Полетаев Герман Иванович
Герман Иванович Полетаев (17.11.1931, Мари АССР-ының Юринский районы Юрин ауылы — 09.10.2007, Ҡазан) ― СССР һәм Рәсәй табибы, физиологы, медицина фәндәре докторы (1976), профессор (1979), Татар АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре(1989)[1].
| Герман Иванович Полетаев | |
| Файл:Полетаев, Герман Иванович.png | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны | |
| Вафат көнө | |
| Вафат урыны | |
| Ил | |
| Ғилми даирәһе | |
| Эшләгән урыны | |
| Альма-матер | |
| Ғилми дәрәжәһе | |
| Ғилми исеме | |
| Ғилми етәксеһе |
профессор А. В. Кибякова |
| Ниндәй өлкәлә танылған |
Специалист в области физиологии, биофизики и молекулярной биологии |
| Награда һәм премиялары |
|
Биографияһы үҙгәртергә
Полетаев Герман Иванович 1931 йылдың 17 ноябрендә РСФСР составындағы Мари АССР-ының Юринский районы Юрин ауылында хеҙмәткәр ғаиләһендә тыуған.
1949 йылда Ҡазан дәүләт медицина институтының дауалау-профилактика факультетына уҡырға инә. 1955 йылда уҡыу йортон отличие менән тамамлай, Ҡазан дәүләт медицина институтының нормаль физиология кафедраһы ҡарамағындағы аспирантурала ҡала. Аспирантурала кандидатлыҡ диссертацияһы өсөн материал әҙерләй. Профессор А. В. Кибяковтың уҡыусыһы була.
Аспирантураны тамамлағандан һуң, Полетаев Калинин медицина институтының нормаль физиология кафедраһы ассистенты итеп тәғәйенләнә. 1959 йылдың көҙөндә «Ацетилхолиндың нервы үткәргестәре функцияһына әһәмиәте тураһында» («О значении ацетилхолина в функции нервных проводников») темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын уңышлы яҡлай.
1961 йылдан алып уның бөтә артабанғы эшмәкәрлеге Ҡазан медицина институтына бәйле була, унда яңы ғына ойошторолған Үҙәк ғилми-тикшеренеү лабораторияһына (ЦНИЛ) лекция ассистенты итеп тәғәйенләнә, оҙаҡламай Үҙәк ғилми-тикшеренеү институтының мөдире итеп тәғәйенләнә. 1962 йылдың декабрендә конкурс буйынса биофизика курсы буйынса ассистент, ә 1966 йылда биофизикиа курсы буйынса нормаль физиология кафедраһы доценты итеп һайлана.
1963 һәм 1968 йылдарҙа биофизика һәм молекуляр биология белгеслеге (специализация) буйынса уҡый. 1974 йылда «Значение гуморальных факторов в механизме передачи возбуждения с нерва на скелетную мышцу» темаһы буйынса докторлыҡ диссертацияһын яҡлай. 1977 йылда Полетаев Ҡазан медицина институтының дөйөм биология кафедраһы мөдире итеп һайлана, һәм 2001 йылдан алып 2007 йылға тиклем ошо кафедраны етәкләй һәм шунда профессор булып эшләй. 1983 йылда Ҡазан дәүләт медицина институтының ғилми эштәр буйынса проректоры итеп тәғәйенләнә, 1995 йылға тиклем ошо вазифала эшләй.
Шулай уҡ Болгарияла, Чехияла, Венгрияла баҫылып сыҡҡан 110 ғилми хеҙмәт яҙған. Уйлап табыу буйынса «Эксперт мәғлүмәтен индереү өсөн ҡоролма» («Устройство для ввода аналоговой информации») автор танытмаһы бар. Уның 20 уҡыусыһы фән кандидаттары һәм докторҙары булды, уларҙың күбеһе Рәсәйҙә һәм сит илдәрҙә ҡуҙғытылған системалар физиологияһы өлкәһендә ҙур тикшеренеү эше алып бара, һәм уның пионерҙарының береһе Герман Полетаев ине.
Татарстан Республикаһының «Нерв-мускулдар тапшырыуы физиологияһы» («Физиология нервно-мышечной передачи») хеҙмәте өсөн Татарстан Республикаһының Дәүләт премияһы лауреаты. «Почёт Билдәһе» ордены менән бүләкләнгән. 1989 йылда Герман Полетаев медицина фәнен үҫтереүгә ҙур өлөш индергәне өсөн «Татар АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре» тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ була.
2007 йылдың 9 октябрендә Ҡазан ҡалаһында вафат була.
Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре үҙгәртергә
- Татарстан Республикаһының Дәүләт премияһы
- «Почёт Билдәһе» ордены
- «Татар АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре»
Хеҙмәттәре үҙгәртергә
- О механизме действия серотонина на функцию мионевральных синапсов у лягушек // Физиологический журнал СССР имени Сеченова. 1969. Том 55, № 5.
- Исследование механизма блокирования передачи возбуждения с нерва на скелетную мышцу при непрямом, редком раздражении // Нейрофизиология. 1977. № 1.
- Особенности функционального состояния электрогенной мембраны мышечного волокна портняжной мышцы лягушки в условиях нарушения аксоплазматического транспорта // Биологические науки. 1978. № 2.
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Профессор Герман Иванович Полетаев // Казанский медицинский журнал. 1992. № 1.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Полетаев Герман Иванович
- ПРОФЕССОР ГЕРМАН ИВАНОВИЧ ПОЛЕТАЕВ 2022 йыл 26 апрель архивланған.
- ПОЛЕТАЕВ Герман Иванович 2021 йыл 3 август архивланған.
- Профессор Зубаиров глазами друзей и коллег
Ҡалып:Лауреаты Государственной премии Республики Татарстан в области науки и техники (1995)