Википедия

Телдәрҙең кодтары

мәғлүмәт эшкәрткәндә һәм коммуникацияларҙа телдәрҙе билдәләү өсөн эшләнгән хәрефле йә һанлы кодтар

Телдәрҙең кодтары — мәғлүмәт эшкәрткәндә һәм коммуникацияларҙа телдәрҙе билдәләү  өсөн эшләнгән хәрефле йә һанлы кодтар.  Бер нисә  система бар, иң билдәлеһе — ISO 639.

Телдәрҙең кодтары
Идентифицирует лангоид[d]

ISO 639 үҙгәртергә

Был стандарт күпселек телдәрҙең кодын билдәләй:

  • ISO 639-1 (1998)  2 хәрефле ҡыҫҡартмаларҙан тора;
  • ISO 639-2 (2002)  3 хәрефле ҡыҫҡартмаларҙан тора;
  • ISO 639-3 (2007) — 3 хәрефле ҡыҫҡартмалар.

Ике хәрефле кодтар дөйөм алғанда  башҡа классификаторҙар ҡулланған кодтарға тап килә, мәҫәлән:

  • ISO 3166-1 буйынса илдәрҙең кодтары,
  • ISO 4217 буйынса валюта кодтары,
  • Интернетта  (ccTLD) илдәрҙең юғары кимәл домен исемдәре — бик аҙ ғына айырма менән.

7.75-97 ГОСТ-ы үҙгәртергә

«Телдәр атамаларының кодтары»  7.75-97 ГОСТ-ы халыҡ-ара  стандарты нигеҙҙә  (бик аҙ ғына айырмалар менән)  ИСО 639-ға тап килә, ул рус  һәм  инглиз телдәрендә тел атамалары исемлегенән, кириллица алфавиты нигеҙендә өс хәрефле кодтарҙан, латин алфавиты нигеҙендә өс хәрефле кодтарҙан, өс символлы һанлы кодтарҙан тора.  Рәсәй Дәүләт китапханаһы һәм  «Фәнни-техник мәғлүмәт, китапхана һәм нәшриәт эше» 191-се Техник Комитеты тарафынан эшләнгән. Рәсәй Федерацияһы Дәүләт стандарты тарафынан индерелгән.   Стандартлаштырыу, метрология һәм сертификатлау буйынса дәүләт-ара совет тарафынан ҡабул ителгән  (Техник секретариаттың 1997 йылдың 21 ноябрендәге  № 12-97 отчеты). Рәсәй Федерацияһының дәүләт  стандарты сифатында ғәмәлгә индерелеү датаһы: 1999 йылдың 01 ғинуары.  Үҙгәртелеүе: 2000 йылдың 01 декабре (1-се Үҙгәреш).

2010 йылда Рәсәй Дәүләт китапханаһында (Машина уҡый ала торған мәғлүмәт форматтарына булышлыҡ итеү ғилми-тикшеренеү бүлеге), 2009 йылғы милли стандартлаштырыу системаһы планына ярашлы, 7.75-97 ГОСТ-ының  ISO-639-ға тап килеүен ҡайтанан ҡарау буйынса эш алып барыла.  

Стандартлаштырыу, метрология һәм сертификатлау буйынса дәүләт-ара совет ҡабул иткән 1-се Үҙгәрешкә  (2000 йылдың 22  июнендәге 17-се Протокол),  7.75-97 ГОСТ-ы түбәндәге дәүләттәрҙә  стандарт булып тора:

7.75-97 ГОСТ-ы тел атамаларының бөтә мәғлүмәт эшкәртеү, һаҡлау һәм алмашыу системалары өсөн берҙәм булған хәрефле һәм һанлы кодлы билдәләрен нығыта.  

Рус телендә бөтәһе 473 атама өсөн  442 код ҡаралған (уларҙың 31-е — альтернатив  атама), ә ISO 639-2 инглиз телендә 563 атама өсөн, альтернативтарҙы ла индереп,  545 код булдыра.

