Одра: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Zlgll (фекер алышыу | өлөш) "Одра" битен тәржемә итеп төҙөлгән Тамғалар: Кире алынған Эстәлек тәржемәһе инструмент перевода (вер. 2) |
Zlgll (фекер алышыу | өлөш) Ҡулланыусы Zlgll (фекер алышыу) 1032174 үҙгәртеүенән баш тартты Тамғалар: кире алырға |
||
1 юл:
{{Река
|Название = Одра
|Национальное название = cs/Odra/pl/Odra/de/Oder
|Изображение = Oder bei Kienitz.JPG
| Подпись изображения = Киниц янында
|Длина = 903
|Площадь бассейна = 125000
|Бассейн =
|Расход воды = 480
|Место измерения =
|Исток = Чехия
|Местоположение истока =
|Высота истока = 634
|Координаты истока = 49/36/48/N/17/31/15/E
| Устье = Балтик диңгеҙе
|Местоположение устья =
|Высота устья = 0
|Координаты устья = 53/36/6/N/14/35/23/E
|Уклон реки =
|Страна = Чехия/Польша/Германия
|Регион =
|Район =
|Позиционная карта = Польша
}}
'''О́дра''', '''О́дер''' ({{lang2|cs|pl|Odra}}, {{lang-de|Oder}}, {{lang-szl|Uodra}}) — Үҙәк [[Европа]]лағы йылға. [[Чехия]], [[Польша]] һәм [[Германия]] сиге буйлап аға.
Польшала Висла һәм Варты йылғаларынан һуң оҙонлоғо буйынса өсөнсө урында.)<ref>{{cite web |url = http://www.naukowiec.org/tablice/geografia/najwieksze-rzeki-w-polsce_795.html |title = Największe rzeki w Polsce |first = naukowiec.org |last = kontakt@naukowiec.org |website = Naukowiec.org |accessdate = 2020-09-28}}</ref>
== География ==
[[Файл:Odra-mapa.png|thumb|Одра йылғаһының картаһы|left]]
Оҙонлоғо — 903 км, бассейн майҙаны — яҡынса 125 мең км². Тамағы янында уртаса һыу сығымы 480 м³/с тәшкил итә<ref name="БСЭ">{{Из|БСЭ|http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Одра/|заголовок=Одра}}</ref>. Оҙонлоғо буйынса Польшаның икенсе йылғаһы.
Чехияла, Көнсығыш Судеттарҙа башлана. Артабан Польша территорияһы буйлап аға. Ҡушылдығы Ныса-Лужица ҡойғандан алып ҙур арауыҡта Польша менән Германия араһында дәүләт сик үтә<ref name="БСЭ"/>. Одраның тамағында [[Балтик диңгеҙе]]нең лагуналы Шецин ҡултығы урынлашҡан.
Төп ҡушылдыҡтары: Ныса-Лужицка, Варта, Ина, Бубр, Быстшица.
Бәләкәй суднолар ҡушылдығы Опава ҡойған урындан түбәнерәк, ә эре суднолар — Кендзежин-Козле ҡалаһынан түбәнерәк йөрөй ала<ref name="БСЭ"/>.
Одер буйындағы ҡалалар: Одерҙағы Франкфурт, Айзенхюттенштадт, Костшин-над-Одрой, Острава, Богумин, Рациборш, Ополе, Бржег, Вроцлав, Глогов, Шведт, Гартц, Щецин.
== Атамаһы ==
Одра йылғаһының исеме төрлө телдәрҙә төрлөсә, әммә үәҙерге яңғырашы бер төрлөрәк ({{lang-de|Oder|links=no}}; {{lang3|cs|pl|dsb|Odra}}, {{lang-hsb|Wódra}}; {{lang-csb|Òdra}}). Урта быуаттарҙағы латин телендә йылғаны ''Od(d)era'' тип атағандар, ә Яңырыу осорондағы латин телендә ''Viadrus'' булған.
