Википедия

Ковальчук Михаил Валентинович

Ҡалып:ФИО

Михаил Валентинович Ковальчук
2020 йыл
2020 йыл
Тыуған көнө

21 сентябрь 1946({{padleft:1946|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:21|2|0}}) (78 йәш)

Тыуған урыны

Ленинград, РСФСР, СССР

Ғилми даирәһе

нанотехнологиялар, кристаллография

Эшләгән урыны

Курчатов институты, Санкт-Петербург дәүләт университеты (СПбГУ)

Альма-матер

Ленинград дәүләт университеты

Ғилми дәрәжәһе

физика-математика фәндәре докторы; (1987)

Ғилми исеме

профессор,
РФА мөхбир ағзалары (2000)

Награда һәм премиялары
I дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
I дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
III дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
III дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
IV дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
IV дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
Премия Правительства Российской Федерации в области науки и техники — 2006 Ҡалып:Премия Правительства Российской Федерации в области образования Ҡалып:Премия Службы внешней разведки Российской Федерации Знак_к_Почётной_Грамоте_Республики_Дагестан
Логотип Викицитатника Викиөҙөмтәлә цитаталар
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Михаи́л Валенти́нович Ковальчу́к ( 21 сентябрь 1946({{padleft:1946|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:21|2|0}}) (78 йәш), Санкт-Петербург) — совет һәм рәсәй физигы, рентгеноструктура анализы өлкәһе белгесе. Рәсәй Фәндәр Академияһының мөхбир ағзаһы (2000). 2015 йылдың 7 декабренән Курчатов институты президенты.

1998—2013 йылдарҙа Рәсәй Фәндәр Академияһының Кристаллография институты директоры, 2005—2015 йылдарҙа «Курчатов институты» Ғилми-тикшеренеү үҙәге директоры. Бөтә рәсәй уйлап табыусылар һәм рационализаторҙар йәмғиәте (ВОИР) президенты. Санкт-Петербург дәүләт университетының физика факультеты деканы. 2001—2012 йылдарҙа РФ Президенты ҡарамағындағы фән, технологиялар һәм мәғариф буйынса советының алмаштырғыһыҙ ғилми секретары була, артабан 2012 йылда РФ Президенты ҡарамағындағы фән һәм мәғариф буйынса Советы тип үҙгәртелгәндән һуң — президиум ағзаһы. «Истории из будущего» (2007—2018) һәм «Картина мира» (2019 йылдан) фәнни-популяр телепрограммаларҙың алып барыусыһы[1]. «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының тулы кавалеры. Беларусь милли фәндәр академияһының сит ил ағзаһы(2021).

Ата-әсәһе

үҙгәртергә

М. В. Ковальчуктың атаһы, Валентин Михайлович Ковальчук (1916—2013), хәрби карьера тураһында хыяллана, ләкин һаулығы насар булыу сәбәпле, Ленинград тарих, фәлсәфә һәм лингвистика институтыныъ (ЛИФЛИ) тарих факультетына уҡырға инә, ул уҡыған осорҙа ЛДУ-ның тарих факультеты менән берләшә. ЛДУ-ны тамамлағандан һуң, үҙенең хәрби булыу хыялына ҡайта һәм Н. Г. Кузнецов исемендәге Хәрби-диңгеҙ академияһының адъюнктураһын тамамлай, артабан Севастополь хәрби-диңгеҙ училищеһында, ә һуғыштан һуң — тыуған академияһында хәрби-диңгеҙ операциялары һәм коммуникациялары тарихын уҡыта. Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында — Хәрби-Диңгеҙ флотының Баш штабының тарих бүлеге хеҙмәткәре, артабан академияла уҡыта. Демобилизацияланғандан һуң — граждандар тарихсыһы, тарих фәндәре докторы, профессор, Рәсәйҙең атҡаҙанған фән эшмәкәре, Ленинград блокадаһы тарихы буйынса белгес. Юғары рөхсәт формаһын алып, (һуғыштан һуңғы Германия менән мөнәсәбәттәрҙе яҡшыртыу өсөн юғалтыуҙарҙың күләмен кәметеү маҡсатында йәшертелгән йәки юҡҡа сығарылған документтар буйынса) блокада ҡорбандары һаны тураһында мөһим мәғлүмәттәр индерә. Был ҡылығы өсөн бөтә донъя тарихсылары араһында ҙур хөрмәт менән файҙалана, сөнки Ленинград блокадаһы — Икенсе донъя һуғышы осоронда нацистар һәм уларҙың союздаштары тарафынан маҡсатлы рәүештә тыныс халыҡты юҡ итеүҙең төп ваҡиғаһы. Мәғлүмәттәрҙе таратҡан өсөн язанан маршал Г. К. Жуковтың яҡлауы ҡотҡара[2].

