Алтай дәүләт университеты
Алтай дәүләт университеты (АлтДУ) — юғары уҡыу йорто, Рәсәй Федерацияһының Алтай крайында классик университет. 1973 йылда ойошторолған. Фәнни һәм мәҙәни-ағартыу эшмәкәрлеген алып бара. Барнаулда урынлашҡан. 2017 йылдың апрелендә төбәк терәк университеттарҙың береһе булып тора[3][4]. 2017 йылдың декабрендә Рәсәй Мәғариф һәм фән министрлығы бойороғо менән инновациялы, технологик һәм социаль үҫеш университет үҙәге тип таныла[5]
| Алтай дәүләт университеты | |
| Нигеҙләү датаһы | 1973 |
|---|---|
 | |
 | |
| Ҡыҫҡаса атамаһы | АлтГУ |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Барнаул |
| Баш компания (ойошма, предприятие) | Рәсәй Федерацияһының Фән һәм юғары белем биреү министрлығы[d][1] |
| Штаб-фатирҙың урынлашыуы | Барнаул, Рәсәй |
| Диапазон IPv6 | 2001:b08:16::/48[2] |
| Рәсми сайт | asu.ru |
| Ойошма хеҙмәткәрҙәре категорияһы | Категория:Преподаватели Алтайского государственного университета[d] |
 | |
 Алтай дәүләт университеты Викимилектә | |
Рейтингтары
үҙгәртергә| 2020 | 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | |
| Глобаль рейтингтары | ||||||
| QS World University Rankings | 571-580 | - | 601-650 | - | - | - |
| THE Impact Rankings | 95 | 58 | - | - | - | - |
| Top QS 50-гә 50 under | 91-100 | - | 91-100 | - | - | - |
| SCImago Institutions Rankings | 761 | 786 | 752 | 692 | - | - |
| Төбәк рейтингтары | ||||||
| QS university rankings: BRICS | 98 | 94 | 131-140 | 141-150 | 151-200 | |
| QS university rankings: EECA | 142 | 144 | 115 | 121-130 | 121-130 | - |
| РФ милли рейтинг | ||||||
| ИА «ИНТЕРФАКС»
университеттарының милли рейтингы |
39 | 42-44 | 25-27 | 42-44 | 58 | |
| RAEX иң яҡшы юғары уҡыу йорттары рейтингы | 44 | 50 | 50 | 46 | 47 | 57 |
Тарихы
үҙгәртергә1972 йылда КПСС край комитеты һәм край башҡарма комитеты КПСС Үҙәк комитетының генераль секретары Л.И. Брежневҡа Алтайҙа университет асыу тураһында хат менән мөрәжәғәт итә. 1972 йылдың 27 декабрендә КПСС Үҙәк Комитеты секретариаты уны ҡарай һәм Алтай университеты төҙөлөшөн нигеҙле һәм ваҡытлы тип билдәләй. 1972 йылдың 31 декабрендә край комитеты бюроһы "Алтай дәүләт университетын ойоштороу тураһында" ҡарар ҡабул итә. Унда юғары уҡыу йорто ойоштороу буйынса практик саралар билдәләнде. 1973 йылдың 27 мартында СССР Министрҙар Советы Барнаулда университет асыу тураһында 179-сы ҡарар ҡабул итә. 1973 йылдың 25 майында ошо 279-се ҡарарҙы РСФСР Министрҙар Советы ҡабул итә. Ҡабул ителгән ҡарарҙарҙы үтәүгә СССР һәм РСФСР-ҙың юғары һәм урта махсус белем биреү министрҙары Алтай дәүләт университетын ойоштороу тураһында 274-се һәм 229-сы бойороҡтар сығара. 1973 йылдың сентябрендә Алтай дәүләт университетында уҡыу процесы башлана[6]
РСФСР Юғары уҡыу йортоноң 1973 йылдың 29 майындағы 253-сө бойороғо менән университеттың беренсе башланғыс структураһы билдәләнә. Уҡытыу 9 һөнәр буйынса ҡаралған: тарих, филология, юриспруденция, хеҙмәт иҡтисады, сәнәғәт производствоһы, химия, биология, физика, математика, иҡтисади кибернетика. Был һөнәр әкренләп асыу планлаштырыла. 1973 йылда әҙерләнә башлағайны тарихсы, филолог, юрист, иҡтисадсы. Киләһе йыл — химик, биолог, математик, физик. Артабан университет структураһын ҡайһы бер үҙгәрештәргә дусар була. 1973 йылда тарихсылар, филологтар, юристар, иҡтисадсылар әҙерләнә башлай. Киләһе йылда— химия, биологтар, математика, физиктар әҙерләнә. Артабан университеттың структураһы ҡайһы бер үҙгәрештәргә дусар ителә
1973 йылда юридик һәм тарихи-филология факультеттары эшләй башлай. 29 майҙа КПСС-тың край комитеты тәҡдиме буйынса РСФСР-ҙың юғары һәм урта махсус белем биреү министры Алтай дәүләт университеты ректоры итеп тарих фәндәре кандидаты доцент Неверов Василий Ивановичты тәғәйенләй.
