Марта (Миндовгтың ҡатыны)
Марта, Марфа (лит. Morta; 1263 йылда вафат булған) — Бөйөк Литва кенәз ҡатыны, Литва короле Миндовгтың икенсе ҡатыны. Литваның консорт королеваһы.
| Марта | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Титул | королева-консорт[d] |
| Тыуған көнө | 1210 |
| Тыуған урыны | Шяуляй[d], Жемайтское староство[d], Бөйөк Литва кенәзлеге |
| Вафат булған көнө | 1260-сы |
| Вафат булған урыны | Вильнюс, Бөйөк Литва кенәзлеге |
| Бер туғандары | Agna[d] |
| Хәләл ефете | Вишымут Булевич[d] һәм Миндовг[d] |
| Балалары | Rūklys[d] һәм Rupeikis[d] |
Биографияһы үҙгәртергә
Мартаның мәжүси исеме билдәһеҙ. Уның килеп сығышы тураһында Литва һәм Галицк-Волынь кенәзлеге араһында килешеүгә аңлатмаларҙа (1219) яҙылғандан ғына күпмелер мәғлүмәт алып була. Унда әйтелеүенсә, Миндовг Булайчяй ырыуының күп кенә ағзаларын, шул иҫәптән принц Висмантасты, үлтергән һәм литва короле уның ҡатынын, Мартаны, үҙенә алған. Бәлки, Марфа Шяуляйҙа тыуғандыр.
Ғүмер ни хаҡында яҙа ул. «Ливон рифмованный хроника». Ул март ҡатын-ҡыҙ аҡыллы булып тойолмаһын, ул үҙенең иренә ҡарата консультация сәйәси мәсьәлә. Йылъяҙмаһына ярашлы, христианлыҡтың литва марфа был мөрәжәғәтте хуплап ҡаршы сығыш яһай Тройнат яҡлау һәм христиандар, мәжүсиләр миндовг яңынан мөрәжәғәт итә. Уның бөтә иғтибары һәм ярҙам принимание христиандар, мәжүсиләр уның исеме билдәһеҙ, литва ғалим Петраускас Римвидас, тип фаразларға була элек суҡындырылған миндовга март (1252 йылда уның тарафынан суҡындырыла).
Марта вафат булғандан һуң, Миндовг уның һеңлеһенә, ул саҡта псков кенәзе Довмонтта кейәүҙә булған балдыҙына, өйләнергә теләгән.
Ғаиләһе үҙгәртергә
Мартаның нисә улы булғаны тураһында төгәл генә билдәле түгел. 1261 йылдың 7 авгусындағы пакт буйынса Миндовг бөтә литва Селияһын Ливон орденына тапшырған, һәм тап шул пактта уның ике улы, Реплис һәм Герстукас, телгә алынған. Ипатьев йылъяҙмаһында, 1263 йылда Миндовгтың ике улы, Руклис һәм Рупейкис, атаһы менән бергә һәләк булған тип хәбәр ителгән. Был Мартаның ғаиләһе тураһында берҙән-бер мәғлүмәт, һәм шуға күрә тарихсылар, урта быуат яҙыусылары улдарының исемдәрен боҙоп яҙғандыр тип уйлап, Мартаның ике улымы, әллә шулай ҙа дүрт улы булғанмы, тип бәхәсләшәләр.