Кодтар документ теленә унификацияланған билдә биреү маҡсатында китапханалар, мәғлүмәт хеҙмәттәре һәм нәшриәттәр ҡулланыуы өсөн тәғәйенләнә,  был бигерәк тә автоматлаштырылған мәғлүмәт системаларында мәғлүмәт алмашыу өсөн мөһим.   

7.75-97 ГОСТ-ы буйынса телдәрҙең кодтары таблицаһы үҙгәртергә

Тел ISO 639-1 ISO 639-2 ISO 639-3 ГОСТ 7.75–97 Һанлы код
Абазин  — — abq аба 005
Абхаз  ab abk abk абх 010
Авадхи — awa awa авд 012
Авар  av ava ava ава 014
Авеста  ae ave ave аве 016
Адангме — ada ada ада 018
Адыгей  — ady ady ады 020
Әзербайжан az aze aze азе 025
Аймара ay aym aym айм 026
Айну — ain ain — —
Акан ak aka aka ака 027
Аккад  — akk akk акк 028
Албан  sq alb/sqi sqi алб 030
Алеут  — ale ale але 033
Алтай  — alt alt алт 035
Амхар am amh amh амх 040
Инглиз en eng eng анг 045
Ғәрәп ar ara ara ара 050
Аравак — arw arw арв 051
Арами — arc arc аре 052
Арапахо — arp arp арп 053
Араукан — arn arn арн 054
Әрмән hy arm/hye hye/axm/xcl арм 055
Ассам as asm asm аса 060
Ассирий — — aii асе 065
Атапач — — ath ата 067
Афар aa aar aar афа 068
Африкаанс af afr afr афр 070
Африхили — afh afh афх 073
Ахвах — akv akv ахв 074
Ацтек — — nah ацт 075
Ачех — ace ace аче 076
Ачоли — ach ach ачо 077
Бали — ban ban бал 078
Бамбара bm bam bam бам 080
Банда — bad bad бан 082
Баса — bas bas бас 084
Баск eu baq/eus eus бак 085
Башҡорт ba bak bak баш 086
Беджа — bej bej бед 087
Белорус be bel bel бел 090
Белуджи — bal bal беу 095
Бемба — bem bem бем 097
Бенгал bn ben ben бен 100
Бикол — bik/ bcl bik бик 103
Бини — bin bin бин 104
Бирма my bur/mya mya бир 105
Бислама bi bis bis бис 107
Болгар bg bul bul бол 115
Босний bs bos bos бос —
Брауи — — brh бра 117
Бретон br bre bre бре 120
Буги — bug bug буг 123
Бүрәт — bua bua бур 125
Бходжпури — bho bho бхо 126
Ваи — vai vai ваи 127
Валлий cy cym/wel cym вал 130
Варай — war war вар 131
Вашо — was was ваш 132
Венгр hu hun hun вен 133
Венда ve ven ven вед 134
Вепс — — vep веп 135
Воламо — wal wal воа 136
Волапюк vo vol vol вол 137
Волоф wo wol wol воф 138
Вьетнам vi vie vie вье 140
Га — gaa gaa гаа 142
Гавай — haw haw гав 143
Гагауз — — gag гаг 145
Гайо — gay gay гай 146
Галисий gl glg glg гал 147
Ганда lg lug lug ган 148
Гереро hz her her гер 149
Геэз — gez gez гез 151
Гилберт — gil gil гил 152
Гонди — gon gon гон 153
Гот — got got гот 154
Гребо — grb grb грб 155
Гренланд kl kal kal эсм 843
Грек (яңы грек) el ell/gre ell гре 157
Грузин ka geo/kat kat гру 158
Гуарани gn grn grn гуа 160
Гуджарат gu guj guj гуд 165
Гэль gd gla gla гэл 170
Дакота — dak dak дак 173
Даргин — dar dar даг 175
Дат da dan dan дат 178
Делавэр — del del дел 179
Дзонг-кэ dz dzo dzo дзо 183
Дивехи (Мальдив) dv div div див 180
Динка — din din дин 181
Диула (Дьюла) — dyu dyu диу 182
