Википедия

Башҡортостан ҡурсаулығы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Xqbot (фекер алышыу | өлөш)
7467 төҙәтеү
ә робот добавил: kk:Башқұрт қорығы; косметические изменения
1 юл:
'''Башҡортостан ҡурсауығы''' (Башҡортостан дәүләт ҡурсауығы) — ғәйәт бай үҫемлектәр һәм хайуандар донъяһын, йәнһеҙ тәбиғәт мөғжизәлөрен, культура ҡомартҡыларын, Көньяҡ [[Урал (тау)|Уралдың]] аралаш һәм киң япраҡлы [[урман]] комплексын берләштергән [[Башҡортостан]]дың [[Бөрйән районы]]нда урынлашҡан ҡурсауыҡ.
== Тарихы ==
Башҡортостан Халыҡ Комиссарҙары Советы [[1929]] йылдың [[3 сентябрь]]ендә заповедник ойоштороу тураһында ҡарар ҡабул итә һәм ул [[1930]] йылдын [[11 июнь]]ендэ эшләй башлай. Һуңынан Министрҙар Советы ҡарары менән ҡурсауыҡ бөтөрөлә һәм урман хужалығы ойошторола. [[Урман]]ды көсөргәнешле киҫеү башлана. Тик [[1958]] йылдың ноябренән ҡурсауыҡ яңынан аяҡҡа баҫтырыла. [[1986]] йылдан Шүлгәнташ ҡурсауығы тип үҙгәртелә.
 
== Маҡсаты һәм бурысы ==
Ҡурсауыҡ Көньяҡ [[Урал]]дың үҙәгендә [[Бөрйән районы]]ның матур тәбиғәт ҡосағында 75 мең гектар майҙанды биләй. Ойошторолоуының тәүге көндәренән үк бындағы тәбиғәт байлығын һаҡлауға һәм ишәйтеүгә ҙур иғтибар бирелде, һунарсылыҡ тыйылды.
Бөтә дойъяға билдәле [[Шүлгәнташ мәмерйәһе]] [[РСФСР]] хөкүмәте ҡарары менән ҡиммәтле [[тәбиғәт ҡомартҡылары]] комплекстары иҫәбенә индерелде. 1959 йылда бында юғары [[палеолит]] дәүерендә йәшәгән тәүтормош кешеләренең ҡаяға төшөрелгән уникаль һүрәттәре табылды.
Ҡурсауыҡ территорияһы ике ҙур — Үҙән һәм [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] буйы участоктарынан тора. Уның биләмәлэрендә 800-ҙән ашыу үҫеклек (күптәре СССР-ҙың «[[Ҡыҙыл китап|Ҡыҙыл китабына]]» индерелгән төрҙәрен осратырға мөмкин. Икһеҙ-сикһеҙ урмандары саф һыулы йылғалары [[балыҡтар]]ға бай, хатта хәҙер һирәк осрай торған [[бағыр]], [[бәрҙе]], [[ҡыҙылбалыҡ]] һаҡланған.
Бал һуты бүлеп сығарыусы 100-ҙән ашыу сәскә атҡан туғайҙарында [[умартасылыҡ]], урмандарындә [[солоҡсолоҡ]] өсөн шарттар уңайлы.
Ҡурсауыҡтың бурысы ошо тәбиғәт ҡомартҡыларын һаҡлап алап ҡалыу.
 
14 юл:
* [http://scanex.com/ru/news/News_Preview.asp?id=n91620 МГУ и Центр «СканЭкс» разработали карту Башкирского заповедника]
* [http://www.floranimal.ru/national/park.php?pid=75 Башкирский заповедник на сайте florAnimal]
 
[[ru: Башкирский заповедник]]▼
[[kk:Башқұрт қорығы]]
▲[[ru: Башкирский заповедник]]
[[uk:Башкирський заповідник]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Башҡортостан_ҡурсаулығы» битенән алынған