Рәсәйҙең енәйәт хоҡуҡиәте

Рәсәйҙең енәйәт хоҡуҡиәте (рус. уголовное право России) — йәмғиәттәге енәйәткә бәйле мөнәсәббәттәрҙе көйләүсе хоҡуҡ төрө.

Методтар

1. Енәйәт-хоҡуҡ тыйыу ҡуйыу
2. Енәйәт булмау профилактикаһы

Ысулдар

1. Рөхсәт биреү рус. дозволение
2. Ҡарар рус. предписание
3. Тыйыу рус. запрет
4. Яза биреү (рус. применение уголовного наказания)
5. Язанан бушайтыу (рус. освобождение от уголовной ответственности и наказания)
6. Законға ярашлы медицина язаны көстәп һалыу (рус. применение принудительных мер медицинского характера в соответствии с законом)

Маҡсаттар

Рәсәй Федерацияһы Енәйәт Кодексының 2-се статьяның 2-се бүлегенә ярашлы:

рус. Охрана прав и свобод человека и гражданина, собственности, общественного порядка и общественной безопасности, окружающей среды, конституционного строя Российской Федерации от преступных посягательств.

Енәйәт-хоҡуҡ нормалар

1. Ҡарар (рус. предписание)
2. Рөхсәт биреү (рус. дозволение)
3. Тыйыу (рус. запрет)
4. Дәртләндереү саралары (рус. нормы-поощрения)

Ҡоролош

Нормалар өс элементтан тора: гипотеза, диспозиция һәм санкция. Гипотезала нормалар эшләү шарттар тураһында әйтелә. Диспозицяла енәйәттен билдәһе тураһында әйтелә.

Система

Ике өлөштән тора: дөйөм һәм махсус.

Принциптар

1. Законность
2. Үҙ ғәйебеңде таныу принципы
3. Граждандар закон алдында бер тигеҙ булыуы
4. Гумманизм
5. Хаҡлыҡ, дөрөҫлөк

Енәйәтте асыҡлау процессы

Ейәнәтселек буйынса хөкөм эштәрен башҡарыу — енәйәтте асыҡлауҙың барышын, мәғәнәһен, маҡсатын, процессуаль стадиялар, суд составын, хоҡуҡ мөнәсәбәттәрен берләштергән төшөнсә.

Енәйәт асыҡлау процесстар була:

1. Ғәйепләү процессы. Боронда һәм раб хужалар йәмғиәтендә йыш таралған. Ғәйепһеҙлегенде дәлилләү, енәүетсе табыу һәм башҡа нәмә зыян күрғән кешенең кулында булған.
2. эҙләү, розыск процессы.
3. ярыш процессы. Англсакс хоҡуҡ системаһында ҡулланыла. Ярыш процессында суд алдынан яҡтар үҙ дәлилләү документттар менән танышалар һәм үҙ үненә күрһәтәләр.
4. ҡушма процессы (Рәсәй Федерацияһы, Австрия, Германия, Франция).

Рәсәй Федерацияһы Енәйәт-процесс кодексы

Рәсәй Федерацияһы закондар йыйылмаһына ингән, Рәсәй Федерацияһы енәйәт системаһын тергеҙғән закон акты.

Алты бүлектән тора:

1. системаһының дөйөм принциптары
2. суд алдынан тикшеренеүҙәр
3. суд эше
4. енәйәт эшенең махсус тәртибе
5. енәйәт өлкәһендә халыҡ-ара хеҙмәттәшлек
6. процесс документтарҙын бланктары

Һылтанмалар

• Уголовно-процессуальный кодекс Российской Федерации на сайте СПС «КонсультантПлюс»
• Уголовно-процессуальный кодекс Российской Федерации на сайте СПС «Гарант»