Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһы
Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһы (ҠҠХЛ) (рус. Женская хоккейная лига, ингл. Women's Hockey League) — Рәсәй ҡатын-ҡыҙҙар клубтары араһында хоккей лигаһы. ҠҠХЛ 2015 йылда барлыҡҡа килә һәм уға тиклем булған ҡатын-ҡыҙҙар араһында Рәсәй чемпионатын алмаштыра. Лигала Рәсәйҙең 8 ҡалаһынан 8 команда ҡатнаша.
| Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһы | |
| ҠҠХЛ 2023/24 йылдар миҙгелендә | |
 Шайбалы хоккей | |
| Нигеҙләнгән: | |
|---|---|
| Ил: |
|
| Регион: | |
| Ваҡыт: |
һәр йыл |
| Командалар һаны: |
8 |
| Ғәмәлдәге еңеүсе: | |
| Титулдарҙың иң ҙур һаны: |
«Ағиҙел» (4 еңеү) |
| Рәсми сайт: | |
Өфөнән «Ағиҙел» хоккей клубы дүрт тапҡыр ҠҠХЛ чемпионы исемен яулай һәм ғәмәлдәге чемпион була.
Тарихы үҙгәртергә
2014 йылдың 12 сентябрендә КХЛ һәм РХФ президенттарының Александр Медведевтың һәм Владислав Третьяктың эш осрашыуында Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһын төҙөһө тураһында тәү тапҡыр иғлан ителә. Яҡтар бергә ҠҠХЛ-ды нигеҙләргә һәм Рәсәйҙә ҡатын-ҡыҙҙар хоккейын үҫеше буйынса яңы кимәлгә күтәрергә килешәләр[1]. Әммә РХФ Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһын үҙ-аллы ойоштора. Был хәл 2014 йылдың 2 июлендә үткән Рәсәй ҡатын-ҡыҙҙар командаларының вәкилдәре осрашыуында була[2]. Шул уҡ көндө Лига президенты итеп атҡаҙанған спорт мастеры Алексей Яшин һайлана, ә башҡарма директоры булып Евгений Чижмин ҡуйыла.
Әммә лиганы төҙөү КХЛ менән килешмәйенсә РХФ лиганы ойоштороуо менән КХЛ килешмәгәне арҡаһында туҡталып тора. 2014 йылдың 22 декабрендә Алексей Яшин «Чемпионат.com» сайтына интервьюһында Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһын ойоштороу процессы туҡталып тороу тураһында әйтә[3].
КХЛ менән РХФ ҠҠХЛ тураһында һорауға 2015 йылда кире ҡайталар. 2015 йылдың 23 апрелендә РХФ башҡарма комитеты КХЛ-ға ҡатын-ҡыҙҙар командалары араһында Рәсәй чемпионатын үткәреү хоҡуҡутарын тапшырыу өсөн тауыш бирә[4]. 2015 йылдың 18 июнендә КХЛ Рәсәй спорт министрлығында яңы лиганың презентацияһын үткәреп Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһын ойоштора. 28 августа ҠҠХЛ логотипы ҡабул ителә[5]. Тәүге миҙгел 4 сентябрҙә башлана һәм шунда 7 ҡаланан ете команда ҡатнаша.
2016 йылдың 20 июнендә Мәскәүҙә үткән кәңәшмәлә Курск ҡалаһынан «Динамо» хоккей клубының инеүе тураһында билдәле була. Шулай уҡ командалар бер-береһе менән алты уйын уҙғарасаҡ. Тик миҙгел башланыуынан бер көн генә үткәс, Курск командаһының етәксеһе КХЛ-ға хат яҙа һәм шунда команданы ҠҠХЛ ярыштарынан төшөрөп ҡалдырырға һорай. Сәбәбе — әҙер булмаған инфраструктура һәм финанс мәсьәләләре[6]. Шуға күрә был миҙгелдә үткән миҙгел менән сағыштырғанда командалар һаны үҙгәрмәй, тик уйындар һаны ғына күбәйә. 3 сентябрҙә КХЛ-ТВ каналы тәү тапҡыр ҠҠХЛ уйынын күрһәтә һәм Рәсәй тарихында беренсегә команданы ҡатын-ҡыҙ етәкләй.