[[Клавдий Птолемей]] Одраны Сиев ({{lang-grc|Συήβος}}; {{lang-la|Suevus}}) тип атаған, күрәһең Свев исемле герман халыҡтарынан алғандыр. Ул шулай уҡ, ошо районда диңгеҙгә ҡойоусо тағы ла бер йылға тураһында яҙа, ''Οὐιαδούα'' (или ''Οὐιλδούα''; латинса ''Viadua'' йәки ''Vildua''), был йылға хәҙерге [[Вепша]] йылғаһы булыуы мөмкин, сөнки ҡойған урыны Сиев менән [[Висла]] араһындағы арауыҡтың өстән бере<ref>{{cite web |author = |url = http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Periods/Roman/_Texts/Ptolemy/2/10.html |title = Claudius Ptolemaios: ''Geographike Hyphegesis'', Kap. 11: ''Germania Magna''. (altgriech./lat./engl.) |lang = |website = penelope.uchicago.edu |date = |accessdate = 2020-10-08 |deadlink = no}}</ref><ref>Ralf Loock: ''Mündungen der Flüsse bestimmt.'' In: ''Märkische Oderzeitung'', Frankfurt 2008,3 (März); Ralf Loock: ''Namenskrimi um Viadrus'' in: ''Märkische Oderzeitung — Journal.'' Frankfurt 25./26. Nov. 2006, S. 2; siehe auch [[Alfred Stückelberger]], Gerd Graßhoff (Hrsg.): ''Ptolemaios — Handbuch der Geographie.'' Schwabe, Basel 2006, S. 223, {{ISBN|3-7965-2148-7}}</ref>. Сиев атамаһы Батик диңгеҙенә ҡойоусо Щесин ҡултығындағы [[Свина]] йылғаһы исемендә һаҡланған.
== Географияһы ==
Одра йылғаһы 840 км оҙонлоҡта: Чехияла - 726 км, Польшала 726 км (шул иҫәптән Германия менән Польша араһындағы сиктә 187 саҡрым), Польша сиктәрендә (Висланан һәм Вартан һуң икенсе урында, күрше илдәрҙәге дөйөм оҙонлоғон иҫәпкә алып<ref name="yearbook">{{cite web|author = |url = https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/en/defaultaktualnosci/3328/2/17/1/statistical_yearbook_of_the_republic_of_poland_2017.pdf |title = Statistical Yearbook of the Republic of Poland 2017 |lang = en |website = stat.gov.pl |date = |accessdate = 2020-10-12 |deadlink = no}}, [[Central Statistical Office (Poland)|Statistics Poland]], p. 85-86</ref>. Һыу йыйыу бассейнының майҙаны 119 074 км² тәшкил итә, уларҙың 106 043 км² - Польшала (89%), Чехияла 7246 км²(6%) һәм Германияла 5587 км² (5%). Каналдар Одраны Хафель, Шпрее, Вислы һәм Клодница менән тоташтыра. Германияла Силезское, Опольское, Нижнесилезское, Любушское һәм Көнбайыш-Поморск воеводалығы һәм [[Бранденбург]], [[Мекленбург — Алғы Померания]] ерҙәре аша аға.
Одра Щецинск ҡулында Полиц исемле поляк ҡалаһы янында Балтикаға ҡоя. Щецинский ҡултығы Узед (көнбайыш яҡтан) һәм Волин (көнсығыш яғынан) утрауҙары менән сиктәш. Был ике утрау араһында Балтика диңгеҙенең бер өлөшөн тәшкил иткән Поморск боғаҙы бар.
Вроцлав (Түбәнге Силезия) — Одра ярҙарында урынлашҡан ҙур ҡала.
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
== Әҙәбиәт ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Одер}}
* Kubicki W., Waszczuk Е., Odrapolska rzeka, Warsz., 1968
{{Библиоинформация}}
{{hydro-stub}}
[[Категория:Чехия йылғалары]]
[[Категория:Германия йылғалары]]
[[Категория:Польша йылғалары]]
[[Категория:Сик буйы йылғалары]]
[[Категория:Балтик диңгеҙенә ҡойоусы йылғалар]]
| |||