М. В. Ковальчуктың әсәһе, Мирьям Абрамовна Ковальчук (Виро) (1918—1998), Рәсәй империяһының Дәүләт думаһында һәм Алыҫ Көнсығыш республикаһында халыҡ вәкиллеге шарттарында РСДРП(б)/РКП(б)/ВКП(б) эшмәкәрлеген, шул уҡ халыҡ хужалығында партияның ойоштороу-идеологик ролен (социалистик ярыш, стахановсылар хәрәкәте) өйрәнә. 1980 йылға тиклем Ленинград дәүләт университетының тарих факультеты марксизм-ленинизм, марксизм-ленинизм һәм КПСС тарихы кафедраларында уҡытыусы булып эшләй, шул уҡ ваҡытта геология факультетында ғына дәрестәр алып бара. Студент-геологтар араһында абруйы ҙур була, уларҙың күбеһе һуңынан СССР һәм Ҡытай Халыҡ Республикаһы иҡтисадының минераль-сеймал секторында төп вазифаларҙы биләне. Студенттарҙы уларҙың үҙҙәренә генә хас булған протест эшмәкәрлеге өсөн эҙәрлекләүҙән һаҡлаған. Ул ваҡытта ҡайһы бер уҡытыусылар һәм комсомол активистары быны сәйәси мөмкин булмаған эш тип ҡабул итә ине.

Ата-әсәһе Пушкин ҡалаһындағы Ҡазан зыяратында йәнәш ерләнгән.

Биографияһы

үҙгәртергә
 
Премьер-министр Мишустин Михаил Владимирович һәм «Курчатов институты» Ғилми-тикшеренеү үҙәге президенты Михаил Ковальчук, 2021 йыл

М. В. Ковальчук 1946 йылдың 21 сентябрендә Ленинград ҡалаһында тыуған.

1970 йылда Ленинград дәүләт университетының физика факультетын тамамлай, Уның СССР Фәндәр академияһының ярымүткәргестәр (полупроводники) институтындағы диплом эше камил кристалдарҙағы рентген нурҙарының динамик сәселеүен өйрәнеүгә һәм шуның нигеҙендә ярымүткәргес кристалдарҙы диагностикалауҙың яңы ысулдарын эшләүгә арналды. Уға аспирантурала ҡалырға тәҡдим иттеләр, ләкин, ғаилә хәле буйынса, ул Мәскәүгә күсеп килә, унда ул СССР Фәндәр академияһының А. В. Шубников исемендәге Кристаллография институтына стажёр-тикшеренеүсе булып эш башлай[3][4]. 1973 йылдан — Институттың штат хеҙмәткәре. 1978 йылда «Өс кристаллы рентген спектрометры методы һәм нескә кристалл ҡатламдарҙың структур камиллығын тикшереү» исемле кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай[5][6]. 1987 йылда рентген оптикаһы һәм синхротрон нурланыш лабораторияһын етәкләй[5][7].

1988 йылда М. В. Ковальчук физика-математика фәндәре докторы ғилми дәрәжәһенә «Метод стоячих рентгеновских волн в исследовании структуры приповерхностных слоёв полупроводников» диссертацияһын яҡлай. Шул уҡ ваҡытта СССР Фәндәр академияһы ағза-корреспонденты А. М. Афанасьевтың кире баһаһына лайыҡ була, уның фекеренсә, тәҡдим ителгән һөҙөмтәләр «бер хаталы, йә иһә башлыса башҡа авторҙарҙың һөҙөмтәләрен был эштәргә һылтанмаһыҙ күпләп ҡабатлай»[8][9].

1998 йылда М. В. Ковальчук тарафынан Рәсәй Фәндәр академияһының Кристаллография институты директоры итеп һайлана[7]. Шул уҡ йылда уға профессор дәрәжәһе бирелә[5][6].

2000 йылдар башынан «Космическое материаловедение» ғилми-тикшеренеү үҙәгенең кристаллография институты етәксеһе[10]. Институтты 15 йыл етәкләй. Әммә Рәсәй Фәндәр академияһының Физика бүлеге йыйылыштарында, 2013 йылдың 27 һәм 30 майында, ике йәшерен тауыш биреү һөҙөмтәһендә, бығаса биләгән директор вазифаһына ҡайтанан һайлап ҡуймайҙар[8][11].

2000 йылдың 26 майынан Рәсәй Фәндәр академияһының Дөйөм физика һәм астрономия бүлеге (конденсирланған хәл физикаһы) буйынса ағза-корреспонденты.

2007 йылда Рәсәй Фәндәр академияһы Президиумы етәкселеге Ковальчукты Рәсәй Фәндәр академияһының вице-президенты вазифаһын бер йыл ваҡытлыса башҡарыусы итеп тәғәйенләй[12]. Әммә 2008 йылда Рәсәй Фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағзаһы итеп һайланмағанлыҡтан, ул вице-президент була алмай, һәм, Устав буйынса, тулы хоҡуҡлы ағза ғына Рәсәй Фәндәр академияһының вице-президенты була ала. Рәсәй Фәндәр академияһы президенты Юрий Осипов М. В. Ковальчуктың һайланмауына бәйле үкенес белдерә һәм, дөйөм ҡабул ителгән фекергә ҡарамаҫтан, ул үҙе Ковальчукты фәнде ойоштороусы ғына түгел, Рәсәй Фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағзаһы итеп һайланырлыҡ ғалим тип иҫәпләй[13].

