А. П. Чехов һәйкәле (Баденвайлер)
А. П. Чехов һәйкәле — немец ҡалаһы Баденвайлерҙа 1908 йылда ҡуйылған монумент[1]. Был донъяла А.П. Чеховҡа ҡуйылған тәүге һәйкәл[2] в мире[3]
| А. П. Чехов һәйкәле | |
 | |
| Дәүләт |
 Германия |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Баденвайлер |
| Барлыҡҡа килгән, эшләнгән | бронза |
 | |
1908 йылдағы һәйкәл үҙгәртергә
1908 йылда немец ҡалаһы Баденвайлер паркында Антон Павлович Чеховҡа донъяла тәүге һәйкәл асыла. Ул Константин Станиславский[1] инициативаһы буйынса барлыҡҡа килә, ул шулай уҡ яҙыусы П.Боборыкин һәм әҙәби тәнҡитсе А. Веселовский менән һәйкәлде асыуҙа ҡатнаша[4].
Һәйкәлдең авторы рус скульпторы Н. Шлейфер була[5], монумент бронзанан эшләнә[6]. Чехов бюсын йәшел һөҙәктә таш һибелгән ерҙә урынлаштыралар[7]. 1908 йылда Баденвайлерҙа А.П.Чехов хөрмәтенә асылған һәйкәл донъяла беренсе була. Һәйкәл шул иҫәптән урыҫтарҙың иғәнәһенә лә төҙөлә[8].
Баденвайлерҙа Чехов һәйкәлен асыу тантаналы була. Һәйкәл тирәләй сәскәләр һалалар, тамашасылар өсөн таҡта майҙансыҡ эшләйҙәр, фоторгафтар күп була[9]. Гофмейстер Эйхлер, академиктар А.Н.Веселовский, П.Д. Боборыкин, Мәскәү Художество театры Константин Станиславский телмәр менән сығыш яһай. . Һәйкәл күркәм тышҡы ҡиәфәте менән айырылып тора[10]
Һәйкәлде асҡандан һуң ҡунаҡханала аш ойошторола, рус композиторҙары музыкаһы башҡарыла[11] .
Беренсе донъя һуғышы аҙағында был һәйкәлдең постамены ғына ҡала, сөнки башҡа һәйкәлдәр менән бергә бюст ҡабаттан иретеүгә ебәрелә. Таш яҙмаһы һаҡлана: «Ңң яҡшы кеше һәм табипҡа» , «Бөйөк яҙыусы Антон Чеховҡа»[12].
1964 йылда, А.П. Чеховҡа беренсе һәйкәл булған урынға, совет журналистары килә[13].
1992 йылдағы һәйкәл үҙгәртергә
1992 йылда Баденвайлерҙағы А.П. Чехов һәйкәлен Сахалин халҡы тергеҙергә ярҙам итә[14]. Яңы һәйкәлдең авторы Сахалин скульпторы Чеботарев Владимир була. Монумент 1908 йылғы элекке постаментҡа ҡуйыла, Чехов унда күтәрелгән яғалар менән һүрәтләнә. Килеүселәргә уңайлы булһын өсөн яңы һуҡмаҡ һалына[1]. Яңы һәйкәлде Сахалиндан «Сахалин утрауы» музейы директоры Георгий Мироманов алып килә[15]. Яңы һәйкәл шулай уҡ бронзанан ҡойолған була[16].
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Музей Чехова в Баденвейлере. 2018 йыл 7 ноябрь архивланған.
- ↑ К.С. Станиславский
- ↑ Нива, 5 июля 1908, с. 547
- ↑ Литературная газета.
- ↑ К. С. Станиславский
- ↑ Памятные места в других странах. 2018 йыл 8 ноябрь архивланған.
- ↑ 7
- ↑ 3
- ↑ 8
- ↑ 3
- ↑ 3
- ↑ 3
- ↑ !
- ↑ Память. 2017 йыл 29 октябрь архивланған.
- ↑ 14
- ↑ В Баденвайлере создано первое Немецкое общество Чехова.
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Ольга Леонидовна Книппер, Мария Павловна Чехова. О.Л. Книппер — М.П. Чехова. Переписка. Том 1: 1899–1927. — ISBN 978-5-4448-0477-3.
- К.С. Станиславский. Открытие памятника А.П.Чехову в Баденвайлере // Статьи. Речи. Заметки. Дневники. Воспоминания (1877-1917). — Проспект.
- Иллюстрированный журнал литературы и современной жизни "Нива", №27. — Издательство А. Ф. Маркса, 5 июля 1908.
- Коллектив авторов. Чехов А.П. и Общество любителей российской словесности (сборник).