Тәҙкирә: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
7 юл:
[[Ғосман империяһы]] шағирҙары тәҙкирәләре XVI—XX быуаттарҙа [[Анатолия]]ла яҙған. Уларҙа шағирҙар һәм уларҙың әҫәрҙәре тураһында ла мәғлүмәт бар<ref name="Kilic"/>, уларҙың сәсмә һәм шиғри әҫәрҙәре тәҙкирәне ҡабатланмаҫ жанрҙар рәтенә сығара<ref name="Elger-Kose">{{citation|url=https://books.google.com/books?id=7xMDvp2ypVcC&pg=PA17&dq=tezkire&hl=en&sa=X&ved=0CDEQ6AEwA2oVChMI-MvgrqzIyAIViBs-Ch15Rg9Z#v=onepage&q=tezkire&f=false|author=Ralf Elger, Yavuz Köse|page=17| title=Many ways of speaking about the self : Middle Eastern ego-documents in Arabic, Persian, and Turkish (14th-20th century)|publisher=Harrassowitz| location=Wiesbaden |year=2010|isbn=9783447062503 }}</ref>. Хәҙерге заман ғалимдары өсөн улар— ҡиммәтле мәғлүмәт сығанағы, субъектив һәм объектив материалдар тупланмаһы булараҡ уларҙы эгодокумент (авторҙың үҙе тураһында) тип тә атайҙар<ref name="Elger-Kose"/>. Библиографик белешмәлә шағирҙың тыуған урыны, һөнәре, уға бәйле ҡыҙыҡ хәлдәр, шәхесенә һәм характерына бәйле комментарийҙар, ҡасан, ҡайҙа вафат булғаны яҙыла, шулай уҡ ҡайһы бер шиғырҙарынан өҙөктәр килтерелә<ref name="Gamm"/>.
 
Ғосман әҙәбиәтендәге тәүге тәҙкирә [[Хашт-Бехешт (тазкире)|Хашт-Бехешт]] (Восемь источников) тип атала. Был Эдирне ҡалаһынан Сәхи Бей ( 1548 йылда үлгән) эше була, уны шағир 1538 йылда тамамланған<ref name="Somel">{{citation|url=https://books.google.com/books?id=UU8iCY0OZmcC&pg=PA161&dq=Latifi+%281491-1582%29&hl=en&sa=X&ved=0CCIQ6AEwAWoVChMI8aeB9eHIyAIVhII-Ch2eZA0d#v=snippet&q=sehi%20bey&f=false| page=261|title=The A to Z of the Ottoman Empire|author=Selcuk Aksin Somel|year=2010|publisher=Scarecrow Press|isbn=9780810875791}}</ref>. 1548 йылға тиклем тағы ике баҫма сыға. Унда 241 шағирҙың тормошо һәм ижады тураһында бәйән ителә,уны [[Ғосман империяһы]]ның юғары даирәләре бик йылы ҡабул итә<ref name="Elger-Kose"/>.
 
Тағы бер күренекле хеҙмәт— Кастамонуҙан Латифиҙың (1491—1582) «Тезкиретуш-шуара» («Воспоминания поэтов») тәҙкирәһе, хронология буйынса был икенсе тәҙкирә<ref>{{citation|page=211| url=https://books.google.com/books?id=T41pAAAAMAAJ&q=tezkire&dq=tezkire&hl=en&sa=X&ved=0CDUQ6AEwBTg8ahUKEwjf9-nhrsjIAhULVj4KHengABc| title=The Ottoman Empire in the reign of Süleyman the Magnificent|volume=2|year=1988|publisher=Historical Research Foundation, Istanbul Research Center|author= Tülây Duran|isbn=9789751700643 |oclc=22325635}}</ref>, был күсермәләре иң күп һаҡланып ҡалған әҫәр<ref name="Elger-Kose"/>. Ул 1546 йылда тамамланғас та [[Сөләймән I]] солтанға бүләк ителгән<ref name="Emiralioglu">{{citation|url=https://books.google.com/books?id=Ot2HQMwah_gC&pg=PA79&dq=tezkire&hl=en&sa=X&ved=0CEkQ6AEwCDgyahUKEwiS_cugrsjIAhUCPj4KHXQuBhM#v=onepage&q=tezkire&f=false| page=79|title=Geographical Knowledge and Imperial Culture in the Early Modern Ottoman Empire|author=Pinar Emiralioglu|publisher=Ashgate|year=2014|series= Transculturalisms, 1400-1700|isbn=9781472415332 }}</ref>.Тағы бер миҫал— Ашиҡ Чәләбиҙең «Мешаирюш-шуара»һы («Чувства поэтов»), [[1568 ]] йылда тамамланған әҫәрҙә 427 шағирҙың тормош юлы һәм ижадына урын бирелгән. Хронология буйынса был өсөнсө һәм һаҡланып ҡалынған күсермәләре буйынса икенсе урындағы тәҙкирә<ref name="Elger-Kose"/>. Дүртенсе тәҙкирәне Багдадта йәшәгән фарсы шағиры Ахди яҙған, шағир уны «Гюльшен-и Шуара» (Розовая кровать поэтов) тип атаған. Алдағы өс тәҙкирәнән айырмалы унда тик шул осорҙа йәшәгән шағирҙар тураһында ғына яҙылған. Ул [[1563 ]] йылда тамамланған һәм шаһзәдә (принц) Сәлимгә арнала (ул [[СелимСәлим II]] солтан исеме менән билдәле)<ref name="Gibb">{{citation|url=https://books.google.com/books?id=MSxkAAAAMAAJ&pg=PA7&dq=Sehi+Bey&hl=en&sa=X&ved=0CEcQ6AEwBWoVChMImO73mZjQyAIVCmk-Ch1ZFQ8X#v=onepage&q=Sehi%20Bey&f=false| title=A History of Ottoman Poetry|author=Elias John Wilkinson Gibb|volume=3|page=8|oclc=2110073| editor=Edward Browne|location=London| year=1904| publisher=Luzac & Co}}</ref>.
 
Бынан тыш билдәле тәҙкирәләр :
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Тәҙкирә» битенән алынған