2005 йылдан — Курчатов институты директоры. 2015 йылдың 7 декабрендә М. В. Ковальчук сығыш яһағандан һуң, Федерация Советында президент В. В. Путин Ковальчук менән осраша. Унда ул «Курчатов институты» ғилми-тикшеренеү үҙәге президенты итеп тәғәйенләнеүен, ә элек ошо вазифала эшләгән академик Евгений Велихов почётлы президент булыуын хәбәр итә. Ковальчук эксперименталь термоядро реакторын булдырыу мөмкинлеген тикшереүҙең Рәсәй программаһын яңы кимәлгә күсерергә тәҡдим итә[14].

2010 йылдан — «Сколково» инновациялар үҙәге Фонд Советы ағзаһы.

2012 йылдың ноябренән — СПбДУ-ның физика факультеты деканы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы[15], артабан — декан.

Шулай уҡ тағы бер нисә вазифа биләй:

  • РФ Президенты ҡарамағындағы Фән һәм мәғариф буйынса совет президиумы ағзаһы[16];
  • Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Рәсәй иҡтисадын модернизациялау һәм технологик үҫтереү буйынса комиссия ағзаһы;
  • Рәсәй Федерацияһы Сәнәғәт, фән һәм технологиялар министрлығы коллегияһы (2002—2004 йылдар) һәм Рәсәй Мәғариф һәм фән министрлығы коллегияһы ағзаһы (2004 йылдан);
  • Бөтә Рәсәй уйлап табыусылар һәм рационализаторҙар йәмғиәте (ВОИР) президенты;
  • Рәсәйҙең Кристаллографтар милли комитеты рәйесе;
  • Рентген, синхротрон нурланыуҙы, материалдарҙы тикшереү өсөн нейтрон һәм электрондарҙы (РСНЭ) ҡулланыу буйынса милли конференция рәйесе;
  • Кристалдар үҫеше буйынса милли конференция (НКРК) рәйесе;
  • Мәскәү физика-технология институтының нано-, био-, мәғлүмәт һәм когнитив технологиялар факультетының ғилми етәксеһе;
  • Мәскәү дәүләт университеты физика факультетының «Наносистемалар физикаһы» кафедраһы мөдире;
  • Санкт-Петербург дәүләт университеты физика факультетының ядро-физика тикшеренеү ысулдары кафедраһы мөдире.

2000 йылдарҙа бер үк ваҡытта Мәскәү физика-технология институтының дөйөм һәм ғәмәли физика факультеты матдә менән нурланыштың үҙ-ара тәьҫир итеү физикаһы кафедраһы мөдире, Мәскәү дәүләт университеты материалдар тураһында фәндәр факультеты профессоры була.

«Кристаллография» ғилми журналының баш мөхәррире, «Поверхность. Рентгеновские, синхротронные и нейтронные исследования» журналының баш мөхәррире урынбаҫары; Рәсәй Фәндәр академияһының Нанотехнологиялар буйынса комиссияһы рәйесе урынбаҫары.

Бишенсе каналда «Истории из будущего» һәм «Мәҙәниәт» телеканалында «Картина мира с Михаилом Ковальчуком» ғилми-популяр телетапшырыуҙар авторы һәм алып барыусыһы.

Американың фәнде үҫтереүгә булышлыҡ итеү ассоциацияһының (ААAS) «Физика» секцияһы буйынса тулы хоҡуҡлы ағзаһы.

2018 йылдың февралендә Рәсәй Оборона министрлығы Ковальчукты ике яңы вазифаға — Анапала төҙөлөп ятҡан «Эра» хәрби инновацион технополисының ғилми етәксеһе һәм Перспективалы тикшеренеүҙәр фондының попечителлек советы ағзаһы итеп биш йылға тәғәйенләргә тәҡдим итте[17].

2021 йылдан — Алыҫ Көнсығыш федераль университетының Фән ҡаҙаныштарын күпләп талап иткән технологиялар һәм алдынғы материалдар институтының ғилми етәксеһе.

Фәнни эшмәкәрлеге

үҙгәртергә
 
Рәсәй президенты Владимир Путин менән. «Курчатов институты» ғилми-тикшеренеү үҙәге (НИЦ) (2018 йылдың 10 апреле)

Ковальчуктың ғилми ҡыҙыҡһыныуҙары өлкәһе: рентген структуралы анализ (атап әйткәндә, рентген һәм аҡһым кристаллографияһы); кеше генетикаһы; материалдарҙы тикшергәндә рентген һәм синхротрон нурланыш; конденсирланған хәл физикаһы; рентген физикаһы һәм оптикаһы; кристаллашыу процестары физикаһы; тора торған (стоячие) рентген тулҡындары (СРВ); күп тулҡынлы дифракция.

1999 йылда Рәсәй «Курчатов институты» ғилми үҙәге президенты академик Е. П. Велиховтың башланғысы менән Курчатов синхротрон нурланыш үҙәген ойоштороу тураһында ҡарар ҡабул ителә. Ковальчук уның директоры-ойоштороусыһы булды һәм Рәсәй Фәндәр академияһы Себер бүлексәһенең Новосибирск ҡалаһында Г. И. Будкер исемендәге ядро физикаһы институтында «Себер-2» синхротроны нигеҙендә тикшеренеү станциялары комплексын булдырыуға иғтибарын йүнәлтте, шул уҡ ваҡытта нанобиоорганик системаларҙы тикшереүгә айырыуса иғтибар бүлде. һәм фәнни берләшмәһендә коллектив ҡулланыуға тәғәйенләнгән уникаль ғилми-тикшеренеү ҡорамалдары — Рәсәйҙәге тәүге махсус синхротрон нурланыш сығанағы шәлкемдәрендә эксперимент станциялары комплексын әҙерләү, төҙөү һәм сафҡа индереү буйынса фәнни проектты уңышлы тамамланы[18].

