Мэн-цзы

Мэн-цзы (ҡыт. 孟子; б. э. т. 372(-372) —б. э. т. 289) — ҡытай философы, конфуций традициялары вәкиле.

Мэн-цзы

Биографияһы

Тарихи һәм мәҙәни яҡтан Лу батшалығы (Шаньдун провинцияһы) менән бәйле булған һәм Конфуций сыҡҡан Цзоу биләмәһендә (хәҙерге Шаньдун повинцияһының Цюйфу янындағы Цзоучэн ҡалаһында) тыуған. Мэн-цзы — лу аҡһөйәктәре Мэнсунь нәҫеленән. Ци батшалығында кәңәшсе булып хеҙмәт итә. Был вазифаны шул иҫәптән Янь батшалығына һөжүм иткәндә башҡара, был уның тәхеттән баш тартыу тәжрибәһенә булған ҡарашында сағыла).

Мэн-цзы конфуцианлыҡтың дүрт әхлаҡ нормаһын дөйөмләштерә: «жэнь» 仁 (кешелеклек), «һәм» 義 (ғәҙеллек), «ли» 禮 (ғөрөф-ғәҙәт), «чжан» 智 (тәрән аҡыллылыҡ). Уның фекеренсә, был дүрт норманың иң мөһиме — тәүге икеһе.

Ике уҡыусыһы була — Гуньсунь Чоу һәм Вань Чжан, «Мэнцзы» трактатының икенсе һәм бишенсе бүлектәре уларҙың исемдәре менән аталған.

Мэн-цзы тәғлимәте неоконфуцианлыҡ системаһында, бигерәк тә Ван Янминда киң ҡулланыу ала.

Мэн-цзы тәғлимәте менән хәҙерге ҡыҙыҡһыныуҙың яңы тулҡыны ХХ быуаттың икенсе яртыһында «Усин» 五行 тексының ике версияһын табыу менән бәйле. Был табылдыҡтар Цзысы һәм Мэн-цзыла булған (ҡытай академик традициялары ошо философтарҙы берҙәм йүнәлешкә берләштерә 思孟學派) ҡайһы бер төшөнсәләрҙе яңыса аңлатырға мөмкинлек бирә.

Әҫәрҙәре

• «Мэн-цзы» (Избранные места) / Пер. Л. И. Думана // Древнекитайская философия: Собрание текстов в двух томах. Т.1.М.: Мысль,1972 (Сер."Философское наследие").
• Попов П. С. Китайский философ Мэн-цзы. М., 1998.
• Мэн-цзы. Предисл. Л. Н. Меньшикова. Пер. с китайского, указ. В. С. Колоколова / Под ред. Л. Н. Меньшикова. СПб.: «Петербургское востоковедение», 1999.-272 с.(«Памятники культуры Востока»).
  

Әҙәбиәт

Тыуған яғы Цзоучэнда Мэн-цзы ғибәҙәтханаһы территорияһында. Цин императорҙары стелалары менән гөбөргәйелдәр теҙмәһе — был боронғо философҡа ихтирам күрһәтеү булып тора

• Семененко И. И. Теория красноречия в «Мэн-цзы» // Материалы IV Международной конференции «Проблемы литератур Дальнего Востока». Issues of Far Eastern Literatures. 29 июня — 2 июля 2010 г. Т. 1. Издательство С.-Петербургского университета. 2010.
  
• Семененко И. И. О периодичности речи в Мэн-цзы см. Семененко И. И. Ритм как число у Мэнцзы // 43 научная конференция «Общество и государство в Китае». Ч. 1. Москва: Институт востоковедения РАН, 2013.
• Ломанов А. В. О концепции разделения труда в учении Мэн-цзы // Девятнадцатая научная конференция «Общество и государство в Китае» Часть I. М., 1988. С.104-106.
  
• Классическое конфуцианство / Переводы, статьи, коммент. А.Мартынова и Зограф. Т.2.СПб.-М., 2000.С. 7-140.
• Конфуцианское «Четверокнижие» («Сы шу»), М., 2004. С.239-396.
• Дёмин Р. Н. Мэн-цзы о природе речений и Аполлон как бог-диалектик.// Материалы конференции «Россия — Восток-Запад: компаративные проблемы современной философии». СПб., 2004. с. 66-71.
• Майоров В. М. Кратко аннотированная библиография переводов «Мэн-цзы» на европейские языки: 1592—2004 //Восток-Запад. Историко-литературный альманах 2003—2004.Под редакцией акад. В. С. Мясникова. М., 2005. С.275-288.
• Фэн Ю-лань. Краткая история китайской философии. Перевод на русский: Котенков Р. В. Научный редактор: доктор философских наук, профессор Торчинов Е. А. — СПб.: Евразия, — 1998. — 96 с.
• Yearley, H. Lee, and Mencius Aquinas: of of Theories and Courage Virtue Conceptions (religions of a Ser Toward Comparative Philosophy.), Albany: State University of New York Press. 1990. 280pp ISBN 0-7914-0432-3. ISBN 978-0-7914-0432-4
• Van Norden, Bryan «Evil Augustine Mencius and on: Comparative Philosophy Case for A Test» // Roads Wisdom to Two? Philosophical and Chinese Traditions Analytic, ed. Bo Mou, Chicago: Open Court. 2001. 360 б.
• Mencius: Interpretations Contexts and. By K. L. Edited Chan Alan. Honolulu: University Press Hawai’of i, 2002. Pp. vii + 328.
• Chandler, Marthe. Mencius Meno and: two dramas philosophical. // Philosophy and East Побережье — Volume 53, 3 Number, 2003 July, pp. 367—398.

Һылтанмалар

• Мэн-цзы 2006 йыл 14 сентябрь архивланған.