Йүкәтау (ҡасаба)

Рәсәйҙең Силәбе өлкәһе Һатҡы районындағы тимер юл станцияһы ҡасабаһы

Йүкәтау — Рәсәйҙең Силәбе өлкәһе Һатҡы районындағы тимер юл станцияһы ҡасабаһы. Бирҙәүеш ҡала биләмәһе составына инә.

Йүкәтау
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Бирҙәүеш ҡалаһы тораҡ пункты
Сәғәт бүлкәте UTC+05:00[d]
Халыҡ һаны 391 кеше (2017)[1]
Почта индексы 456930
Карта

Географияһы үҙгәртергә

Ҡасабанан бер нисә саҡрым төньяҡтараҡ Йүкәтау һырты урынлашҡан. Ҡасаба биләмәләре эргәһенән Оло Бирҙәүеш йылғаһы (үрге ағымында Бирҙәүеш тип йөрөтөлә) аға. Йүкәтау ҡала биләмәһе үҙәге булған эшселәр ҡасабаһы Бирҙәүештән 4 км алыҫлыҡта урынлашҡан.

Топонимикаһы үҙгәртергә

Силәбе ғалимы топонимист Шувалов атаманың мәғәнәһен былай тип аңлата:

Жка-Тау (Йүкәтау, Йоҡатау), тау һырты, тимер юл станцияһы, ҡасаба, Һатҡы районы. Үҙгәрә биргән башҡорт һүҙе «йүкә», «тау», йәғни «йүкәле тау».

.

Уның раҫлауына өҫтәп тағы бер фараз килтерәйек: тауҙың бик бейек һәм ҙур булмағанына күрһәткән «йоҡа» тигән мәғәнә лә һалынған булыуы мөмкин. «На Урале» сайтында бына нимә тип яҙғандар: ғәжәп күренһә лә, Йүкәтау битләүҙәре фәҡәт йүкә менән генә ҡапланған тип маҡтап булмай. Башҡорт телендә тағы бер аңлатма варианты бар — «йоҡа тау»[2].

Халҡы үҙгәртергә

Халыҡ иҫәбе
2002[3]2010[4]2014[5]
526480463

Тарихы үҙгәртергә

Йүкәтауҙың тирә-йүне — Әйле башҡорттары йәшәгән урын. Антропологтар тап ошо ҡәбилә урта быуаттарҙа монгол далалары мигранттары менән әүҙем аралашҡан, тип иҫәпләй. Шуға күрә әйлеләрҙең фиғелендә монголоидлыҡ асыҡ сағыла.

Йүкәтауҙа башлыса БирҙәүешТүбәнге Серге тимер юл тармағын хеҙмәтләндереүсе эшселәр йәшәй.

Граждандар һуғышы йылдарында был ҡасабала ҡыҙылдар менән аҡтарҙың ҡаты бәрелештәре булған.

XX быуаттың 60-70-се йылдарында, нефтте һурҙырып ҡыуыу станциялары эшләй башлағанлыҡтан, яңы эш урындары — Себерҙән һуҙылған нефть үткәргестәрҙе хеҙмәтләндереү эше — барлыҡҡа килә. Торбалар буйлап нефть Рәсәй нефть эшкәртеү заводтарына, шулай уҡ «Дуҫлыҡ» нефть үткәргесенә аға[6].

Инфраструктураһы үҙгәртергә

Көньяҡ Урал тимер юлдарының шундай уҡ — Йүкәтау — исемле тимер юл станцияһы урынлашҡан.

Ҡасабала нефтте һурҙырып икенсе яҡҡа ҡыуыу станцияһы, балалар баҡсаһы, мәктәп, «Нефтсе» клубы, китапхана эшләй.

1918 йылда баш күтәргән эсерҙар тарафынан атып үлтерелгән Ҡыҙыл Гвардия отряды командиры И. Е. Чигвинцев һәйкәле ҡуйылған.

Барлвғы 12 урам бар[7].

Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә

Сығанаҡтар үҙгәртергә

Һылтанмалар үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. http://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
  2. http://www.naurale.com/items/1858/%D0%96%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%83#.YES5qjpMTcs 2020 йыл 19 февраль архивланған.
  3. Численность населения Челябинской области по данным Всероссийской переписи населения 2002 года. Дата обращения: 13 февраль 2016. Архивировано 13 февраль 2016 года.
  4. Тома официальной публикации итогов Всероссийской переписи населения 2010 года по Челябинской области. Том 1. «Численность и размещение населения Челябинской области». Таблица 11. Челябинскстат. Дата обращения: 13 февраль 2014. Архивировано 13 февраль 2014 года.
  5. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Дата обращения: 2 август 2014. Архивировано 2 август 2014 года.
  6. На Урале 2020 йыл 19 февраль архивланған.
  7. Регионы России → Челябинская обл. → Ашинский р-н → Жукатау п.