Изюм
Изюм (укр. Ізюм) — Украинаның Харьков өлкәһендәге ҡала, Изюм районының административ үҙәге (район составына инмәй).
| Изюм | |
| укр. Ізюм | |
| Флаг | Герб |
 |  |
| Нигеҙләү датаһы | 1681 |
|---|---|
 | |
| Рәсми атамаһы | Ізюм |
| Кем хөрмәтенә аталған | изюм[d] |
| Дәүләт |
 Украина |
| Административ үҙәге | Изюмский район[d] һәм Изюмская городская община[d] |
| Административ-территориаль берәмек | Изюмский район[d] |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+2:00[d] һәм UTC+3:00[d] |
| Халыҡ һаны |
13 108 кеше (28 ғинуар (9 февраль) 1897)[1], 9609 кеше (1860)[2], 45 884 кеше (2021)[3] |
| Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 67 метр |
| Туғандаш ҡала | Тукумс, Дрогобыч[d][4] һәм Андрыхув[d] |
| Майҙан | 436 км² |
| Почта индексы | 64300–64318 |
| Рәсми сайт | city-izyum.gov.ua |
| Урындағы телефон коды | 5743 |
| Бында ерләнгән кешеләр категорияһы | Q63945336? |
 | |
 Изюм Викимилектә | |
Географияһы үҙгәртергә
Ҡала Северский Донец йылғаһы буйында урынлашҡан.
Тарихы үҙгәртергә
1637 йылда батша Михаил Фёдорович үҙенең грамотаһында Изюм ҡурғаны янында ҡала төҙөргә кәрәклеген яҙа. Торама тураһындағы тәүге һүҙҙәр 1639 йылға ҡарай[5]. Әммә элегерәк телгә алынған «Изюм» исемле ауылдар ҡаланың йәшен арттырыу өсөн тура килмәй, сөнки әлеге ҡала биләмәһе 1681 йылда төҙөлгән ҡәлғәнән барлыҡҡа килгән һәм киңәйеп киткән[6].
Этимологияһы үҙгәртергә
Ҡаланың исеме төрки сығышлы, ҡаҙаҡса «өзен», ҡарасайса äzän «йылға», татарса üzän «үзән» һүҙҙәренән алынған тигән фараздар бар[7]. Шулай уҡ «йөҙөм» һүҙенән килеп сыҡҡан тигән версия ла бар, сөнки ҡала ситендә 17-се быуатта виноград үрсеткәндәр.
Туғандаш ҡалалар үҙгәртергә
-
Ҡала гербы . 1781 -
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Тройницкий Н. А. Первая всеобщая перепись населения Российской империи 1897 г. XLVI. Харьковская губерния. (урыҫ) — СПб.: 1904. — Т. 46. — С. V.
- ↑ Памятная книжка Харьковской губернии на 1862 год — Б. 27.
- ↑ Розподіл наявного населення за типом місцевості — Государственная служба статистики Украины.
- ↑ https://city-izyum.gov.ua/izium-ta-drohobych-staly-mistamy-pobratymamy/
- ↑ Изюм // Советский энциклопедический словарь. редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. 4-е изд. М., «Советская энциклопедия», 1986. с. 481.
- ↑ Кисиленко В. Ю. Коли було засновано місто Ізюм // Слобожанщина. Погляд у минуле — 2021: збірник науково-документальних праць. — Житомир: Видавець О. О. Євенок, 2021. — С.176-179
- ↑ Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. В 4 т. — М.: Прогресс, 1986. — Т. 2. — С. 124.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Изюм Open Directory Project (dmoz) һылтанмалар каталогында.
- Сайт города Изюма 2012 йыл 16 апрель архивланған.
- ТРК «СИАТ» — телеканал города Изюма {{{2}}}.
- Изюмский краеведческий Музей
- Сайт «Обрии Изюмщины» — новости Изюма