Алтын бутса
«Алтын бутса» (рус. Золотая бутса,ингл. European Golden Shoe) — УЕФА ағзаһы булған илдәрҙең милли чемпионаттарында йыл һайын иң яҡшы бомбардирға бирелә торған футбол наградаһы[1]. Тәүге тапҡыр 1968 йылда тапшырыла. 1997 йылдан Европа спорт баҫмалары ассоциацияһы (ингл. European Sports Media) һәм Adidas компанияһы ойоштороусылар булып тора.
| Алтын бутса | |
| ингл. European Golden Shoe | |
| Нигеҙләү датаһы | 1968 |
|---|---|
.jpg) | |
| Спорт төрө | Футбол |
| Награда тапшырыусы | European Sports Media[d] |
| Башланыу датаһы | 2030 |
| Рәсми сайт | eusm.eu/item/goldenshoe_… |
 | |
 Алтын бутса Викимилектә | |
Бер миҙгел эсендә иң күп мәрәй йыйған уйынсы еңеүсе була. Төрлө осорҙарында наградаға лайыҡлыларҙы билдәләү ҡағиҙәләре үҙгәреп тора. Әлеге ваҡытта был наградаға 35 уйынсы лайыҡ була, 1992 йылдан 1996 йылға тиклем тапшырылмай, әммә 1997 йылдан яңынан тергеҙелә[2].
Ҡағиҙәләр үҙгәртергә
1968—1991 үҙгәртергә
Францияның L'Équipe гәзите Adidas компанияһы менән берлектә ябай ҡағиҙәләр уйлап сығара: иң күп гол индергән уйынсы (чемпионаттың кимәленә һәм оҙайлығына ҡарамай) еңеүсе була. Был осорҙа ҡағиҙәләрр боҙолоуы күп тапҡы күҙәтелә[3]. Шуға ҡарамаҫтан, премия ошо ҡағиҙәләр буйынса 1991 йылға тиклем бирелә.
1992—1996 үҙгәртергә
Был осорҙа Кипр футбол федерацияһының протесы арҡаһында бүләкләү тантанаһы туҡтатыла. Ул Кипр чемпионаты уйынсыһы 1991 йылдағы премия еңеүсеһе булырға тейеш ине, тип белдерә[3]. Әммә Адидас компанияһы етәкселегендә рәсми булмаған бүләкләү тантанаһы дауам итә.[4].
1997 йылдан хәҙерге ваҡытҡа тиклем үҙгәртергә
1997 йылда European Sports Media еңеүсене билдәләү системаһын яңынан эшләй. Шул ваҡыттан алып мәрәйҙәр һаны түбәндәгесә билдәләнә: уйынсы индергән голдарҙың суммаһы чемпионаттың тейешле коэффициентына ҡабатлана[5]. Иң көслө 5 чемпионатта туп индереү ике мәрәйгә тиң, 6-нан 21-гә тиклем — 1,5 мәрәй, ҡалғандары — 1 мәрәй. Был система объективыраҡ булып китте, сөнки лигаларҙың кимәле бер-береһенән айырыла.
2019/20 йылдар миҙгеленән башлап, әгәр ике йәки унан да күберәк уйынсы миҙгелде бер үк күләмдә мәрәй менән тамамлаһа, футбол майҙанында иң әҙ ваҡыт үткәргән уйынсы бүләкләнә.