1986 йылда Алтай дәүләт университетын ректор Валерий Леонидович етәкләй. 1993 йылда университетта 10 факультет һәм бүлексә була, улар составында 54 кафедра эшләй, 19 һөнәр буйынса 6000 студент уҡый. Профессор-уҡытыусылар составы араһында Рәсәй Фәндәр академияһының 2 ағза-корреспонденты, 39 фән докторы һәм профессор, 238 фән кандидаты эшләй. 1991 йылда социология буйынса кандидатлыҡ диссертацияларын яҡлау буйынса беренсе диссертация советы асыла.
1997 йылда Алтай дәүләт университеты ректоры итеп Юрий Федорович Кирюшин һайлана. 2003 йылда юғары уҡыу йортонда 15 факультет һәм 1 бүлек, 81 кафедра, 56 һөнәр һәм йүнәлеш, Алтай крайы биләмәһендә 6 филиал эшләй. Социология (1990 йыл), сәйәси фәндәр (1990 йыл), сәнғәт (1993 йыл), педагогика белеме (2001 йыл), асыҡ белем биреү (2003 йыл), психология һәм философия (2004 йыл) факультеттары асыла. Вузда эшләй башлайҙар:
- 6 докторлыҡ һәм 7 кандидатлыҡ диссертация советы
- 19 фәнни мәктәп.
- 4 ғилми-тикшеренеү институты
- Интернет-мәғариф үҙәге.
- 5 музей һәм картина галереяһы.
2016 йылдың мартында юғары уҡыу йорто ректоры итеп 2011 йылдан был вазифаны биләгән Сергей Валентинович Землюков һайлана[7].[8].
2017 йылдың апрелендә терәк университет статусын ала[4].
Фәнни һәм уҡытыу эшмәкәрлеге
үҙгәртергә
Университетта 84 һөнәр һәм йүнәлеш, 57 магистр программаһы буйынса уҡыу алып барыла. Аспиранутраға физика-математика, химия, биология, техника, тарих, иҡтисад, философия, юридик, психология, педагогика, сәнғәт белеме, сәйәси фәндәр өлкәһендә 84 һәм докторантураға 20 һөнәри йүнәлеш буйынса ҡабул ителә[9].
Алтай дәүләт университеты фәнни-тикшеренеү институты, проблемалы лабораториялар, шул иҫәптән Рәсәй Фәндәр академияһы институттары, ғилми үҙәктәр, технопарк, ғилми-тикшеренеү секторы менән берлектәге ҙур ғилми комплекс булып тора[10].