2017/2018 йылдар миҙгеленән башлап ҠҠХЛ чемпионатында плей-офф уйнатыла башлай[7]. Был миҙгелдә ҠҠХЛ йондоҙҙары уйынында Астананан «Томирис» хоккей клубының уйынсылары ҡатнашасаҡ, ә 2018/2019 йылдар миҙгеленән башлап был клуб Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһының составын тулыландырасаҡ тип көтөлә ине[8]. Тик ысынында шул уҡ ете команда дүртенсе миҙгелдә ҡатнаша. Ухта ҡалаһынан «Арктик-Университет» командаһы 2018 йылда исемен «Горный» тигәнгә үҙгәртә һәм 2018/19 йылдар миҙгеле барышында Санкт-Петербург ҡалаһына күсә.
2019 йылдың июль айында Лига тәүгегә ҙурая: ҠҠХЛ составына тәүге сит ил вакиле — Ҡытайҙың Шэньчжень ҡалаһынан «Куньлунь Ред Стар Ванке Рэйз» хоккей клубы инә[9]. 2020/21 йылдар миҙгеле алдынан Лига составынан Санкт-Петербургтан булған ике команда ла — «Динамо» һәм «Горный» сыға. Шуларҙың уйынсылары нигеҙендә Санкт-Петербургта «Динамо-Нева» командаһы төҙөлә[10]. Шулай уҡ был миҙгелдән башлап Воскресенск ҡалаһынан «МСМО 7.62» командаһы чемпионатта ҡатнаша башлай[11]. «КРС Ванке Рэйз» коронавирус пандемияһы арҡаһында үҙенең өйҙәге уйындарын Мәскәү өлкәһендәге Ступино ҡалаһында уҙғара.
2021/22 йылдар миҙгеле алдынан ҠҠХЛ составына Ярославлдән яңы төҙөлгән «Ледяные Крылья» һәм Силәбенән «Белые Медведицы» хоккей клубтары керә[12]. Силәбелә ҡатын-ҡыҙҙар командаһы 1997 йылдан 2015 йылда ҠҠХЛ төҙөлгәнгә тиклем була. Әммә миҙгел барышында «Ледяные Крылья» килеп сыҡҡан финанс ауырлыҡтары өсөн чемпионаттан сығырға мәжбүр булалар[13].
2022/23 йылдар миҙгеле алдында «СКИФ» хоккей клубы урынына Түбәнге Новгородтан «Торпедо» командаһы Лига составына керә, ә Ҡытайҙан «КРС Ванке Рэйз» клубы исемен «КРС Шэньчжэнь» тигәнгә алмаштыра[14].
2023 йылдың йәйендә ҠҠХЛ составынан «КРС Шэньчжэнь» хоккей клубы сыға һәм Ҡытайҙа ҡыҙҙар чемпионатында уйнарға күсә, шуға 2023/24 йылдар миҙгелендә Рәсәйҙән 8 команда ҡатнаша.
