Шмарёв Алексей Тихонович
Шмарёв Алексей Тихонович (тыуғанда — Алексей Михайлович Быков; 18 ғинуар 1913 йыл — 2 июнь 1993 йыл) — СССР-ҙың ғалим-нефтсеһе, хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре. Нефть һәм газ сәнәғәтен ойоштороусыларҙың береһе, геология, нефть һәм газ ятҡылыҡтарын быраулау һәм эшкәртеү өлкәһендәге ҙур белгес[2]. «Татнефть» етәксеһе, Татар АССР-ының Совнархоз етәксеһе. РСФСР-ҙың геология министры урынбаҫары, Ленин премияһы лауреаты.
| Шмарёв Алексей Тихонович | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР |
| Тыуған көнө | 18 ғинуар 1913[1] |
| Тыуған урыны | Нальчик, Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 1993 |
| Вафат булған урыны | Мәскәү, Рәсәй |
| Ерләнгән урыны | Троекуров зыяраты[d] |
| Һөнәр төрө | сәйәсмән |
| Биләгән вазифаһы | СССР Юғары Советы депутаты[d] |
| Уҡыу йорто | Грозный дәүләт нефть техник университеты |
| Ғилми дәрәжә | техник фәндәр докторы[d] |
| Сәйәси фирҡә ағзаһы | Советтар Союзы Коммунистар партияһы |
| Ҡатнашыусы | КПСС-тың XXII съезы[d], КПСС-тың XIX съезы[d], КПСС-тың XXI съезы[d] һәм КПСС-тың ХХ съезы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
          |
Биографияһы үҙгәртергә
Алексей Тихонович Шмарев 1913 йылдың 18 ғинуарында Нальчикта (хәҙер Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы) тыуа. Хеҙмәт эшмәкәрлеген 1930 йылда «Майнефть» (Нефтегорск) тресында быраулаусы булып башлай. 1938 йылда Грозный нефть институтын тамамлай. 1941 йылдан ВКП(б) ағзаһы.
1940—1942 йылдарҙа «Ишембайнефть» тресының идарасыһы була. 1942 йылда «Туймазанефть» тресы идарасыһы итеп тәғәйенләнә. Ишембайҙа беренсе турбина быраулау контораһын ойоштора[3].
1945—1948 йылдарҙа «Туймазанефть», «Ишембайнефть» трестарының, «Башнефтеразведка» ошошмаһының (1945)быраулау контораһы директоры, трест идарасыһы, «Башнефть» берекмәһенең начальник урынбаҫары (1938—1950); «Татнефть» берекмәһенең беренсе начальнигы (1950—1956 йылдар; уны Валентин Дмитриевич Шашин алмаштыра); СССР Министрҙар Советының Главгаз Башлығы начальнигы, Татар СНХ-һы рәйесе, РСФСР-ҙың ВСНХ рәйесе урынбаҫары, Средневолжский СНХ-һы рәйесе(1957—1965); РСФСР геология министры урынбаҫары, (1965—1977). Техник фәндәр докторы (1966).
1977 йылда пенсияға сыға, ғилми учреждениеларҙа эшләй башлай: ВНИИГНИ директоры урынбаҫары (1977—1986); ВНИПИморнефттең өлкән ғилми хеҙмәткәре (1989—1993).
РСФСР-ҙың 3-сө һәм 6-сы саҡырылыш, СССР-ҙың 5-се саҡырылыш (1958—1962) Юғары Советы депутаты.
1993 йылдың 2 июнендә вафат була. Мәскәүҙә Троекуровский зыяратында ерләнгән.
Хеҙмәттәре үҙгәртергә
Күп кенә ғилми хеҙмәттәр, рационализаторлыҡ тәҡдимдәре, уйлап итабыуҙар, китаптар авторы.
- Развитие буровых работ в Башкирии и Татарии [Текст]. — Москва: Недра, 1966. — 262 с. : ил.; 22 см
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре үҙгәртергә
- Өсөнсө дәрәжә Сталин премияһы (1950)
- Ленин премияһы(1962)
- Ике Ленин ордены (1948; 1956)
- Биш Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1942; 1950; 1963; 1968; 1971)
- «Почёт Билдәһе» ордены (1949)
- Халыҡтар Дуҫлығы ордены (1981)
- миҙалдар
- «Дуҫлыҡ» газ торбалары эшләй башлауға бәйле СЭВ-тың иҫтәлекле миҙалы.
- СССР-ҙың почетлы нефтсеһе
- Почетлы ер аҫты разведкалаусыһы
- Татар АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе.
Хәтер үҙгәртергә
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Башкирская энциклопедия (урыҫ) — Башкирская энциклопедия, 2005. — 4344 с. — ISBN 978-5-88185-053-1
- ↑ Руководители Компании — Интернет-портал Группы «Татнефть». Дата обращения: 30 июль 2010. Архивировано 8 октябрь 2010 года. 2010 йыл 8 октябрь архивланған.
- ↑ А.Сагадеев. Им памятник — наш город// газ. Восход, 19 августа 2014, № 127—128 (12867-868). С.2
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Ринат Файзрахманов, Энгель Зайнетдинов. Хрущёв как-то спросил Шмарёва… //«Республика Башкортостан» № 63 04.04.2014 https://web.archive.org/web/20140606211957/http://resbash.ru/stat/2/5762
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Шмарёв Алексей Тихонович // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 6 ғинуар 2023)
- Биография
- Ф. К. Салманов. К 85-летию со дня рождения Алексея Тихоновича Шмарева