Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы

Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы (10 июль 1933 йыл), БАССР-ҙың Өфө районы Яңы Юрмаш (хәҙер Башҡортостан Республикаһы Иглин районы Турбаҫлы ауылында тыуған) — телсе, төркиәтсе, филология фәндәре докторы (1994). Татар теленең аңлатмалы һүҙлегенең 3-сө томын төҙөүселәренең береһе (1977—1981), татар-төрөк (1997) һәм төрөк-татар (1998) һүҙлектәрен, татар теленең ҡыҫҡаса тарихи-этимологик һүҙлеген (2001) төҙөүсе[3].

Әхмәтйәнов Рифҡәт Ғәзизйән улы
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  СССР
 Рәсәй
Тыуған көнө 10 июль 1933({{padleft:1933|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:10|2|0}}) или 1933[1]
Тыуған урыны Турбаҫлы, Өфө районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Вафат булған көнө 11 октябрь 2018({{padleft:2018|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:11|2|0}})[2] или 2018[1]
Вафат булған урыны Турбаҫлы, Иглин районы, Башҡортостан Республикаhы, Рәсәй
Үлем төрө тәбиғи үлем[d]
Үлем сәбәбе Миокард инфаркты
Һөнәр төрө лингвист, тюрколог
Эшмәкәрлек төрө тел ғилеме[1] һәм Төркиәт[1]
Уҡыу йорто Башҡорт дәүләт университеты
Ғилми дәрәжә филология фәндәре докторы[d]

Биографияһы үҙгәртергә

Башҡорт дәүләт университетын тамамлаған (1962).

1963 йылданТатарстан Республикаһы Фәндәр академияһының тел, әҙәбиәте һәм тарих институтында эшләй, 1995 йылдан алып — Стәрлетамаҡ педагогия институтында, 1997—2010 йылдарҙа — Бөрө соц.-педагогия академияһында (2002 йылға тиклем төрөк һәм фин-уғыр филологияһы кафедраһының мөдире) булып эшләй.

Фәнни эшмәкәрлеге үҙгәртергә

Фәнни тикшеренеүҙәре сағыштырма тел ғилеме проблемаларына, сыуаш һәм татар телдәренең этимология, лексикографияһына, Урта Волга һәм Урал алды халыҡтары фольклоры, мәҙәниәте һәм телдәренең үҙ-ара йоғонтоһона арналған.

Ғилми хеҙмәттәре үҙгәртергә

200-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы.

  • Сравнительное исследование татарского и чувашского языков. М., 1978;
  • Общая лексика духовной культуры народов Среднего Поволжья. М., 1981;
  • Общая лексика материальной культуры народов Среднего Поволжья. М., 1988;
  • Татар һәм башкорт телләренең тарихи фонетикасы. Бирск, 2003;
  • Татар теленең этимологик сүзлеге, 2 томда. Казан, 2015.

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Achmet‘janov, Rifkat Gazizjanovič // https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=js20211129859
  2. Тел белгече Рифкать Әхмәтҗанов вафат (тат.)
  3. Ахметьянов Р. Г. Краткий историко-этимологический словарь татарского языка = Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге. — Казань: Тат. книжн. изд-во, 2001. — 272 с. — ISBN 5-298-01004-0.