Догри — doi doi дои 184
Боронғо грек — grc grc дрг 186
Боронғо мысыр — egy egy дре 187
Боронғо рус — — orv дрр 188
Боронғо саксон — — osx
Дуала — dua dua дуа 190
Дунган — — dng дун 191
Еврей-ғәрәп — jrb jrb еар 192
Еврей-фарсы — jpr jpr епе 193
Зенаг — zen zen зен 194
Зулу zu zul zul зул 195
Зуньи — zun zun зун 196
Ибан — iba iba иба 197
Иврит he heb heb ивр 198
Игбо ig ibo ibo ибо 199
Идиш yi yid yid иди 202
Илоко — ilo ilo ило 203
Ингуш — inh inh инг 205
Индонезия id ind ind инд 210
Интерлингва ia ina ina ина 215
Интерлингве ie ile ile ине 216
Инуктитут iu iku iku инк 217
Инупиак ik ipk ipk инп 218
Ирланд ga gle gle ирл 220
Исланд is ice/isl isl исл 225
Испан es esl/spa spa исп 230
Итальян it ita ita ита 235
Ительмен — — itl ите 240
Йоруба yo yor yor йор 245
Ҡабарҙы-черкес — kbd kbd каа 250
Кабил — kab kab каб 251
Кави — kaw kaw каг 252
Каддо — cad cad кад 254
Ҡаҙаҡ kk kaz kaz каз 255
Ҡалмыҡ — xal xal кал 260
Камба — kam kam кам 263
Каннада kn kan kan кан 265
Канури kr kau kau кау 267
Ҡараим — — kdr каи 270
Ҡараҡалпаҡ — kaa kaa кал 275
Ҡарасай-балҡар — krc krc као 280
Карель — krl krl кас 285
Кариб — car car кар 288
Каталан ca cat cat кат 290
Качин — kac kac кач 293
Кашмири ks kas kas каш 294
Кечуа qu que que кеч 300
Кикуйю ki kik kik кик 302
Киньяма kj kua kua кия 303
Ҡырғыҙ ky kir kir кир/кыр 305
Ҡытай zh chi/zho zho кит 315
Коми kv kom kom кои 320
Коми-пермяк — — koi ком 325
Конго kg kon kon кон 326
Конкани — kok kok кок 327
Копт — cop cop коп 328
Корей ko kor kor коо 330
Корн kw cor cor кор 332
Корсика co cos cos кос 334
Коряк — — kpy коя 335
Коса xh xho xho коа 340
Кпелле — kpe kpe кпе 341
Крик — mus mus крк 344
Ҡырым-татар — crh crh кры 347
Ҡумыҡ — kum kum кум 349
Курд ku kur kur кур 350
Курух — kru kru куу 352
Кусайе — kos kos кус 353
Кутенай — kut kut кут 354
Кхаси — kha kha кха 357
Кхмер km khm khm кхм 360
Ладино — lad lad лад 363
Лак — — lbe лак 370
Ламба — lam lam лам 373
Лаос lo lao lao лао 375
Латин la lat lat лат 380
Латыш lv lav lav лаш 385
Лахнда — lah lah лах 387
Лезгин — lez lez лез 390
Лингала ln lin lin лин 395
Литва lt lit lit лит 400
Лози — loz loz лоз 402
Луба-катанга lu lub lub луб 404
Луисеньо — lui lui луи 406
Лунда — lun lun лун 407
Луо — luo luo луо 408
Люксембург lb ltz ltz люк 409
Магахи — mag mag маг 410
Мадур — mad mad мад 411
Майтхили — mai mai май 412
Макассар — mak mak мак 414
Македон mk mac/mkd mkd маа 415
Малагаси mg mlg mlg млг 418
Малай ms may/msa msa маз 420
Малаялам ml mal mal мал 425
Мальта mt mlt mlt млт 430
Мандинго — man man май 432
Манипури — mni mni мни 433
Манси (Вогул) — — mns ман 435
Маори mi mao/mri mri мао 437
Маратһи mr mar mar мар 440
Марвари — mwr mwr мвр 443
Мари (сирмеш) — chm chm мач 445
Маршалл mh mah mah маш 446