Факультеттары
үҙгәртергә- Тарих һәм халыҡ-ара мөнәсәбәттәр институты
- Халыҡ-ара иҡтисад, менеджмент һәм мәғлүмәт системаһы институты
- Юридик институты
- Математика һәм информацион технологиялар институты
- Һанлы технологиялар, физика һәм электроника институты
- Химия химик-фармацевтик технологиялар институты
- Биология һәм биотехнология институты
- География институты
- Социаль фәндәр институты
- Психология институты
- Сәнғәт һәм дизайн институты
- Киң коммуникациялар, филология һәм политология институты
Фәнни һәм фәнни-мәғариф учреждениелары
үҙгәртергә- Фәнни-мәғариф комплексы «тере системалар»
- Фәнни-биотехнология буйынса эксперт советы;
- Биология-медицина ғилми-тикшеренеү институты;
- Рәсәй-Америка яман шешкә ҡаршы (Аризона штаты университеты менән берлектә);
- Алтай ғәмәли биотехнологиялар үҙәге;
- Инжиниринг «Промбиотеха» үҙәгек;
- Биоинженерия лабораторияһы;
- Вирсуҡа ҡаршы берләшмәләр лабораторияһы (Emory Drug Innovation at менән берлектә Ventures, LLC, Атлант, АҠШ).
- "Тәбиғәт-хужалыҡ системаларын тотороҡло үҫтереү өсөн рациональ тәбиғәттән файҙаланыу һәм геоэкологик мониторинг" фәнни-белем биреү комплексы.
- АлтДУ базаһында агросистемалар мониторингы лабораторияһы Рәсәй Фәндәр академияһы Л.В. Киренский исемендәге физика институты, Красноярск ҡалаһы
- АлтДУ базаһында Рәсәй Фәндәр академияһы климат һәм экологик системалар мониторингы институты менән берлектә гео-биосфера лабораторияһы, Томск ҡалаһы
- М.В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты һәм Рәсәй Фәндәр академияһының Һыу һәм экологик проблемалары институты менән берлектә АлтДУ базаһында тирә-яҡ мөхиттең глобаль үҙгәрештәргә яраҡлашыу өлкәһендә тәбиғәт һәм социаль-иҡтисади системаларҙы комплекслы тикшереү лабораторияһы
- Фәнни-тикшеренеү үҙәге «Үҙәге социаль-иҡтисади тикшеренеүҙәр һәм төбәк сәйәсәте».
- Фәнни-тикшеренеү үҙәге «Ғилми-тикшеренеү үҙәге нанофәнде, технологиялар һәм материалдарҙың».
- «Төбәк фәнни-техник мәғлүмәт үҙәге методик һәм хоҡуҡи яҡлау» фәнни-тикшеренеү үҙәге
- "Алтай сәйәси тикшеренеүҙәр мәктәбе" ғилми-тикшеренеүҙәр үҙәге.[11]
- Коллектив файҙаланыу үҙәге:
- «Биотехнологиялар һәм медицина биологик» үҙәк
- «Материалдар фәнен өйрәнеү»
- «Геоэкология мониторингы»
- "Мәғлүмәт технологиялары һәм юғары етештереүсәнле иҫәпләүҙәр [12]
- Гуманитар ғилми-тикшеренеү институты
- Ағас термопластик ғилми-тикшеренеү институты
- Алтай сәйәси тикшеренеүҙәр мәктәбе
- Ботаника баҡсаһы
- ALTB Гербарий (барлығы 80 мең япраҡтары[13])
- Сәйәси технологиялар һәм анализлау үҙәге
- Психологик «PSY — бәйләнеш» үҙәге
- Археология һәм этнография музейы Алтай
- Ҡала үҙәгендәге яңы мәғлүмәт технологиялары барнаулдан
- Белем сифатына баһа биреү үҙәге
- Ғилми-тикшеренеү комплекслы белем биреү, йәштәр проблемалары үҙәге
- Нәшриәте
Филиалдары
үҙгәртергәАлтДУ-ның Алтай крайы ҡалаларында һәм ауылдарында бер нисә филиал бар: Белокуриха (1996 йылда асылған), Бийск (2001 йылда асылған), Рубцовск (1996 йылда асылған) һәм Славгород (1996 йылда асылған)
Наградалары һәм ҡаҙаныштары
үҙгәртергә2014 йылда "Эксперт РА" агентлығы, Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһенең иң яҡшы юғары уҡыу йорттары исемлегенә вуз индерҙе, унда уға "Е" рейтинг класы бирелде.
