Атыш (шарлауыҡ)

Атыш(Атыш-Сумған) — Башҡортостан Республикаһы Белорет районындағы ер аҫты шарлауығы. Тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Көньяҡ Уралдың туристарҙы йәлеп итеп торған күренекле урыны. Бейеклеге - 6 м.

Атыш
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Регион	Башҡортостан
Район	Белорет районы
Йылға	Атыш
Бейеклеге	6 м м
<div class="ts-ПозКарта-метка" style=" left:%; top:%"> Атыш
<div class="ts-ПозКарта-метка" style=" left:%; top:%"> Атыш
Атыш Викимилектә

Өҫтән күренеше

Географияһы

Белорет районында Ләмәҙ йылғаһының уң ярында, Елмерҙәк һырты армыттарында урынлашҡан.

Атыш йылғаһы туғай буйлап Атыш яланын үткәс, ҡаяға барып терәлә лә, ер аҫтына китә ( сума). Атама "Атыш йылғаһы сумған" тигәндән килеп сыҡҡан.

Атышсумған һәм Ағуй уҙған ер аҫты йылғалары (Атыштан төньяҡҡа табан 3 км һәм 1,5 км алыҫлыҡта йырынға инеп китәләр) ҡушылыуынан барлыҡҡа килгән һыу ташҡыны, Ләмәҙ йылғаһы кимәленән 4 м бейеклектә урынлашҡан мәмерйәнән (бейеклеге 4,5 м, киңлеге 6 м) урғылып сыға.

Атыштың ер аҫтына сумған ере - 276 метр, сыҡҡан ере 174 м бейеклектә. Шулай итеп, дөйөм алғанда, йөҙ метр тирәһенә түбәнәйә.

Һикәлтәһе аҫҡы карбон тоҡомдарынан (эзбизташтар) ғибәрәт. Ҡая аҫтында барлыҡҡа килгән ҡаҙандан (диаметры яҡынса 20 м, тәрәнлеге 7 м) Атыш йылғаһы ағып сыға, унда ҡыҙыл балыҡ йәшәй. Ландшафтары ҡайын, йүкә, аҡ шыршы урмандарынан тора, 100 йәшлек имәндәр осрай.

Атыш-Сумғандың элекке йырҙалары барлыҡҡа килтергән атыш мәмерйәләре төркөмө бар: Дальняя, Нежная, Заповедная (Медвежья), Верхняя, Атышская, Сифонная һәм Атыш мәмерйәһе. Былар барыһы ла Атыш йылғаһының Ләмәҙ йылғаһына барып ҡушылған  боронғо үҙәне булып тора.

Йәшкүҙташ тауындағы мәмерйәләрҙең һәм Атыш шарлауығының урынлашыу схемаһы

Һылтанмалар

• Водопад Атыш на р Лемезе  (урыҫ). — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ»)  (рус.).
• Викимилектә Водопад Атыш темаһы буйынса медиафайлдар бар.
• Атыш // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• YouTube сайтында Водопад Атыш  (рус.)
• Водопад Атыш — Наш Урал 2015 йыл 29 октябрь архивланған. (рус.)
• Водопад Атыш Справочная статья (рус.)
• «Атышская кругосвекта». Описание маршрута выходного дня. 2012 йыл 26 май архивланған. (рус.)