Масаи — mas mas мас 447
Менде — men men мен 451
Мерян me mer mer мер —
Микмак — mic mic мик 452
Минангкабау — min min мин 453
Муҡшы — mdf mdf мок 455
Молдаван — — — мол 460
Монго — lol lol мог 462
Монгол mn mon mon мон 463
Мооре — mos mos мос 466
Мохаук — moh moh мох 467
Мэн (Мэнк) gv glv glv мэн 469
Навахо nv nav nav нав 470
Нанай (гольд) — — gld нан 471
Науру na nau nau нау 472
Ндебеле төньяҡ nd nde nde нде 473
Ндебеле көньяҡ nr nbl nbl нбл 474
Ндунга ng ndo ndo нду 475
Невар — new new нев 478
Идентификацияланмаған — und und унд 480
Немец de deu/ger deu нем 481
Ненец (юрак-самоед) — — yrk нен 482
Непал ne nep nep неп 485
Нзима — nzi nzi нзи 487
Нивх (гиляц) — — niv нив 490
Нидерланд (Голланд) nl dut/nld nld нид 495
Нидерланд урта быуаттарҙағы — dum dum нис 496
Ниуэ — niu niu ниу 498
Нуғай — nog nog ног 505
Норвег no nor nor нор 506
Ньоро — nyo nyo ньо 508
Ньямвези — nym nym ням 509
Ньянджа ny nya nya нян 510
Ньянколе — nyn nyn нья 512
Нюнорск (яңы норвег) nn nno nno нно 513
Оджибве oj oji oji одж 515
Окситан oc oci oci окс 517
Ория or ori ori ори 520
Оромо om orm orm орм 522
Оседжи — osa osa осе 523
Осетин os oss oss ост 524
Палау — pau pau пал 526
Пали pi pli pli пли 527
Пампанга — pam pam пам 528
Пангасинан — pag pag паг 529
Пәнжәб pa pan pan пан 530
Папьяменто — pap pap пап 533
Фарсы fa fas/per fas пер 535
Пәхләүи — pal pal пех 537
Поляк pl pol pol пол 540
Понапе — pon pon пон 542
Португал pt por por пор 545
Пушту ps pus pus пуш 550
Раджастхани — raj raj рад 555
Төрлө ғаилә телдәре — mul mul мул 556
Раротонга — rar rar рар 557
Ретороман rm roh roh рет 560
Руанда rw kin kin кин 304
Румын ro ron/rum ron рум 565
Рунди rn run run рун 567
Урыҫ ru rus rus рус 570
Рутул — — rut рут
Саами — smi smi саа 575
Самаралы арами — sam sam сам 577
Самоа sm smo smo смо 578
Санго sg sag sag саг 579
Сандаве — sad sad сад 580
Санскрит sa san san сан 581
Сапотек — zap zap сап 582
Сардин sc srd srd срд 583
Свази ss ssw ssw сва 584
Себуано — ceb ceb себ 587
Селькуп — sel sel сел 590
Серб sr scc srp
Серер — srr srr срр 596
Сидама — sid sid сид 597
Сиксика — bla bla сик 598
Сингал si sin sin син 599
Синдхи sd snd snd снд 600
Сүриә — syr syr сир 602
Словак sk slk/slo slk сло 605
Словен sl slv slv слв 610
Сөғд — sog sog сог 613
Сомали so som som сом 615
Сото төньяҡ — nso nso сос 617
Сото көньяҡ st sot sot сот 618
Урта инглиз — enm enm сра 619
Урта үрге немец — gmh gmh срн 620
Урта ирланд — mga mga сеи 621
Урта француз — frm frm срф 622
Иҫке инглиз — ang ang ста 623
Иҫке үрге немец — goh goh свн 624
Иҫке ирланд — sga sga сти 625
Иҫке норвег — non non стн 626
Иҫке фарсы — peo peo стп 627
Иҫке прованс — pro pro спр 628
Иҫке төрки — ota ota стт 629
Иҫке француз — fro fro стф 630
