Интеллигентлы бүрәнә
Интеллигентлы бүрәнә — Антон Павлович Чеховтың хикәйәһе. 1885 йылда яҙылған, тәүге тапҡыр 1885 йылдың 23 июнендә «Петербург гәзите»нең 169-сы һанында А. Чехонте ҡултамғаһын менән баҫылған. Хикәйәлә судьяның дуҫы ғәйепләнеүсе тип танылған суд процесы тасуирлана.
| Интеллигентлы бүрәнә | |
| Жанр | |
|---|---|
| Автор | |
| Төп нөхсә теле |
урыҫ телендә |
| Ижат ителгән ваҡыты |
1885 |
| Тәүге тапғып нәшер ителгән |
1885 |
Баҫмалары
үҙгәртергәА. П. Чеховтың «Интеллигентлы бүрәнә» хикәйәһе 1885 йылда яҙылған, тәүге тапҡыр 1885 йылдың 23 июнендә "Петербург гәзите"нең 169-сы һанында А. Чехонте ҡултамғаһы менән баҫылған.
Сюжеты
үҙгәртергәБер ваҡыт йомошсо отставкалағы корнет Архип Елисеич Помоевҡа судҡа саҡырыу килтерә. Саҡырыуҙа крәҫтиән Григорий Власов, Помоевтың лакейы, хужаһын ғәйепләүсе ялыу яҙған тиелә. Мир судьяһы П. Шестикрылов фамилиялы. Помоев Петька Шестикрыловты дуҫы тип белгәнлектән, был саҡырыуҙы шаяртыу тип ҡабул итә һәм Петька үҙен ҡунаҡҡа шулай саҡырырға ҡарар иткәндер тип уйлай. Әммә ҡатыны, повестканы күргәс, Помоевтың ғәйепләнеүсе сифатында судҡа саҡырылғанлығын белә һәм бармаҫҡа кәңәш бирә. Помоев ҡатыны менән ризалашмай һәм барырға ҡарар итә.
Помоев кесаҙна көндө дуҫы Ниткин менән Шестикрыловҡа бара. Улар мир судьяһының башҡа эште тикшергән сағына тура килгәнлектән, Помоевҡа көтөргә тәҡдим ителә. Помоев мир судьяһына ҡарап ултыра ла былай тип уйлай: «Ҡалай әллә кем булып ултыра, хәйләкәр! — тип Ниткиндың ҡолағына шыбырлай. — Беләндермәй! Йылмаймай ҙа! Муйында алтын сылбыр! Фу һине, ну һине! Беҙҙең ҡаҙанлыҡта йоҡлап ятҡан Агашканы ҡара менән буямаған да тиерһең. Ҡыҙыҡ! Нисек инде шундай кеше башҡаны хөкөм итергә тейеш? Мин һинән һорайым: башҡаны хөкөм итә аламы һуң ул? Бында дәрәжәле кеше кәрәк, танылған… унан ҡурҡырлыҡ булһын, ә ултыртып ҡуйғандар шунда — имеш, хөкөм ит әйҙә! Хе-хе…»
Помоевты ғәйепләү эшенә сират еткәс, Гришка эштең бөтә торошо тураһында һөйләй: «Мин уларҙа, белеүегеҙсә, лакей хеҙмәтендә тора инем, ғәҙәттә һөйләшкәндәгесә, камельдинер тиһәк тә була… Билдәле, беҙҙең вазифа үтә ауыр, һеҙҙең — е… Улар үҙҙәре сәғәт туғыҙынсыла тора, ә һиңә таң һарыһынан аяҡта булырға кәрәк … Алла үҙе генә белә, улар итек кейер микән, йә щиблетмы, йәки, бәлки, көн буйы туфлиҙарын һалмаҫмы, ләкин һин таҙарт та таҙарт: итеген дә, щиблетын да, ботинкаһын да … Яҡшы-с… Иртән үҙҙәрен кейендерергә саҡыралар. Мин, билдәле, барам… Уларға сорочка кейҙерәм, салбар кейҙерәм, итеген … Нисек кәрәк — шулай … Жилетын кейә башлай… Һәм улар әйтә: „Гришка, тараҡ бир. Ул сюртуктың ҡабырғалағы кеҫәһендә, ти“. Яҡшы-с… Рыться ҡабырға мин ул. кеҫәһенән, ә әйтерһең, шайтан слопать аталыу — нету! Ҡабырға кеҫәһенән эҙләп ҡарайым һәм былай тип әйтәм: „Бында тараҡ юҡ, Архип Елисеич!“ Улар, ҡашын емереп, сюртукка яҡын килә, һәм тараҡты таба, ләкин, үҙе ҡушҡанса, ҡабырға кеҫәһенән түгел, ә алғы кеҫәнән. „Ә был нимә? Тараҡ түгелме?“ — тип әйтә лә улар, минең танауыма төртә. Тараҡтың барса теше менән минең танауымды имгәтә. Танауым көнө буйы ҡананы». Судья Помоевтан, үҙеңдең ғәйебеңде таныйһыңмы, тип һорай, һәм яуап ала алмағанлыҡтан, ултырышты өҙөп тора. Тәнәфестә ул дуҫын өгөтләй, янъял ойоштормауын үтенә, эште яйларға вәғәҙә бирә. Әммә Помоев көтмәгәндә ғәйебе булмаған Гришканы ултыртыуҙарын һорай.
Эште тикшереү Помоевҡа ун һум штраф һалыу менән тамамлана, әммә был аҡсаны ла, оло ғауға сыҡмаһын өсөн, Шестикрылов Помоев өсөн хатта үҙе түләргә вәғәҙә бирә. Помоев ни өсөн Гришканы ултыртмағандарын ныҡлап аңламай ҙа: «Нишләп һуң ул минең өҫтән ялыу яҙырға тейеш әле?» Был хәлдән һуң дуҫы Петька бөтөнләй судья булып эшләрлек түгел тигән фекергә килә тегенеһе: «Ул яҡшы кеше, белемле, шундай ярҙамсыл, ләкин… бармай! Ысынлап хөкөм итә белмәй… Йәл булһа ла, алдағы өс йылға уны эш ташлап осорторға тура килер! Тура килер!..».
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Чехов А. П. Интеллигентное бревно// Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. — М.: Наука, 1974—1982.
- Voir Dictionnaire Tchekhov, page 7, Françoise Darnal-Lesné, Édition L’Harmattan, 2010, ISBN 978 2 296 11343 5.
- Un soliveau cultivé, Œuvre de A.Tchekhov 1885, traduit par Madeleine Durand et Edouard Parayre, Les Éditeurs Français Réunis, 1955, numéro d’éditeur 431.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Чехов А. П. Интеллигентное бревно 2017 йыл 11 май архивланған.. Оригинальный русский текст