Лев Толстой һәйкәле (Мәскәү, Девичье поле)
Лев Толстой һәйкәле — рус әҙәбиәте классигы яҙыусы Лев Толстойға Мәскәүҙең Девичье поле скверы янында ҡуйылған масштаблы һәйкәл.
| Лев Толстой һәйкәле | |
| Нигеҙләү датаһы | 1972 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Хамовники[d] |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | Q27603079? |
| Мираҫ статусы | выявленный объект культурного наследия России[d][1] |
| Указания, как добраться | проезд Девичьего Поля, сквер |
 | |
 Девичье поле) Лев Толстой һәйкәле (Мәскәү, Девичье поле) Викимилектә | |
«Девичье поле» — Мәскәүҙең тарихи парктарының береһе, ул «Мәҙәниәт паркы» һәм «Фрунзе» метро станцияларынан 15 минут йәйәү барған урында, Иҫәп палатаһы бинаһы артында, Новодевичье монастырына табан алып барған Большая Пироговская урамының башында тора
Һәйкәл өсөн урын һайлау осраҡлы түгел, сөнки күрше Хамовнический тыҡрығында (хәҙер Лев Толстой урамы) яҙыусы Лев Толстой ғаиләһе менән үҙенең баҡсалы ағас йортонда ғаиләһе менән йәшәгән, хәҙер унда яҙыусының музейы урынлашҡан. Революцияһынан һуң Лениндың монументаль пропагандалау сиктәрендә яҙыусы иҫтәлегенә һәйкәл ҡуйыу идеяһы тыуа. Скульптор С. Д. Меркуров үҙенең эшләнеп бөткән тиерлек скульптураһын тәҡдим итә, быныЛуначарский етәкләгән комиссия хуплай һәм әҙер скульптура 1928 йылда Девичье поле скверының ҡабырғаһына ҡуйыла.
Әммә ваҡыт үтеү менән Меркуров эшләгән һәйкәл камерный, шунлыҡтан монументаль һәйкәл түгел тип табыла. 1972 йылда ул Л. Н. Толстой Дәүләт музейының икенсе бинаһына, Пречистенка урамына, күсерелә. Һәйкәл унда бөгөн дә тора һәм, өҫтәүенә, ул бары тик ихатанан ғына күренә[2].
Элекке һәйкәл урынында шул уҡ йылда скульптор А. М. Портянко эшләгән, мәскәүлеләргә иң билдәле Л. Н. Толстой һәйкәле ҡуйыла (яҙыусының өсөнсө һәйкәле Ростовтар өйө тип аталған йорт алдында Поварская урамында тора, (ул да тәүге һәйкәл кеүек, урамдан үтеүселәргә асыҡ күренеп тормай тиерлек).
Үҙ «конкуренттарынан» айырмалы рәүештә Девичье поле майҙанындағы һәйкәл әллә ҡайҙан уҡ күренеп тора. Һәйкәл эргәһендәге майҙансыҡта плитәләр түшәлгән, һәйкәл алдында сәскә түтәлдәре ойошторолған уның алдында, һәйкәлгә (скверға) ике яҡтан да ер өҫтө үткәүеле алып бара.
Тәнҡитселәр фекеренсә, Лев Толстойҙың был һәйкәле монументаллеге менән һушты алып тора. Күләме буйынса ҙур, оло кешенән яҡынса өс тапҡырға артыҡ, ул ҡырағай һоро таштан тумырып эшләнгән. Толстой креслола ултыра, әммә ул туранан-тура граниттан сыҡҡан кеүек эшләнгән, яҙыусы өҫтөнә хламида кейгән, ул өҫтөнән аҫҡа табан төшөп бара. Яҙыусының йөҙө һәм ҡулдары көсөргәнешле, ҙур һаҡалы хламида өҫтөнә йыйырсыҡланып таралған.
Һәйкәл 8 сентябрҙә , яҙыусының 144-се тыуған көнөндә асыла, ә һәйкәлде эшләүҙә скульпторҙан тыш, архитекторҙар Владимир Вячеславович Богданов һәм Виталий Петрович Соколов ҡатнаша[3][4].
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Һәйкәл Кожевников Р.Ф., Л. Н. Толстой // Мәскәү скульптуралары. — М.: эшселәр мәскәү, 1983.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Протокол секции № 1 «Историко-культурная экспертиза объектов» ИКЭС при МКН № 1/22 от 21.08.2008
- ↑ Л. Н. Толстойҙың Һәйкәл.
- ↑ Һәйкәл булып таҡыя йыуан мәскәү ҡырҙарын. 2018 йыл 23 май архивланған.
- ↑ Һәйкәл булып таҡыя яланында лев толстой 2018 йыл 10 март архивланған.