Суахили sw swa swa суа 631
Сукума — suk suk сук 632
Сунданский su sun sun сун 633
Сусу — sus sus сус 634
Табасаран — — tab таб 635
Тагал tl tgl tgl таг 636
Тажик tg tgk tgk тад 640
Тай th tha tha таи 645
Таити ty tah tah тая 647
Талыш — — tly тал 650
Тамашек — tmh tmh тмш 653
Тамил ta tam tam там 655
Татар tt tat tat тар 660
Тви tw twi twi тви 670
Телугу te tel tel тел 675
Темне — tem tem тем 677
Терено — ter ter тер 678
Тибет bo bod/tib bod тиб 680
Тиви — tiw tiw тив 681
Тигре — tig tig тиг 682
Тигринья ti tir tir тир 683
Тлингит — tli tli тли 684
Тонга (Ньяса) — tog tog тог 685
Тонга to ton ton тон 686
Трук — — chk тру 687
Тсвана tn tsn tsn тсн 688
Тсонга ts tso tso тсо 689
Тува — tyv tyv тув 690
Тумбука — tum tum тум 692
Төрөк tr tur tur тур 693
Төркмән tk tuk tuk тук 695
Угарит — uga uga уга 697
Удмурт (вотяк) — udm udm удм 700
Удэгей — — ude удэ 705
Үзбәк uz uzb uzb узб 710
Уйғыр ug uig uig уйг 715
Украин uk ukr ukr укр 720
Ульч — — ulc уль 725
Умбунду — umb umb умб 727
Урду ur urd urd урд 730
Фанг — fan fan фан 732
Фанти — fat fat фат 733
Фарер fo fao fao фар 735
Фиджи fj fij fij фид 737
Филиппин fl fil fil таг 636
Финики — phn phn фик 738
Фин (Suomi) fi fin fin фин 740
Фон — fon fon фон 743
Француз fr fra/fre fra фра 745
Фриз fy fry fry фри 750
Фулах ff ful ful фул 752
Хайда — hai hai хай 753
Хакас — — kjh хак 755
Хант (остяк) — — kca хан 760
Хауса ha hau hau хау 761
Хилигайнон — hil hil хил 762
Һинд hi hin hin хин 770
Хиримоту ho hmo hmo хмо 772
Хорват hr hrv/scr hrv — —
Хотан — kho kho хот 773
Хупа — hup hup хуп 774
Цахур — — tkr цах 775
Сиркәү славян (Иҫке славян) cu chu chu цер 777
Цимшиан — tsi tsi цим 778
Сиған — rom rom цыг 780
Чагатай — chg chg чаг 781
Чаморро ch cha cha чам 782
Шайенн (Чейенн) — chy chy чей 783
Чероки — chr chr чер 784
Чечен ce che che чеч 785
Чех cs ces/cze ces чеш 790
Чжуан za zha zha чжу 791
Чибча — chb chb чиб 792
Чинук жаргон — chn chn чин 793
Чоктав — cho cho чок 794
Сыуаш cv chv chv чув 795
Чукот — — ckt чук 800
Шан — shn shn шан 803
Швед sv sve/swe swe шве 805
Шона sn sna sna шон 807
Шор — — cjs шор 810
Шотланд (инглиз-шотланд) — sco sco — —
Шугнан — — sgh шуг 815
Шумер — sux sux шум 817
Эве ee ewe ewe эве 820
Эвенк (тунгус) — — evn эвк 825
Эвен — — eve эвн 830
Эвондо — ewo ewo эво 832
Экаджук — eka eka эка 833
Элам — elx elx эла 834
Эрзә — myv myv эрз 835
Эсперанто eo epo epo эсп 845
Эстон et est est эст 850
Эфик — efi efi эфи 852
Ява jv jav/jaw jav ява 860
Яҡут (Саха) — sah sah яку 865
Яо — yao yao яоа 867
Яп — yap yap япа 868
Япон ja jpn jpn япо 870

Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә

Һылтанмалар үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Телдәрҙең_кодтары&oldid=1244703» битенән алынған