Яҡынса 1999 йылдан алып М. В. Ковальчук күп тулҡынлы дифракцияны өйрәнеү һәм ҡулланыу менән бәйле рентген оптикаһының яңы йүнәлешен уңышлы үҫтерә. Әлеге ваҡытта, XXI быуатта, Ковальчук үҙенең көсөн нанодиагностика, наноматериалдар һәм наносистемалар өлкәһендә тикшеренеүҙәрҙе йәйелдереүгә йүнәлтә, ысынында иһә Рәсәйҙә нанотехнологиялар үҫеше идеологтарының береһенә әүерелә. Уның арҡаһында нанотехнологияларҙы Рәсәй дәүләт идеологияһы булараҡ үҫтереүҙе рәсми булмаған тәҡдим итеү мөмкинлеге барлыҡҡа килде.

МДУ-ның рәсми сайты мәғлүмәттәре буйынса, ул наносистемалар физикаһы кафедраһына етәкселек итә, М. В. Ковальчук етәкселегендә конденсирланған мөхиттәрҙең өҫкө йөҙөн тикшереүҙең заманса рентген тулҡындарын ҡулланыусы һәм структураһының спектроскопик һиҙеүсәнлекле дифракцион өйрәнеү мөмкинлеген берләштереүсе принципиаль яңы ысулы үҫеш ала[10]. СРВ ысулы күп компонентлы кристалдарҙы, ярымүткәргес гетероструктураларҙы, күп ҡатламлы рентген көҙгөләрен, рентген тулҡынлы һыу тулҡынлы структураларҙы, Ленгмюр — Блоджетт плёнкаларын, аҡһым-липид системаларын структуралы характерлау өсөн яраҡлаштырылған.

 
Рәсәй Фәндәр академияһы президенты Александр Сергеев менән (2018 йылдың 10 апреле)

250-нән ашыу фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 21 авторлыҡ танытмаһы һәм 10 патент авторы һәм авторҙашы[19]. Рәсәй фәнни цитаталау (РИНЦ) Scopus мәғлүмәттәре буйынса Хирш индексы — 18-гә тиң[20].

Рәсәй Фәндәр Академияһы реформаһы

үҙгәртергә

Фараздарҙың береһе буйынса, Ковальчук Рәсәй Фәндәр академияһын реформалаштырыу тураһында закон проекты авторы булып тора, ул Рәсәй Фәндәр академияһының Кристаллография институты директоры итеп ҡайтанан һайланғас башлана. Ҡайһы бер киң мәғлүмәт сараларында билдәләүҙәренсә, ғалим был реформаны, бер нисә тапҡыр Рәсәй Фәндәр академияһының ғәмәлдәге ағзаһы итеп һайламағандары һәм Кристаллография институты директоры вазифаһында раҫламағандары өсөн үпкәләүе арҡаһында, башлаған[21][22][23][24]. Ковальчук үҙе бер интервьюла: «Академия Рим империяһы кеүек һәләк булырға тейеш», — тип белдерҙе[25].

Санкциялар

үҙгәртергә

2022 йылдың 26 сентябрендә Рәсәйҙең Украинаға инеүе фонында Ковальчук Рәсәйҙең ҡайһы бер банкылары күҙәтеү советтарының ғәмәлдәге, шулай уҡ элекке ағзаларына ҡаршы Бөйөк Британияның санкциялар исемлегенә индерелгән[26].

2022 йылдың 29 сентябрендә Канаданың «режимға үҙ ирке менән хеҙмәттәшлек итеүселәр» санкцион исемлегенә «Путиндың тыныс һәм бойондороҡһоҙ илгә баҫып инеү юлын һайлауында ҡатнашҡаны өсөн» индерелде[27][28].

2023 йылдың 19 февралендә, Һаҡлыҡ банкының күҙәтеү советы ағзаһы булараҡ, ул «Украинала хәрби хәрәкәттәр һәм граждандар геноциды яһаған Рәсәй хөкүмәте өсөн ярайһы ҙур килем сығанағын тәьмин итеүсе иҡтисад секторҙарында коммерция эшмәкәрлеге алып барғаны өсөн», Украина санкцияһына эләгә[29][30].