- Рәсәй классик университеттары ассоциацияһы ағзаһы.
- Алтай дәүләт университеты Рәсәйҙең 100 иң яҡшы юғары уҡыу йорто иҫәбенә индерелгән, ә уның ректоры - С. В.Землюков Йыл ректоры тип таныла һәм алтын миҙал менән бүләкләнә[14][15].
- 2009 йылда "Вебометрикс" халыҡ-ара рейтингында АлтДУ-ның веб-ресурс буйынса Рәсәйҙең иң яҡшы биш юғары уҡыу йорто исемлегенә инә[16].
- 2014 йылда "Эксперт РА" агентлығы, Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһенең иң яҡшы юғары уҡыу йорттары исемлегенә вуз индерҙе, унда уға "Е" рейтинг класы бирелә[17].
- QS University Rankings BRICS 2015 йылда АлтДУ БРИКС илдәренең иң яҡшы 150 юғары уҡыу йорто исемлегенә инә. Университет 141-150-се позицияны биләй. 2014 йыл йомғаҡтары буйынса АлтДУ 151-200-се урынды биләй[18]
- 2020 йылда университет Times Higher Education журналы (THE) төҙөгән University Impact Rankings топ-100 рейтингына индерелгән[19]
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Единый Государственный Реестр Юридических Лиц, ЕГРЮЛ
- ↑ https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=2001:b08:16::/48&type=inet6num
- ↑ Список опорных вузов в России пополнили 22 региональных университета. // Интерфакс(18 апреля 2017).Дата обращения: 7 апреля 2018.
- ↑ 4,0 4,1 Анна Макеева Вызов для вузов // Коммерсантъ. — 2017. — ISSN 1563-6380.
- ↑ http://centervuz.ru/documents/list.pdf 2020 йыл 25 ғинуар архивланған.
- ↑ История Алтайского государственного университета. Алтайский государственный университет. Дата обращения: 7 апреля 2018.
- ↑ Сергей Землюков переизбрался ректором АлтГУ. Дата обращения: 26 март 2016. 2016 йыл 6 апрель архивланған.
- ↑ Общественность в интернете бурно спорит о новом здании АлтГУ на площади Сахарова. Дата обращения: 8 февраль 2017.
- ↑ Об университете. Дата обращения: 7 апрель 2018.
- ↑ Наука и инновации. Дата обращения: 7 апрель 2018.
- ↑ Научные подразделения университета (центры, институты, лаборатории) - Алтайский государственный университет. www.asu.ru. Дата обращения: 1 июнь 2020.
- ↑ Центры коллективного пользования - Алтайский государственный университет. www.asu.ru. Дата обращения: 1 июнь 2020.
- ↑ Куприянов А. Н. Арабески ботаники. Кн. 2: Томские корни. — Кемерово: Вертоград. — 2008. — С. 128. — ISBN 5-91526-003-9
- ↑ Алтайский государственный университет вошел в сотню лучших вузов страны (15 июнь 2004).
- ↑ Алтайский госуниверситет и его ректор отмечены престижными наградами (15 июнь 2004).
- ↑ Сайт Алтайского государственного университета вошел в пятерку лучших в России (31 июль 2009).
- ↑ Составлен свежий рейтинг ВУЗов России и стран СНГ (27 март 2014).
- ↑ Алтайский университет вошел в рейтинг 200 лучших вузов стран БРИКС (13 октябрь 2015). 2016 йыл 4 март архивланған.
- ↑ Три российских вуза попали в топ-100 нового рейтинга журнала Times Higher Education. ТАСС (22 апреля 2020). Дата обращения: 24 апреля 2020.