Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы
Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы — төбәк дәүләт-ара иҡтисади ойошма. 1985 йылда Урта Азия һәм Яҡын Көнсығыш илдәре тарафынан ойошторолған һәм 1977 йылдың 12 мартында өс ойоштороусы — Иран, Пакистан һәм Төркиә ҡул ҡуйған Измир килешеүе нигеҙендә эш иткән үҫеш өсөн төбәк-ара хеҙмәттәшлек ойошмаһының хоҡуҡи вариҫы булып тора.
| Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы | |
| Нигеҙләү датаһы | 1985[1] |
|---|---|
 | |
| Рәсми атамаһы | Economic Cooperation Organization[1], Organisation de la coopération economique[1] һәм Organisation für Wirtschaftskooperation[1] |
| Ҡыҫҡаса атамаһы | ECO[1], OCE[1] һәм OWZ[1] |
| Генеральный секретарь | Yahya Maroofi[d], Hadi Soleimanpour[d], Shamshad Ahmad[d], Önder Özar[d], Abdolrahim Gavahi[d] һәм Halil İbrahim Akça[d] |
| Рәсми тел | инглизсә |
| Дәүләт |
 Иран[2] |
| Бойһонған ойошма (филиал) | ECO Trade and Development Bank[d] һәм ECO Science Foundation[d] |
| В партнёрстве с | Совещание по взаимодействию и мерам доверия в Азии[d][3] |
| Штаб-фатирҙың урынлашыуы | Тәһран, Иран |
| Алыштырған | Үҫеш өсөн төбәк-ара хеҙмәттәшлек ойошмаһы[d] |
| Рәсми сайт | eco.int |
 | |
| Cтатус официального наблюдателя в организации | БМО-ның Генераль Ассамблеяһы[4] һәм Ислам хеҙмәттәшлеге ойошмаһы |
 Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Викимилектә | |
Эшмәкәрлеге үҙгәртергә
1992 йыл башына тиклем Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы сиктәрендә хеҙмәттәшлек итеү башлыса ике яҡлы характерҙа була. 1992 йылдан алып Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы эшмәкәрлеге 7 яңы дәүләттең — Ҡаҙағстан, Әзербайжан, Афғанстан, Ҡырғыҙстан, Тажикстан, Төркмәнстан һәм Үзбәкстандың ҡушылыуы айҡанлы әүҙемләшә. 1995 йылда БМО Генераль Ассамблеяһының 50-се сессияһында Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы менән хеҙмәттәшлек тураһында резолюция ҡабул ителә һәм шунан алып Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы БМО-ла күҙәтеүсе статусына эйә. Шулай уҡ Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Ислам хеҙмәттәшлеге ойошмаһында күҙәтеүсе статусына эйә.
Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы илдәренең үҙ-ара бәйләнештәрендә иҡтисади бәйләнештәр өҫтөнлөк итә һәм сәйәси йүнәлеш һирәгерәк сағыла. Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы эшмәкәрлегенең төп сәйәси һәм иҡтисади параметрҙары уның дәүләт-ағзалары башлыҡтарының саммиттарында билдәләнә. Улар Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Уставының 4-се статьяһына ярашлы ике йылға бер тапҡыр уҙғарыла.
Структураһы үҙгәртергә
Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Уставының 5-се статьяһына ярашлы киләһе структураға эйә.
- Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы ағзалары булған илдәрҙең министрҙар дәрәжәһендә Сит ил эштәре министрҙары советы йәки вәкәләтле вәкилдәр ойошманың төп консультатив-башҡарма органы булып тора. Министрҙар Советы йылына кәмендә бер тапҡыр саҡырыла.
- Даими вәкилдәр советы Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Министрҙар советы сәйәсәтен һәм ҡарарҙарын бойомға ашырыу өсөн яуаплы даими эшләүсе орган булып тора. Уның составына Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Секретариаты ҡарамағында аккредитацияланған даими вәкилдәр/илселәр инә. Даими вәкилдәр советы ултырыштары кәмендә айына бер тапҡыр үткәрелә.
- Төбәк планлаштырыу советы Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы ағзалары булған илдәрҙең төрлө дәүләт органдары етәкселәренән йәки был илдәрҙең хөкүмәттәре һәм дәүләт органдары исеменән эш итеүсе башҡа вәкәләтле вәкилдәрҙән тора. Төбәк планлаштырыу советы Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы алдында торған бурыстарҙы бойомға ашырыу буйынса эш итеү программаларын әҙерләү һәм Министрҙар Советына тикшереүгә индереү өсөн яуап бирә һәм йылына кәмендә бер тапҡыр йыйыла.
- Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Секретариаты ойошманың эшмәкәрлеген координациялауҙы һәм мониторинглауҙы тәьмин итә, шулай уҡ уның раҫланған эшмәкәрлек планына ярашлы төрлө сараларҙы ойоштороуҙа һәм үткәреүҙә туранан-тура ҡатнаша. Секретариаттың штаб-фатиры Тәһранда урынлашҡан.
- Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Секретариаты менән генераль секретарь етәкселек итә һәм төбәк хеҙмәттәшлегенең төп йүнәлештәрен күҙәткән алты махсус директораттан тора:
- транспорт һәм коммуникациялар;
- сауҙа һәм инвестициялар;
- энергетика, минераль ресурстар һәм тирә-яҡ мөхит;
- ауыл хужалығы һәм сәнәғәт;
- һаулыҡ һаҡлау, мәғариф һәм мәҙәниәт;
- иҡтисади тикшеренеүҙәр һәм статистика.
Шулай уҡ Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы Секретариаты составына наркотик матдәләрҙең законһыҙ әйләнешенә контроль буйынса координация органы, алты төбәк институты (Сауҙа һәм үҫеш банкы, Страховка компанияһы, Суднолар компанияһы, Авиакомпания, Сауҙа палатаһы һәм Страховкалау буйынса колледж) һәм өс махсус агентлыҡ (Мәҙәниәт институты, Ғилми фонд һәм Консалтинг-инжиниринг компанияһы) инә. Генераль секретарь Иҡтисади хеҙмәттәшлек ойошмаһы ағзаһы илдәренең сит ил эштәре министрҙары Советы тарафынан өс йылға һайлана һәм тәғәйенләнә.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Deutsche Nationalbibliothek Record #16029166-5 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ Aligned ISNI and Ringgold identifiers for institutions (ингл.) // zenodo — 2017. — doi:10.5281/ZENODO.758080
- ↑ https://www.s-cica.org/index.php?view=page&t=partner_organizations
- ↑ https://undocs.org/Home/Mobile?FinalSymbol=A%2FRES%2F48%2F2&Language=E&DeviceType=Desktop&LangRequested=False
Һылтанмалар үҙгәртергә
- ECO’s official website 2022 йыл 27 февраль архивланған.
- ECO’s Cultural Institute 2008 йыл 12 май архивланған.
- ECO’s Trade and Development Bank 2008 йыл 5 июль архивланған.