Төньяҡ Македония: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Azamat N (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Zlgll (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
39 юл:
}}
'''Төньяҡ Македония Республикаһы''', [[Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы]]нда рәсми рәүештә '''Македония элекке Югослав Республикаһы''' составындағы атамаһы ҡулланыла ({{lang-mk|Република Северна Македонија}}, {{lang-sq|Republika e Maqedonisë së Veriut}}) — [[Европа]]лағы ил, [[Балҡан ярымутрауы]]нда урынлашҡан. [[Европа Берләшмәһе]] ағзаһы статусына кандидат.
Төньяҡ Македония дәүләт статистика идаралығы мәғлүмәттәре буйынса, халыҡ 2 073 702 кеше тәшкил итә, территория - 25 333 км². Халыҡ иҫәбе буйынса донъяла 145-сө һәм территорияһы буйынса 145-се урынды биләй. Төньяҡта [[Сербия]] һәм [[Косово Республикаһы]]<ref>[http://lenta.ru/news/2008/10/10/macedonia/_Printed.htm Македония признала независимость Косово] {{ref-ru}}</ref>, көнбайышта — [[Албания]], көньяҡта — [[Греция]] һәм көнсығышта [[Болгария]] менән сиктәш. Баш ҡалаһы - [[Скопье]]. Берҙән бер дәүләт теле булып македон теле һанала. Албан теле «икенсе рәсми тел» статусына эйә, тик халыҡ-ара, оборона, үҙәк полиция һәм монетар сәйәсәт өлкәләрендә ҡулланылмай.
85 административ-территориаль берәмеккә бүленә,
Диңгеҙгә сығыу юҡ. Төньяҡта Косово Республикаһы<ref>[https://lenta.ru/news/2008/10/10/macedonia/_Printed.htm Македония признала независимость Косово]</ref> һәм [[Сербия]], көнбайышта - [[Албания]], көньяҡта - [[Греция]], көнсығышта [[Болгария]] менән сиктәш.
Этномәҙәни төрлөлөк менән айырылып тора. Дөйөм ил халҡының 67 % православ, 30 % [[Мосолмандар|мосолман]] һәм 3 % башҡа конфессияларға ҡарай.
Аграр-индустриаль ил йылдам үҫешеүсән иҡтисадҡа эйә. 2017 йылда һатып алыу һәләте буйынса тулайым продукт күләме 31,03 миллиард АҠШ доллары тәшкил иткән (йән башына 14 900 АҠШ доллары тирәһе). Аҡса бирәмеге — македон денеры.
30 марттан НАТО ағзаһы 2020 <ref>[https://www.bbc.com/russian/news-52097762 Расширение НАТО на пустой площади. В блок вошла Северная Македония: новость в одном фото], BBC, 30.03.2020</ref>.
== Территорияһы һәм исеме ==
Дәүләт элегерәк Македония тип аталған булған, күп төшөнсәле Македония, Боронғо Македония дәүләте, күрше Греция һәм Пиринская Македония тарихи провинцияһы менән буталышҡа килтергән.
Төньяҡ Македония 1912 йылға тиклем [[Ғосман империяһы]]ның (52,4% өлөшө Греция биләмәһендә урынлашҡан, 9,6% Болгарияла урынлашҡан) 35,8 процент самаһы майҙанын биләгән, ә уның халҡы 40,9 процентын тәшкил иткән.
Элек Төньяҡ Македония Республикаһы территорияһы Югославияның иң көньяҡ өлөшөн биләгән. Уның хәҙерге сиктәре Икенсе бөтә донъя һуғышынан һуң билдәләнгән.
1947 йылдың авгусында Югославия Социалистик Федератив Республикаһы президенты (СФРЮ) Иосип Тито һәм Болгария премьер-министры Георгий Димитров Бледта осрашып, Македония ( грек һәм бөтә болгар Македонияһы) Югославия союзына, Болгария Балкан дәүләттәре Федерацияһына инә тип килешәләр. Шулай итеп СФРЮ составында Социалистик Македония Республикаһы барлыҡҡа килә - шул рәүешле македондар СФРЮ составында үҙ аллы халыҡ тип таныла.<ref>{{Кругосвет|url=https://www.krugosvet.ru/articles/97/1009736/1009736a5.htm|title=Македония}}</ref> [[СССР]] менән [[СФРЮ]] араһындағы дәүләт-ара мөнәсәбәттәрҙе насарайтҡандан һуң [[Болгария]] Бледта өлгәшелгән килешеүҙәрҙе ғәмәлдән сығара.
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
| |||