Джон Ломбе

Джон Ломбе — XVIII быуаттаға инглиз эшҡыуары.

Джон Ломбе
John Lombe
Тыуған көнө	1693({{padleft:1693|4|0}})
Тыуған урыны	Норидж, Англия
Вафат булған көнө	1722({{padleft:1722|4|0}})
Вафат булған урыны	Дерби, Англия
Ил	Бөйөк Британия короллеге[d]
Эшмәкәрлеге	эшҡыуар

Ломбе 1693 йылдар тирәһендә Нориджда тыуа; туҡыусы улы була һәм Томас Ломбеның эйәрсен ҡустыһы була. Томас Ломбе вафат булғас уның эшен дауам итә, Нориджда һәм Лондонда ебәк сауҙагәре булараҡ билдәле була.

XVIII быуат башында ебәк ойоҡ бәйләү машиналары үҙәге Лондондан Медлиндсҡа күсә, был ваҡытта ебәк епкә һорау тәҡдимдән артып китә. Томас Ломбе ағаһы Джона менән уйлап табыусы һәм инженер Джорджем Сороколд Дербила төҙөгән ебәк фабрикаһына эшкә уңышһыҙ урынлашалар. Фабрика Дерби ҡалаһында Дервент йылғаһы буйында төҙөлә. Был эшселәрҙе һәм йәнһеҙ ҡеүәт биреүсе сығанаҡты бер ҡыйыҡ аҫтында эшләтеүсе беренсе фабрикалыр, моғайын.

Витторио Зонка (Vittorio Zonca) яҙмаһы буйынса, итальяндар станокта еп иләү технологияһын XVII быуаттан уҡ ҡулланған. Леонардо да Винчи һүрәттәрендә оҡшаған модельды табырға мөмкин, әммә Витторио Зонка яҙмалары тулыраҡ. Былар араһында бәйләнеш булыуа билдәһеҙ. Джонды ағаһы органсен ебен иләүсе итальян машинадарын өйрәнергә ебәрә. Органсин — иләнгән тәбиғи ебәк, ебәк туҡымаға ҡушыу өсөн киң ҡулланыла. Легенда буйынса Джон Италияла машина ярҙамында ебәк туҡыу магазинына эшкә урынлаша. Төнөн ул магазинға инеп, шәм яҡтыһында, машиналарҙың чертёжын ентекләп күсерә. 1716 йылда конструкцияны Англияға алып ҡайта.

1718 йылда Томас Ломбе патент алырға ирешә. Патент 14 йылға бирелә.

Ломде фабрикаһы

Төп мәҡәлә Дерби ебәк фабрикаһы

Иҫке Дерби ебәк фабрикаһы урынына яңы фабрика төҙөргә Сокород эшкә алына. Фабрика төҙөү 1722 йылда, Джон вафат булыуға бер йыл ҡалғас, төҙөлөп бөтә. Легенда буйынса Сардиния короле Виктор-Амадей II Ломбе предприятиеһының уңыштарын ишетеп ағалы-ҡустылы Ломбены үлтерергә бер ҡатынды яллай. Джонды «шикле» ҡатын ағыулаған тигән тоҫмал бар.

Томас Ломбе 1727 йылда рыцарь була. 1732 йылда патент ваҡыты уҙа, уны оҙайтыу үтенесе кире ҡағыла. Был Ричард Аркрайтның мамыҡ фабрикаһы һәм Дервент фабрика үҙәненә оҡшаған беренсе уңышлы туктамай эшләй торған етештереүханаһы була.

Томас ҡаҙаныштарын таныу билдәһе итеп, үҙ машинаһының моделен әҙерләү өсөн, 14 00 фунт стерлинг бирелә; ебәк иләү машинаһы башҡа фабриканттарға ҡулланма булараҡ Лондон Тауэрена ҡуйыла. Ул 1739 йылда үлә, фабрика бинаһы Самюэл Ллойд һәм Уильям Уилсонға һатыла. Фабрика, өлөшләтә емерелгән бинала, 1890 йылға тиклем ебәк етештерә. Был бинала хәҙер Дерби музейы һәм сәнғәт галереяһы урынлашҡан.