Командалар үҙгәртергә
.svg)
- Бындағы мәғлүмәт 2023/2024 йылдар миҙгеленә ҡарата күрһәтелгән
| Команда | Ҡала | Арена (ҙурлығы) | Нигеҙләнгән | Лигала | Баш тренер | Капитан |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ағиҙел |  Өфө
|
«Салауат Юлаев» СҺ (3 500) | 2010 | 2015 |  Валерий Дәүләтшин
|
Мария Печникова
|
| Белые Медведицы |  Силәбе
|
«Трактор» БА (7 500) | 1997 | 2021 | Денис Афиногенов
|
Екатерина Лебедева
|
| Бирюса |  Красноярск
|
«Первомайский» ЯҺ (200) | 1987 | 2015 | Александр Ведерников
|
 Павлина Горалкова
|
| Динамо-Нева |  Санкт-Петербург
|
«Юбилейный» СК БА (1 700) | 2020 | 2020 | Александр Зыбин
|
Алёна Андрющенко
|
| МСМО 7.62 |  Воскресенск
|
«Подмосковье» БҺ (4 000) | 2020 | 2020 | Александр Сырцов
|
Влада Назаренко
|
| Торпедо |  Түбәнге Новгород
|
«Нагорный» МКАК (5 600) | 2022 | 2022 | Олег Наместников
|
Ангелина Гончаренко
|
| СӨЙК |  Екатеринбург
|
А. Козицын ис. БҺ (1 100) | 2015 | 2015 | Сергей Чистяков
|
Кристина Сергеева
|
| Торнадо | Дмитров
|
«Дмитров» СК (2 000) | 2003 | 2015 | Сергей Бондаренко
|
Екатерина Захарова
|
Миҙгел форматы үҙгәртергә
Һәр команда ҡалған командалар менән бер миҙгел эсендә алтышар осрашыу үткәрә. 2016/2017 йылдар миҙгелендә һәр команда 36 уйын үткәрә. Ҡалған Рәсәй хоккей лигаларындағы кеүек даими миҙгелдән һуң был лигала плей-офф уйындары юҡ. Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһында даими чемпионат ҡына бар. Даими чемпионат бөткәс Рәсәй чемпионы, вице-чемпион һәм бронза миҙалы яулаусы билдәләнә.
2017 йылдан башлап ҠҠХЛ чемпионын билдәләр өсөн плей-офф индерелә. Даими чемпионатта һәр команда башҡалар менән алтышар уйын үткәрә, бөтәһе — 36 осрашыу. Һөҙөмтәләр буйынса дүрт иң яҡшы команда плей-оффҡа эләгә, шунда ярымфиналдар ике еңеүгә һәм финал өс еңеүгә тиклем дауам итә. Шулай уҡ календарҙә Халыҡ-ара ҡатын-ҡыҙҙар уйыны һәм Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей ял көндәре кеүек ХАХФ махсус проектарына урын ҡаралған[15].
2023/2024 йылдар миҙгеленән алып лигала 8 команда сығыш яһай, һәр коллектив башҡа дәғүәселәр менән өйҙә һәм ҡунаҡта өсөшәр уйын үткәрә. Тимәк бөтә клубтар даими чемпионатта 42 осрашыу уҙғара. Плей-оффҡа бөтә һигеҙ команда сыға. Ошо миҙгелдән алып сирекфиналда һәм ярымфиналда сериялар өсөшәр еңеүгә тиклем дауат итә, ә финал серияһы дүрт еңеүгә тиклем барасаҡ.
Миҙалсылар теҙмәһе үҙгәртергә
| Миҙгел |  Алтын |
 Көмөш |
 Бронза
|
|---|---|---|---|
| 2015/16 | Торнадо |
Ағиҙел |
Бирюса
|
| 2016/17 | Торнадо |
Ағиҙел |
Динамо
|
| 2017/18 | Ағиҙел |
Торнадо |
Динамо, СКИФ
|
| 2018/19 | Ағиҙел |
Динамо |
Бирюса, СКИФ
|
| 2019/20 |  КРС Ванке Рэйз (инг.)баш. |
Ағиҙел |
Торнадо, Бирюса
|
| 2020/21 | Ағиҙел |
КРС Ванке Рэйз (инг.)баш. |
СКИФ, Бирюса
|
| 2021/22 | КРС Ванке Рэйз (инг.)баш. |
СКИФ |
Торнадо, Динамо
|
| 2022/23 | Ағиҙел |
Динамо-Нева |
Бирюса, Торпедо
|
| 2023/24 | Ағиҙел, Торпедо
|
Командаларҙың лигала һөҙөмтәләре үҙгәртергә
2015 йылда барлыҡҡа килгәндән бирле лигала 10 команда ҡатнашҡан була. Таблицала һәр команданың даими миҙгел һөҙөмтәләре буйынса урындары һандар менән күрһәтелгән. 2017 йылда индерелгән плей-офф һөҙөмтәләре төҫ менән билдәләнгән.
