Оснабрюк

Германия Федератив Республикаһының Түбәнге Саксониялағы ҡалаһы

Оснабрю́к (нем. Osnabrück, нидерланд. Ossenbrügge) — Германиялағы ер әһәмиәтендәге ҡала, Түбәнге Саксония ерендә ҙурлығы буйынса өсөнсө ҡала. Ҡалала Оснабрюкский университет, юғары техник мәктәп һәм католик епископлығы урынлашҡан.

Оснабрюк
нем. Osnabrück
ФлагГерб
Нигеҙләү датаһы 780
Логотип
Рәсем
Рәсми атамаһы Osnabrück
Ҡыҫҡаса атамаһы Os[1]
Нигеҙләүсе Бөйөк Карл
Дәүләт  Германия[2]
Административ үҙәге Верхний Эмс[d] һәм Оснабрюк (район)
Административ-территориаль берәмек Түбәнге Саксония
Сәғәт бүлкәте Үҙәк Европа йәйге ваҡыты[d], UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Хазе[d], Дюте[d], Rubbenbruchsee[d] һәм Attersee (Osnabrück)[d]
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан Osnabrück Land[d] һәм TERRA.vita Nature Park[d]
Иң юғары нөктә Piesberg[d]
Хөкүмәт башлығы Вольфганг Гризерт[d]
Ойошма ағзаһы Climate Alliance[d][3], Мэры за мир[d][4] һәм Niedersächsischer Städtetag[d][5]
Халыҡ һаны 167 366 кеше (31 декабрь 2022)[6]
Ир-егеттәр 79 475[7]
Ҡатын-ҡыҙҙар 84 748[7]
Административ рәүештә бүленә Innenstadt[d], Weststadt[d], Westerberg[d], Eversburg[d], Hafen[d], Sonnenhügel[d], Haste[d], Dodesheide[d], Gartlage[d], Schinkel[d], Widukindland[d], Schinkel-Ost[d], Fledder[d], Schölerberg[d], Kalkhügel[d], Wüste[d], Sutthausen[d], Hellern[d], Atter[d], Pye[d], Darum/Gretesch/Lüstringen[d], Voxtrup[d] һәм Nahne[d]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 63 ± 1 метр
Туғандаш ҡала Анже[d][8], Харлем[d][9], Вила-Реал[d][10], Тверь[11], Чанаккале[d][12], Дерби[d][13], Грайфсвальд[d][14], Хэфэй[d][15], Гмюнд[d][16], Эвансвилл[d][17] һәм Кванмён[d][18]
Сиктәш Оснабрюк (район) һәм Штейнфурт[d]
Туристический центр Q51019165?
Тау һырты Osnabrück Uplands[d] һәм Lower Saxon Hills[d]
Майҙан 119,8 км² (2016)[19][20]
Почта индексы 49074–49090
Урынлашыу картаһы
Рәсми сайт osnabrueck.de
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы Категория:Похороненные в Оснабрюке[d]
Урындағы телефон коды 0541, 05402, 05406 һәм 05407
Номер тамғаһы коды OS
Карта
 Оснабрюк Викимилектә

Яҡындағы ҙур ҡалалар: Билефельд (көньяҡ-көнсығышҡа 43 км тирәһе), Мюнстер (көньяҡ-көнбайышҡа 44 км тирәһе), Ольденбург (төньяҡҡа  95 км), Бремен (төньяҡ-көнсығышҡа 103 км), Һанновер (көнсығышҡа 114 км), шулай уҡ нидерланд ҡалаһы Энсһеде (көнбайышҡа 78 км).

Тарихы  үҙгәртергә

Оснабрюк Бөйөк Карл тарафынан 780 йылда нигеҙ һалынған епископлыҡ эргәһендәге баҙар булараҡ барлыҡҡа килгән. Б. э. 9 йылында, 2000 йыл элек, Оснабрюк эргәһендә боронғо германдар 10-15 мең рим легионерын ҡыйратҡан (Тевтобург Урманындағы ҡаты алыш).

1348 йылда беренсе билдәле ҡала йәмғиәт-сәйәси ҡәбилә ҡоролошо тәртибе яҙылған.

1648 йылда Оснабрюкта һәм Мюнстерҙа Вестфаль килешеүе төҙөлгән.

1811 йылда был ерҙәрҙе Франция империяһы аннексиялаған, һәм Оснабрюк бер ни тиклем ваҡыт Үрге Эмс департаментының хакимиәт үҙәге булған.

