Үҙән (Башҡортостан)

Белорет районындағы ауыл, Башҡортостан

Үҙән (рус. Узян) — Башҡортостан Республикаһының Белорет районындағы ауыл. Үҙән ауыл советының үҙәге.

Ауыл
Үҙән
рус. Узян
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башкортостан

Муниципаль район

Белорет

Ауыл советы

Үҙән

Координаталар

53°41′44″ с. ш. 57°51′47″ в. д.HGЯO

Халҡы

1140[1] кеше (2010)

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Почта индексы

453522

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

-

Код ОКАТО

80 211 852 001

Код ОКТМО

80 611 452 101

Номер в ГКГН

0523971

Үҙән (Рәсәй)
Үҙән
Үҙән
Үҙән (Башҡортостан) (Башҡортостан Республикаһы)
Үҙән

2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 1140 кеше[2].

Почта индексы — 453522, ОКАТО коды — 80211852001.

Тарихы үҙгәртергә

1773 йылдың декабрендә Үҙән йылғаһы буйында барлыҡҡа килгән һәм баш күтәреүселәр тарафынан яндырылған Кухтур заводы урынында Үрге Үҙән йылғаһында Е. Н. Демидов яңы завод төҙөй. Үрге Үҙән заводы 1777 йылдың 10 июнендә сафҡа индерелә. Уның 2 домна мейесе, 4 крица сүкеше була. 1807 йылда завод — 95 433 бот, 1851 йылда 88 575 бот суйын иретә, һәм уға ярашлы 27 082 һәм 26 267 бот тимер сүкей. 1816 йылда Үҙәндә 96 йортта 240 ир-ат крәҫтиән йәшәй. 1866 йылда 2955 кеше һәм 414 йорт иҫәпләнә. Ауылда завод тимер юлы була, баҙар көндәре үткәрелә[3].

1755 йылдан алып 1918 йылға тиклем ауылда Вогау һәм Ко компанияһына ҡараған Үҙән заводы эшләй.

Этимологияһы үҙгәртергә

Ауылдың исеме Үҙән йылғаһы атамаһынан[4].

Халыҡ һаны үҙгәртергә

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 1140 548 592 48,1 51,9
Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — урыҫтар (76 %)[5].


Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Милли составы: Бөтөн Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу материалдары буйынса (2010), ауыл халҡының милләте — рустар (76%).

Географик урыны үҙгәртергә

  • Район үҙәгенә тиклем (Белорет): 52 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Белорет): 52 км[6]
  • Ағиҙелдең һул ярында урынлашҡан.

Транспорт үҙгәртергә

Ауыл аша Р316 Стәрлетамаҡ — Белорет — Магнитогорск автомобиль юлы үтә.

Билдәле кешеләре үҙгәртергә

Кинематограф үҙгәртергә

Үҙән ауылында «Вечный зов», «Тени исчезают в полдень», «Золотая речка», «Пропавшая экспедиция» тигән кинофильмдар һәм телесериалдар төшөрөлгән.

Киң мәғлүмәт сараларында үҙгәртергә

Видеояҙмаларҙа үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 114. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  4. Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 79. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.
  5. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка)  (рус.)
  6. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
  7. Немкова Татьяна Ивановна 2016 йыл 6 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 18 ноябрь 2017)

Һылтанмалар үҙгәртергә