынында нығытмалар төҙөлгән алға киткән [[цивилизация]] булған. Дилмун тип аталған боронғо дәүләт шумер халҡын ике йылға араһындағы башҡахалыҡтарҙы Һинд йылғаһы халыктары менән бәйләүсе мөһим диңгеҙ сауҙа үҙәге булған.
* [[IV быуат|IV]]–[[VI быуат|VI]] быуаттар да [[Сасанидтар]] дәүләтенә, һуңынан [[Ғарәп хәлифәте]]нә керә.
* [[IX быуат|IX]]–[[XI быуат|XI]] быуаттар – [[карматтар]] дәүләте үҙәге.
* [[XIII быуат]] уртаһында – үҙаллылыҡ ала, тик күп тә үтмәй [[Ормуз әмирлеге]] составына керә.
* [[XVI быуат|XVI]]–[[XVII быуат|XVII]] быуаттар – [[Португалия]] хакимлегенә бойһона.
* [[XVII быуат|XVII]]–[[XVIII быуат|XVIII]] быуаттар – [[Сәфәвиҙәр|сәфәви]] [[Иран]]ы составында.
* [[1780]] йылдар – яңынан бәйһеҙлек иғлан ителә.
* [[XIX быуат]] – Бахрейнға [[инглиздәр]] үтеп керә.
* [[1871]] – Бахрейнда [[Бөйөк Британия]] протекторат урынлаштыра, ысынбарлыҡта ул колонияға әүрелә.
* [[Беренсе Бөтә Донъя һугышы]] – Бөйөк Британияның хәрби базаһы урынлаша. Иран хөкүмәте Бахрейнды үҙ биләмәһе, законһыҙ басып алынған ер тип иҫәпләй.
* [[Икенсе Бөтә Донъя һығышы]] – Бөйөк Британия хөкүмәте Бахрейнға ҙур ғәсҡәр контингентын ташлай. [[1946]] йылда [[Фарсы ҡултығы]]нда Британия хакимиәте башлығы резиденцияһы [[Манама]]ла урынлаша.
* [[1971]] йылдың [[14 август]]ы – бәйһеҙлек бирелә.
* [[1975]] — парламент тарҡатыла.
* [[14 февраль]] [[2011]] — 2010-2011 йылдарҙаңы ғәрәп илдәрендәге (Тунис һәм Египттә) революцияларҙан һуң илдә сыуалыштар башлана.<ref>{{cite news|url=http://russian.rt.com/Middle_East/1874|title=«Арабская весна» наступает в Бахрейне|date=10 декабря 2012|publisher=[[Russia Today]]|accessdate=2012-12-10}}</ref>.
Рәсәй Федерацияһы менән дипломатик мөнҡсәбәттәр (СССР менән килешеү төҙөлгән 29.09.1990) булдырылған.
== Халык ==
Бахрейнда халыҡтың яртыһы Ирандан күсеп килгән эшче-эмиигранттар һәм уларҙың ғаилә ағзалары. [[Европа]], [[Көньяҡ Азия]] вәкилдәре күп. [[Ғәрәп теле]] рәсми тел, шулай уҡ [[инглиз теле|инглиз]], [[фарсы теле|фарсы]], [[урду теле|урду]] телдәре ҡулланыла.
85% мосолмандар, шул иҫәптән 75% шиғыйҙар, 2% сөнниҙәр.
Халыкныд якынча 85 % – мөселман, шуларның 75 % – [[шигыйлык|шигыйләр]] һәм 25 % – [[сөннилек|сөнниләр]] (шулай ук идарә итүче гаилә дә). Шулай уҡ [[христиандар]], [[йәһүҙиҙәр]], [[бахаисттар]], [[индуисттар]], [[буддисттар]] һәм парстар бар.
Халык тыгызлыгы – 1 142,9 кеше/км².
== Иҡтисад ==
1932 йылға тиклем, илдә нефть ятҡылыҡтарын тапҡанға тиклем, ынйы йыйыу иҡтисадтың төп тармағы булған. Хәҙер илдән төп тармағы нефть һәм газ сығарыу.
== Иҫкәрмәләр ==
Юл 74 ⟶ 103:
== Һылтанмалар ==
{{Навигация
|Портал =
|Викисловарь = Бахрейн
|Викиучебник =
|Викицитатник =
|Викитека =
|Викивиды =
|Викиновости = Бахрейн
|Викисклад = Bahrain
|Метавики =
|Тема = Бахрейн
}}
* {{dmoz|World/Russian/Страны_и_регионы/Ближний_Восток/Бахрейн/}}
* [http://worldgeo.ru/asia/bhr/ Бахрейн на сайте «Всемирная география»]
* [http://www.freeworldmaps.net/asia/bahrain/map.html Карта Бахрейна]
{{countries-stub}}
{{Азия}}
{{Ғәрәп илдәре лигаһы}}
{{Страны Аравийского полуострова}}
{{Фарсы ултығы илдәре}}
{{Һинд океаны}}
[[Категория:Бахрейн| ]]
[[Категория:Конституцион монархиялар]]
[[Категория:Утрау дәүләттәр]]
[[Категория:Унитар дәүләттәр]]
[[Категория:Короллектәр]]
| |||