|
|
- Иҫкәрмәләр: тәүге ике миҙгелдә плей-офф булмай. Шуға күрә күрһәтелгән һандар йомғаҡ урындары ла була
* Элекке исеме «Арктик-Университет»
Бөтә йондоҙҙар уйыны үҙгәртергә
Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһының бөтә йондоҙҙары уйыны тәүге миҙгелдә үк Мытищи ҡалаһында булырға тейеш ине. Тик улай барып сыҡмай. Икенсе миҙгелдә йондоҙҙар уйыны Өфө ҡалаһында 2017 йылдың 21 ғинуарында Башҡортостанда хоккей аҙнаһы сиктәрендә үтә[16]. Уйын Көнсығыш—Көнбайыш командалары араһында уйын форматында үтә. 2018 йылда Астанала үткән йондоҙҙар уйынында Ҡаҙағстан хоккейсылары ла ҡатнаша.
- 19 ғинуар 2017, Өфө, Өфө-Арена, Көнсығыш — Көнбайыш 0:4.
- 10 ғинуар 2018, Астана, Барыҫ-Арена, Көнсығыш — Көнбайыш 3:2.
- 13 ғинуар 2019, Түбәнге Кама, СМК «Нефтехимик», Көнсығыш — Көнбайыш 2:4.
- 11 ғинуар 2020, Мәскәү, ВТБ Арена, Көнбайыш — Көнсығыш 1:4.
- 4 декабрь 2022, Силәбе, «Трактор» БА, Көнсығыш — Көнбайыш 3:4
- 2 декабрь 2023, Тула, Боҙ Һарайы, Көнбайыш — Көнсығыш 4:5
Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ ФХР и КХЛ договорились о сотрудничестве при создании Женской хоккейной лиги
- ↑ Создана Женская хоккейная лига
- ↑ Яшин: создание ЖХЛ пока приостановлено, о сроках говорить сложно
- ↑ ФХР передала права на проведение женского чемпионата КХЛ
- ↑ Утвержден логотип Женской хоккейной лиги(недоступная ссылка)
- ↑ Курское "Динамо" решило сняться с чемпионата ЖХЛ. Официальный сайт Женской хоккейной лиги 2016 йыл 8 сентябрь архивланған.
- ↑ Утвержден календарь ЖХЛ 2017 йыл 24 сентябрь архивланған.
- ↑ ГЕОРГИЙ КОБЫЛЯНСКИЙ: КХЛ ПОСТАРАЕТСЯ СДЕЛАТЬ КУБОК ПРЕЗИДЕНТА РК БОЛЕЕ ПРЕДСТАВИТЕЛЬНЫМ 2017 йыл 13 октябрь архивланған.
- ↑ В пятом сезоне ЖХЛ - восемь команд
- ↑ «Динамо-Нева» - участник Чемпионата ЖХЛ сезона 2020/2021
- ↑ Состав участников шестого сезона ЖХЛ
- ↑ «Белые Медведицы» һәм «Ледяные Крылья» Лигаға ҡушылалар
- ↑ «Ледяные Крылья» снялись с Париматч чемпионата ЖХЛ
- ↑ В ЧЕМПИОНАТЕ ЖХЛ 2022-2023 СЫГРАЮТ 9 КОМАНД
- ↑ Представители клубов ЖХЛ обсудили формат нового сезона 2017 йыл 11 июнь архивланған.
- ↑ Очередной сезон Чемпионата женской хоккейной лиги стартует 3 сентября 2016 йыл 4 сентябрь архивланған.
Һылтанмалар үҙгәртергә
| Үткән: Рәсәй чемпионаты |
Рәсәйҙә ҡатын-ҡыҙҙар лигаһы Ҡатын-ҡыҙҙар хоккей лигаһы |
Киләһе: — |
| Миҙгелдәр | Йондоҙҙар уйындары | Плей-офф | |
|---|---|---|---|
| 2023/24 миҙгел клубтары | |||
| Ағиҙел (Өфө)
|
Бирюса (Красноярск)
|
Динамо-Нева (Санкт-Петербург)
|
Белые Медведицы (Силәбе)
|
| МСМО 7.62 (Воскресенск)
|
Торпедо (Түбәнге Новгород)
|
СӨЙК (Екатеринбург)
|
Торнадо (Дмитров)
|
| ҠҠХЛ боҙ ареналары | |||
| Башҡа хоккей лигалары | |||