Икенсе донъя һуғышы йылдарында ҡала көнбайыш союздаштар тарафынан 79 тапҡыр бомбаға тотолған. Биналарҙың 65 %, ә үҙәк өлөшөндә хатта 94 %  емерелгән.

Йыл Халыҡ
1990 161 317
1995 168 050
2000 539 164
2005 489 164
2010 163 514

Инфраструктураһы һәм иҡтисады үҙгәртергә

 
Төп тимер юл вокзалы

Оснабрюк мөһим тимер юл үҙәге булып тора. Бында Һамбург — Бремен — Рур өлкәһе һәм Амстердам — Һанновер — Берлин һыҙаттары киҫешә. Оснабрюк аша бер нисә автобан: A1 (Путтһарден — Саарбрюкен), A30 (Бад-Эйнхаузен — Амстердам) һәм A33 (Оснабрюк — Падерборн), B68 автоюлы, шулай уҡ көнсығыш яғындағы B51 һәм B65 юлдары.

Ҡаланан 35 саҡрым алыҫлыҡта Мюнстер-Оснабрюк (IATA: FMO) халыҡ-ара аэропорты урынлашҡан.

Юғары белем  үҙгәртергә

Университет (яҡынса 12000 студент) һәм институт эшләй.

Һаулыҡ һаҡлау үҙгәртергә

  • Klinikum Osnabrück GmbH (шул иҫәптән онкология һәм быуындар хирургияһы шәхси клиникаһы)
  • Paracelsus-Klinik Osnabrück
  • Marienhospital Osnabrück, Niels-Stensen-Kliniken концернының бер өлөшө.
  • Osnabrück Christliches Kinderhospital
  • Kinderhospital Osnabrück
  • Osnabrück AMEOS Klinikum

Оснабрюк регионында:

  • Klinikum Osnabrücker Land GmbH
  • Klinikum Ibbenbüren

Төрлөһө  үҙгәртергә

Оснабрюкта немец яҙыусыһы Эрих Мария Ремарк тыуған. Тап ошо ҡалала Ремарктың ҡайһы бер әҫәрҙәрендәге («Время жить и время умирать» һәм «Чёрный обелиск», шулай уҡ өлөшләтә «Ночь в Лиссабоне» романында) ваҡиғалар бара. Ремарктың әҫәрҙәрендә Оснабрюк Верден йәки Верденбрюк тип атала. 

Билдәле кешеләре  үҙгәртергә

  • Кристиан Вульф — 10-сы Германия президенты.
  • Эрих Мария Ремарк — немец яҙыусыһы.
  • Феликс Нуссбаум — йәһүд сығышлы немец рәссамы, Яңы предметлыҡ сәнғәт стиле вәкиле.
  • Һанс Герт Пёттеринг — немец сәйәси эшмәкәре.
  • Аньорка Штрехель — немец актрисаһы.
  • Фриц Вольф — билдәле немец рәссам-карикатурасыһы.

Туғанлашҡан ҡалалар үҙгәртергә

Әҙәбиәт  үҙгәртергә

  • Bettina Meckel. Osnabrück und Umland. / Пер. на русский: Leonid Bussler. Wenner, Оснабрюк, 2010, ISBN 978-3-87898-417-7

Һылтанмалар  үҙгәртергә

  1. ISIL- und Sigeladressen mit Koordinaten ausgestattetБерлинская государственная библиотека, 2016.
  2. archINFORM (нем.) — 1994.
  3. http://www.klimabuendnis.org/nc/kommunen/das-netzwerk.html
  4. http://www.mayorsforpeace.org/english/membercity/map/europe.html
  5. https://www.nst.de/%C3%9Cber-uns/Mitglieder/index.php?ModID=9&object=tx%7c2606.2&FID=2606.210.1&NavID=2606.10&La=1
  6. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 (нем.)DESTATIS, 2023.
  7. 7,0 7,1 Gemeindeverzeichnis-OnlineFederal Statistical Office.
  8. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/angers.html
  9. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/haarlem.html
  10. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/vila-real.html
  11. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/twer.html
  12. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/canakkale.html
  13. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/derby.html
  14. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/greifswald.html
  15. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/hefei.html
  16. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/gmuend.html
  17. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/evansville.html
  18. http://www.osnabrueck.de/verwaltung/staedtepartnerschaften/freunde-und-partner/kwangmyong.html
  19. https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html
  20. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal)Federal Statistical Office.