Әйткән фекерҙәре

үҙгәртергә

2015 йылдың 30 сентябрендә Ковальчук Федерация Советында сығыш яһап, үҙенең антифән гипотезаһын иғлан итте һәм яһалма күҙәнәктәрҙең хәүефе, АҠШ-тың бөтә донъяла фәнни-техник маҡсаттарға нисек тәьҫир итеүе, «хеҙмәтсел (служебный) кешенең» яңы төрө нисек барлыҡҡа килеүе тураһында һөйләне[31][32]:

"«Бөгөн Homo sapiens — „хеҙмәтсел кеше“ ярым төрөн (подвид) булдырыуҙың реаль технологик мөмкинлеге тыуҙы. Хеҙмәтсел кешеләрҙең популяцияһы үҙенсәнлеге ябай: сикләнгән үҙаң, был когнитив яҡтан элементар рәүештә көйләнә, әле үк һеҙҙең менән беҙ быны күрәбеҙ ҙә инде. Икенсе нәмә — халыҡтың үрсеүе менән идара итеү, һәм өсөнсө нәмә — арзан ризыҡ, ул ген-модификацияланған аҙыҡ-түлек. Быларҙың барыһы ла әҙер. Тимәк, бөгөндән үк хеҙмәтсел кешеләр ярым төрөн сығарыу өсөн ысын технологик мөмкинлек барлыҡҡа килгән».

2016 йылдың 21 ғинуарында РФ Президенты ҡарамағындағы Фән, технологиялар һәм мәғариф буйынса Совет ултырышында М. В. Ковальчуктың, В. И. Ленин кеүек үк «фекер ағымы менән идара итеү» зарурлығы бар, «аныҡ йүнәлештәрҙә фекер ағымы менән идара итергә тейешле ойошмаларҙы табыу»тигән тәҡдименә В. В. Путин: «Фекер ағымы менән идара итеү дөрөҫ (?), тик был фекерҙең дөрөҫ һөҙөмтәләргә килтереүе генә зарур… Рәсәй тип аталған бинаға атом бомбаһын һалһалар һәм ул һуңынан шартлай ҡалһа», — тип яуап бирҙе[33][34][35][36].

2018 йылдың 8 февралендә Новосибирскиҙың Академҡаласығында үткәрелгән Фән һәм мәғариф буйынса дәүләт советында[37]: «Һәр кемдең кеҫәһендә смартфон бар. Шәхси смартфондан ебәрелгән телмәр һорауын эшкәртеү һәм таныуға уртаса бер литр һыуҙы ҡайнатырлыҡ энергия китә», — тине «Курчатов институты» Милли тикшеренеү үҙәге президенты Михаил Ковальчук.

Ҡайһы бер ғалимдар быны мөмкин тип иҫәпләмәһә лә, рәсәйҙәрҙе биологик ҡорал менән юҡ итеү[38]һәм этник ҡорал булдырыу мөмкинлееге хаҡында фекер йөрөттө[39].

Ғаиләһе

үҙгәртергә

Атаһы Валентин Михайлович Ковальчук (1916—2013), тарих фәндәре докторы, Ленинград блокадаһы тарихы буйынса белгес, Рәсәй Фәндәр академияһының Санкт-Петербург тарих институтының баш ғилми хеҙмәткәре[40][41][42].

Әсәһе Мирьям (Мириам) Абрамовна Ковальчук (Виро) (1918—1998), тарих фәндәре кандидаты, ЛДУ-ы тарих факультетының КПСС тарихы кафедраһы доценты.

Ҡатыны Елена Юрьевна Полякова, Ирландия тарихы буйынса белгес, тарихсы Ю. А. Поляковтың ҡыҙы, СССР Фәндәр академияһының 1966 йылдан алып ағза-корреспонденты, 1997 йылдан Рәсәй Фәндәр академияһы академигы[43][44].

Улы Кирилл Михайович Ковальчук, 1968 йылдың 22 декабрендә тыуған, Милли медиатөркөмө — Беренсе каналда, Бишенсе каналда, РЕН ТВ-ла, СТС Медиа-лә, «Известия» гәзитендә һәм башҡа киң мәғлүмәт сараларында өлөшө булған ҙур медиахолдингтың Директорҙар советы рәйесе[45]. Кирилл Ковальчук Мәскәү үҙәгендәге Болконскийҙар йортон реконструкциялау ғауғаһына бәйле матбуғатта телгә алына[46][47][48].

Туған ағаһы — Юрий Валентинович Ковальчук, миллиардер, «Рәсәй» банкының директорҙар советы рәйесе. Уның исемен Милли Медиа Төркөм, «Согаз» страховкалау компанияһы һәм башҡа бизнес-активтар менән бәйләйҙәр. Владимир Путинға яҡын кеше булараҡ билдәле; ҡайһы бер киң мәғлүмәт саралары уны Путиндың яҡын дуҫы тип атай[49][50][51][52][53]. Йыш ҡына матбуғатта Михаил һәм Юрий Ковальчуктар «ағалы-энеле Ковальчуктар» булараҡ бергә телгә алына[48][54][55]. Киң мәғлүмәт саралары хәбәр итеүенсә, уларҙың әсәһенең элекке студенттары ярҙамында бизнес-империяны дәүләт хеҙмәтендә булған Михаил Ковальчук булдырһа ла, рәсми рәүештә ошо империя милегенә эйә һәм миллиардер булып уның ҡустыһы Юрий Валентинович тора[56][57][58][59].

Туғанының улы (племянник) — Борис Юрьевич Ковальчук, «Интер РАО ЕЭС» асыҡ акционерҙар йәмғиәте Идараһы рәйесе; быға тиклем РФ Хөкүмәтендә Өҫтөнлөклө милли проекттар департаментын етәкләне[60].

Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре

үҙгәртергә
 
I дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены менән бүләкләнеүе (2018 йылдың 27 ноябрендә)
  • I дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» (2018) ордены[61];
  • II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (2016) — ғилми-тикшеренеү эшмәкәрлеге өлкәһендәге ҙур ҡаҙаныштары һәм күп йыллыҡ һөҙөмтәле хеҙмәте өсөн[62];
  • III дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены (2011) — фән үҫешенә ҙур өлөш индергәне һәм күп йыллыҡ һөҙөмтәле эшмәкәрлеге өсөн[63];
  • IV дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (2006) — ватан фәне үҫешенә ҙур өлөш индергәне һәм күп йыллыҡ ғилми эшмәкәрлеге өсөн[64];
  • 2009 йыл өсөн Рәсәй Фәндәр академияһы Президиумының Е. С. Фёдоров исемендәге премияһы;
  • Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең Почёт грамотаһы (2006) — күп йыллыҡ һөҙөмтәле ғилми һәм йәмәғәт эшмәкәрлеге өсөн[65];
  • Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең фән һәм техника өлкәһендәге премияһы (2006) — «Курчатов институты» Рәсәй ғилми үҙәгендә «Себер» синхротрон нурланышының махсуслаштырылған сығанаҡтары нигеҙендә фәнни-техник комплекс булдырған өсөн[66];
  • 2018 йыл өсөн БДБ-ның «Звезды Содружества» дәүләт-ара премияһы[67];
  • Рәсәй Федерацияһының Тышҡы разведка Премияһы (2019);
  • Дағстан Республикаһының Почёт Грамотаһы (2023 йылдың 1 майы) — ғилми-тикшеренеү эшмәкәрлеге өлкәһендәге юғары ҡаҙаныштары һәм күп йыллыҡ емешле хеҙмәте өсөн.

Китаптары

үҙгәртергә
  • Ковальчук М. В. Наука и жизнь: Моя конвергенция: Т. 1: Автобиографические наброски: Научно-популярные и концептуальные статьи. — М.: Академкнига, 2011. — 304 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-5-94628-356-4