Эйә булыусылар үҙгәртергә
-
Эйсебио — "Алтын бутса"ның беренсе хужаһы -
Петр Жеков — "Алтын бутса"ның икенсе хужаһы (Болгария) -
Герд Мюллер — «Алтын бутса»ға ике тапҡыр эйә булыусы (беренсеһе) -
Эктор Ясальде — Икенсе континентта тыуып үҫкән һәм наградаға лайыҡ булыусы тәүге футболсы -
Иан Раш — Британиянан «Алтын бутса» ның беренсе хужаһы -
Марко ван Бастен — 1986 йылғы награда хужаһы -
Роналдо — яңы ҡағиҙәләр ҡабул ителгәндән һуң «Алтын бутса"ның беренсе еңеүсеһе -
Тьерри Анри — Рәсми награданың ике йыл рәттән беренсе еңеүсеһе
.jpg)
.jpg)
Айырым төҫ менән билдәләнгән: Бүләкте бер тапҡырҙан күберәк алған уйынсылар Рәсми булмаған бүләкләү Adidas Бүләге тартып алынған уйынсылар
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Әлеге ваҡытта үҙгәртергә
- 2023-06-05 торошло
| М | Уйынсы | Клуб(тар) | Милли чемпионат | Гол | Коэфф. | Балл |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Эрлинг Холанн
|
Манчестер Сити |  Премьер-лига
|
36 | 2,0 | 72 |
| 2 | Гарри Кейн
|
Тоттенхэм Хотспур | Премьер-лига
|
30 | 2,0 | 60 |
| 3 |  Килиан Мбаппе
|
Пари Сен-Жермен | } Лига 1
|
29 | 2,0 | 58 |
| 4 | Александр Ляказетт
|
Лион | } Лига 1
|
27 | 2,0 | 54 |
| 5 |  } Виктор Осимхен
|
Наполи |  } А серияһы
|
26 | 2,0 | 52 |
| 4 |  Джонатан Дэвид
|
Лилль | } Лига 1
|
24 | 2,0 | 48 |
| 7 |  Роберт Левандовски
|
Барселона |  } Примера
|
23 | 2,0 | 46 |
| 8 |  Эннер Валенсия
|
Фенербахче |  } Төркиә суперлигаһы
|
29 | 1,5 | 43,5 |
| 9 |  Лаутаро Мартинес
|
Интер | } А серияһы
|
21 | 2,0 | 42 |
| 10 |  Лоис Опенда
|
Ланс | } Лига 1
|
21 | 2,0 | 42 |
Статистика үҙгәртергә
.jpg)
Иң күп бүләкләнгән уйынсылар үҙгәртергә
| Уйынсы | Ил | Бүләктәр | Йылдар |
|---|---|---|---|
| Лионель Месси | Аргентина
|
6 | 2010, 2012, 2013, 2017, 2018, 2019 |
| Криштиану Роналду |  Португалия
|
4 | 2008, 2011, 2014, 2015 |
| Роберт Левандовский | Польша
|
2 | 2021, 2022 |
| Луис Суарес |  Уругвай
|
2 | 2014, 2016 |
| Эйсебио | Португалия
|
2 | 1968, 1973 |
| Герд Мюллер |  Германия
|
2 | 1970, 1972 |
| Дуду Джорджеску |  Румыния
|
2 | 1975, 1977 |
| Фернанду Гомеш | Португалия
|
2 | 1983, 1985 |
| Алли Маккойст |  Шотландия
|
2 | 1992, 1993 |
| Марио Жардел |  Бразилия
|
2 | 1999, 2002 |
| Тьерри Анри | Франция
|
2 | 2004, 2005 |
| Диего Форлан | Уругвай
|
2 | 2005, 2009 |
Клубтар буйынса үҙгәртергә
| Команда | Бүләктәр |
|---|---|
| «Барселона»
|
8 |
| «Реал Мадрид»
|
4 |
| «Бавария»
|
4 |
| «Динамо» (Бухарест)
|
3 |
| «Порту»
|
3 |
| «Арсенал»
|
2 |
| «Аякс»
|
2 |
| «Бенфика»
|
2 |
| «Ливерпуль»
|
2 |
| «Спортинг» (Лиссабон)
|
2 |
 ЦСКА (София)
|
2 |
| «Манчестер Сити»
|
1 |
Илдәр буйынса үҙгәртергә
|
Футбол лигалары буйынса үҙгәртергә
|
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Golden Boot («Soulier d’Or») Awards (ингл.). rsssf.com. Дата обращения: 21 февраль 2021. Архивировано 5 сентябрь 2019 года.
- ↑ de la Rivière, Richard The History of the Golden Boot (ингл.). richarddelariviere.co.uk (9 ғинуар 2011). Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано из оригинала 8 октябрь 2014 года.
- ↑ 3,0 3,1 Золотая бутса. football-zona.narod.ru. Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано 6 октябрь 2011 года.
- ↑ Sport News (ингл.). sportsnews247.blogspot.com (10 июль 2011). Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано 17 май 2012 года.
- ↑ Архивированная копия. Дата обращения: 14 ғинуар 2012. Архивировано 25 май 2012 года.
- ↑ Хавин, Валентин Европа / Румынский футбол. intertrend.ru. Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано из оригинала 26 ноябрь 2011 года.
- ↑ «Золотую бутсу» в этом сезоне разделили Анри и Форлан. NEWSru (31 май 2005). Дата обращения: 12 февраль 2013. Архивировано 21 май 2014 года.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- eusm.eu/item/goldenshoe_… — награды рәсми сайты (инг.)
- Список победителей с сезона 1980/81 2021 йыл 22 ғинуар архивланған.
- Текущий рейтинг 2021 йыл 3 март архивланған.
.