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. ↑ Картина мира с Михаилом Ковальчуком / Телеканал «Россия – Культура». tvkultura.ru. Дата обращения: 21 май 2019. Архивировано 20 май 2019 года.
  2. ↑ Н. Головкин. Коридором смерти.//[[Столетие]] 2014. Дата обращения: 10 ғинуар 2017. Архивировано 13 ғинуар 2017 года.
  3. ↑ Михаил Ковальчук — физик и лирик кристаллографии. Дата обращения: 30 ғинуар 2016. Архивировано 5 февраль 2016 года.
  4. ↑ Михаил Валентинович Ковальчук (к шестидесятилетию со дня рождения). Успехи физических наук (октябрь 2006). Дата обращения: 23 сентябрь 2013. Архивировано 19 сентябрь 2013 года.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Ковальчук Михаил Валентинович. Нанометр. Дата обращения: 23 сентябрь 2013. Архивировано 28 март 2014 года.
  6. ↑ 6,0 6,1 Ковальчук Михаил Валентинович. Историческая справка. Российская академия наук (23 август 2012). Дата обращения: 23 сентябрь 2013. Архивировано 24 сентябрь 2015 года.
  7. ↑ 7,0 7,1 Ковальчук Михаил Валентинович. Направления деятельности. Российская академия наук (23 август 2012). Дата обращения: 23 сентябрь 2013. Архивировано 24 сентябрь 2015 года.
  8. ↑ 8,0 8,1 Юлия Латынина. Ничем не хуже Галилея. Почему обиделся академик Ковальчук. Новая газета (10 июнь 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 21 сентябрь 2013 года.
  9. ↑ Анна Попова. Побег из Курчатника. Lenta.ru (18 сентябрь 2013). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 21 сентябрь 2013 года.
  10. ↑ 10,0 10,1 Профиль М. В. Ковальчука(недоступная ссылка) на сайте «Всё о Московском университете»
  11. ↑ http://www.gazeta.ru/science/2013/05/30_a_5362585.shtmll
  12. ↑ Главный претендент на звание президента РАН не стал академиком 2013 йыл 25 май архивланған. // Газета.Ru, 29.05.2008
  13. ↑ Новый президент РАН возмутился неизбранием Ковальчука академиком. //Московский комсомолец. 3.06.2008. Дата обращения: 28 декабрь 2015. Архивировано 7 ғинуар 2016 года.
  14. ↑ На новый уровень официально. // [[Поиск]], № 50(2015), 11.12.2015. Дата обращения: 28 декабрь 2015. Архивировано из оригинала 2 февраль 2016 года.
  15. ↑ О возложении исполнения обязанностей декана Физического факультета СПбГУ. Дата обращения: 4 май 2020. Архивировано 1 апрель 2022 года. (Тикшерелеү көнө: 27 ноябрь 2012)
  16. ↑ С 2001 года был учёным секретарём Совета при Президенте РФ по науке, технологиям и образованию.
  17. ↑ Эра Ковальчука: как Минобороны решило отобрать у Рогозина военную науку :: Политика :: РБК. Дата обращения: 3 март 2018. Архивировано 28 февраль 2018 года.
  18. ↑ Ковальчук Михаил Валентинович. Международный биографический центр. Дата обращения: 28 декабрь 2015. Архивировано 3 февраль 2016 года.
  19. ↑ Направления деятельности 2015 йыл 24 сентябрь архивланған. на сайте РАН
  20. ↑ Scopus Preview — Kovalchuk, Mikhail V.
  21. ↑ Людмила Рыбина. Мозг не прокормить крошками с барского стола. Новая газета (17 июль 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 20 сентябрь 2013 года.
  22. ↑ Юлия Латынина. РАН не реформируют, РАН унижают. Новая газета (20 сентябрь 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 21 сентябрь 2013 года.
  23. ↑ Александр Белавин. Реформа РАH — это месть Ковальчука. Сноб (18 сентябрь 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 20 сентябрь 2013 года.
  24. ↑ Алексей Усов. «Реформа» РАН — месть за публичное унижение члена кооператива «Озеро». РИА Новый Регион (28 июнь 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано из оригинала 21 сентябрь 2013 года.
  25. ↑ Николай Подорванюк. «Настоящее РАН — замечательное, будущее — ещё хуже». Газета.ру (29 август 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 21 сентябрь 2013 года.
  26. ↑ Frank Media. Британия вводит санкции против набсоветов и правления ГПБ, Сбера и Совкомбанка (рус.). Frank Media (26 сентябрь 2022). Дата обращения: 25 май 2023. Архивировано 25 май 2023 года.
  27. ↑ Global Affairs Canada. Sanctions – Russian invasion of Ukraine. GAC (4 февраль 2022). Дата обращения: 25 май 2023. Архивировано 31 май 2022 года.
  28. ↑ Канада расширила санкции в отношении России. TACC. Дата обращения: 25 май 2023. Архивировано 25 май 2023 года.
  29. ↑ Ковальчук Михаил Валентинович, Совет безопасности России, член межведомственной комиссии по вопросам обеспечения технологического суверенитета государства в сфере развития критической информационной инфраструктуры. Rupep. Дата обращения: 25 май 2023. Архивировано 25 май 2023 года.
  30. ↑ КОВАЛЬЧУК Михаил Валентинович - биография, досье, активы. Война и санкции. Дата обращения: 25 май 2023. Архивировано 25 май 2023 года.
  31. ↑ Клеточная война, колонии и «служебные люди» США. Официальный сайт [[РАН]], 01.10.2015. Дата обращения: 27 декабрь 2015. Архивировано 26 декабрь 2015 года.
  32. ↑ Выступление Михаила Ковальчука в Совете Федерации 30 сентября 2015 года — Троицкий вариант — Наука. trv-science.ru. Дата обращения: 30 ғинуар 2023. Архивировано 30 ғинуар 2023 года.
  33. ↑ Путин рассказал учёным о подрывной роли Ленина в российской истории, mail.ru, 21.01.2016. Дата обращения: 21 ғинуар 2016. Архивировано из оригинала 22 ғинуар 2016 года.
  34. ↑ Зинаида Бурская. Научное судно «Академик Страхов» после двухлетнего простоя на Шри-Ланке вернулось в Россию // [[Новая газета]], 21.01.2016. Дата обращения: 4 май 2020. Архивировано 1 июль 2016 года.
  35. ↑ В. Якунин ушёл в отставку из-за просьбы сына о британском гражданстве. // [[Новая газета]], 09.10.2015. Дата обращения: 4 май 2020. Архивировано 8 ноябрь 2020 года.
  36. ↑ Дмитрий Песков ответил на заявление Грефа о стране дауншифтере. // RT, 21.01.2016. Дата обращения: 21 ғинуар 2016. Архивировано 22 ғинуар 2016 года.
  37. ↑ Путин призвал разбюрократить науку. Дата обращения: 20 декабрь 2018. Архивировано 20 декабрь 2018 года.
  38. ↑ Михаил Ковальчук: «Нас будут убивать уже не ядерным оружием, а биологическим» — Последние новости России и мира сегодня | Новые Известия. newizv.ru. Дата обращения: 30 ғинуар 2023. Архивировано 30 ғинуар 2023 года.
  39. ↑ Михаил Гельфанд - Владимиру Путину: "Генетического оружия нет и не может быть" — Последние новости России и мира сегодня | Новые Известия. newizv.ru. Дата обращения: 30 ғинуар 2023. Архивировано 30 ғинуар 2023 года.
  40. ↑ Памяти историка 2016 йыл 3 июнь архивланған. // Санкт-Петербургские ведомости, 11.10.2013
  41. ↑ Соболев Г. Л. Выдающийся историк обороны Ленинграда (к 95-летию со дня рождения Валентина Михайловича Ковальчука). Новейшая история России, № 1 (2011). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано из оригинала 30 декабрь 2013 года.
  42. ↑ Структура СПбИИ РАН (недоступная ссылка — история). Санкт-Петербургский институт истории РАН. Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 12 сентябрь 2012 года.
  43. ↑ Николай Подорванюк. «В 2009 году советовал «Роснано» пригласить Гейма». Газета.ру (24 июль 2013). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 29 сентябрь 2013 года.
  44. ↑ Сергей Лесков. И. о. вице-президента РАН, директор Российского научного центра «Курчатовский институт» Михаил Ковальчук: «Счастливый человек — это ракета с разделяющимися головками». Известия (31 август 2007). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 27 март 2014 года.
  45. ↑ Сергей Смирнов. Племянник акционера банка «Россия» Ковальчука возглавил совет директоров НМГ. Ведомости (22 июнь 2012). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 2 май 2014 года.
  46. ↑ Наталья Кузнецова, Андрей Красавин. Собянин. Перезагрузка. Компания (1 июль 2013). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 15 июль 2013 года.
  47. ↑ Андрей Молодых. 7 вопросов Рустаму Рахматуллину. Русский репортёр, № 26 (4 июль 2013). Дата обращения: 24 сентябрь 2013. Архивировано 12 июль 2013 года.
  48. ↑ 48,0 48,1 Катерина Китаева. Медийные активы добавили прибыли Ковальчукам. РБК daily (3 июнь 2013). Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 22 декабрь 2013 года.
  49. ↑ Михаила Ковальчука дважды не утвердили директором Института кристаллографии РАН. Lenta.ru (30 май 2013). Дата обращения: 20 сентябрь 2013. Архивировано 19 октябрь 2013 года.
  50. ↑ Константин Фрумкин. Земли и директора. Компания (8 июль 2013). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 10 июнь 2015 года.
  51. ↑ Василий Тимирязев. Впереди только Кремль. Компания (30 август 2011). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 10 июнь 2015 года.
  52. ↑ Юрий Ковальчук. Forbes. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 6 октябрь 2013 года.
  53. ↑ Светлана Бочарова, Антон Тунцов. Недружелюбные академики. Газета.ру (29 май 2008). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 25 май 2013 года.
  54. ↑ Михаил Зыгарь, Мария Железнова, Юлия Таратута. ТВ готовят к выборам. «Русский Newsweek» №47 (266) (2009). Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 2 май 2014 года.
  55. ↑ Максим Логвинов. Запасной аэродром. Компания (30 апрель 2012). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 4 июнь 2012 года.
  56. ↑ Георгий Бискэ Геологи Советского Союза. Связь времён. Дата обращения: 4 ғинуар 2017. Архивировано 4 ғинуар 2017 года.
  57. ↑ Ковальчук Мирьям Абрамовна. Дата обращения: 4 ғинуар 2017. Архивировано 31 октябрь 2016 года.
  58. ↑ Ковальчук, Юрий. Lenta.ru. Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано 6 октябрь 2013 года.
  59. ↑ Михаил Козырев, Анна Соколова. Юрий Ковальчук. Старший по «России». Forbes (8 март 2008). Дата обращения: 22 сентябрь 2013. Архивировано из оригинала 6 декабрь 2013 года.
  60. ↑ Президиум РАН обошёл устав Академии ради Михаила Ковальчука. Lenta.ru (27 июнь 2007). Дата обращения: 26 сентябрь 2013. Архивировано 22 сентябрь 2013 года.
  61. ↑ Награждённые государственными наградами Российской Федерации. Дата обращения: 27 ноябрь 2018. Архивировано 27 ноябрь 2018 года.
  62. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 20 сентября 2016 года № 481 «О награждении государственными наградами Российской Федерации». Дата обращения: 20 сентябрь 2016. Архивировано 26 сентябрь 2016 года.
  63. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 9 июня 2011 г. № 738 2014 йыл 27 март архивланған. (Тикшерелеү көнө: 27 ноябрь 2012)
  64. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 21 сентября 2006 г. № 1037 2014 йыл 27 март архивланған. (Тикшерелеү көнө: 27 ноябрь 2012)
  65. ↑ Распоряжение Правительства Российской Федерации от 21 сентября 2006 г. № 1329-р
  66. ↑ Постановление Правительства Российской Федерации от 22 февраля 2007 года № 121
  67. ↑ Деятели науки и культуры СНГ награждены премией "Звезды Содружества" на форуме в Ашхабаде - ТАСС. TACC. Дата обращения: 23 декабрь 2022. Архивировано 22 декабрь 2022 года.

Һылтанмалар

үҙгәртергә
  Ковальчук Михаил Валентинович Викиөҙөмтәлә
  Ковальчук Михаил Валентинович Викимилектә
  Ковальчук Михаил Валентинович Викияңылыҡтарҙа
Элек эшләүсе:
{{{предшественник}}}
Рәсәй Фәндәр Академияһының А. В. Шубников исемендәге Кристаллография институты директоры
1998—2013 		Алмашҡа килеүсе:
{{{преемник}}}
Элек эшләүсе:
{{{предшественник}}}
Санкт-Петербург дәүләт университетының физика факультеты деканы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы
2012— 		Алмашҡа килеүсе:
{{{преемник}}}

Ҡалып:Полные кавалеры ордена «За заслуги перед Отечеством» Ҡалып:Премия СВР РФ Ҡалып:Pdata

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Ковальчук_Михаил_Валентинович&oldid=1267627» битенән алынған