Сафиуллин Хәләф Ғата улы
Сафиуллин Хәләф Ғата улы (20 март 1921 йыл — 13 апрель 1965 йыл) — бейеүсе, балетмейстер, педагог. РСФСР-ҙың (1955) һәм Башҡорт АССР-ының халыҡ артисы (1949). Почёт Билдәһе ордены кавалеры (1946).
| Сафиуллин Хәләф Ғата улы | |
| Файл:Safiullin1.jpg | |
| Тыуған ваҡыты: | |
|---|---|
| Тыуған урыны: |
Өфө губернаһы, Өфө кантоны, Сәлих ауылы (хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Шишмә районы) |
| Вафат ваҡыты: | |
| Вафат урыны: |
Баҡы, Әзербайжан ССР-ы |
| Һөнәре: |
актёр |
| Гражданлығы: | |
| Театр: |
Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры |
| Наградалары: |
РСФСР-ҙың (1955) һәм БАССР-ҙың халыҡ артисы (1949) |
Викидәреслектә
Биографияһы үҙгәртергә
Хәләф Ғата улы Сафиуллин 1921 йылдың 20 мартында Өфө губернаһы Өфө кантоны Сәлих ауылында (хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Шишмә районы) дүрт балалы ғаиләлә тыуа. 20-се йылдар аҙағында Сафиуллиндар ғаиләһе Өфөгә күсә.
1941 йылда Хәләф Ғата улы Ленинград хореография училищеһын тамамлай (педагогтар А. А. Писарев, А. И. Пушкин, А. В. Ширяев). Училищены тамамлағас, Өфөлә Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрында (БДОБТ) солист булып эш башлай. 1960—1964 йылдарҙа БДОБТ ҡарамағындағы балет студияһы етәксеһе һәм педагогы була.
1960 йылда «Сыңрау торна»[1] фильм-балетында Арыҫланбай ролен башҡара.
Режиссёр булараҡ Ключарёвтың «Тау әкиәте» (1951), Н. Ғ. Сабитовтың «Буратино» (1960) спектаклдәрен ҡуя. 1965 йылдың 13 апрелендә Баку ҡалаһында Бөтә Союз балетмейстерҙар кәңәшмәһендә булған сағында вафат була. Өфөлә ерләнгән.
Партиялары үҙгәртергә
Йомағол, Арыҫланбай («Сыңрау торна», Л .Б .Степанов) , Нур («Зөһрә», Н. Ғ. Йыһанов), Тимерғол («Тау әкиәте», А. С. Ключарёв), Зигфрид («Аҡҡош күле», П. И. Чайковский), Жан де Бриен («Раймонда», А. К. Глазунов), Иванушка, Феб («Конёк-горбунок», "Эсмеральда ", Ч .Пуньи), Альберт, Конрад («Жизель», «Корсар», А.Адан), Франц («Зәңгәр Дунай», И.Штраус), Вацлав («Баҡсаһарай фонтаны» Б. В. Асафьев), Фрондосо («Лауренсия», А. А. Крейн), Ли Шан Фу («Ҡыҙыл мәк», Р. М. Глиэр).
Әҙәбиәт үҙгәртергә
Хайруллин Р. Мастера балетного искусства Башкирии. Уфа, 1963.
Галеева, Е. Душа башкирского балета: Халяф Гатеевич Сафиуллин — выходец из д. Салихово/Е. Галеева//Родник.- 2007.- 11 авг.- С.4.
Давыдова, Э. Памяти артиста: Х. Г. Сафиуллин/Э. Давыдова//Истоки.- 2005.- № 17.- С.4.
Жиленко, Н. Душа башкирского балета: Халяф Гатеевич Сафиуллин/Н. Жиленко//Ватандаш.- 2006.- № 3.- С.164.
Жиленко, Н. Журавлиная песнь Халяфа Сафиуллина: К 85-летию корифея башкирского балета/Н. Жиленко//РБ. — 2006.- 30 марта.
Сафиуллин Халяф Гатеевич //Башкортостан: Краткая энциклопедия.- Уфа, 1996.- С.519.
Сафиуллин Халяф Гатеевич//мастера балетного искусства Башкирии.- Уфа: Башкирское книжное изд-во, 1963.- С.19.
Сафиуллин Халяф Гатеевич: Биография//Чишмы — край светлых родников/Сост. Г. Т. Хусаинова, Г. А. Юмагулов.- Уфа: Восточная печать.- 2004.- С.231-232.
Фаткуллин, Ф. Йолдыз балкышына тиң: Х. Сафиуллин/Ф. Фаткуллин //Кызыл таң.- 2001
Юрий Узиков. Исторические памятники Уфы. [1] (на рус.яз.) «Китап» нәшриәте, 1999, 50 с. ISBN 5-295-02294-3.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре үҙгәртергә
- РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1955)
- БАССР-ҙың халыҡ артисы (1949)
- «Почёт Билдәһе» ордены (1946).
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Сафиуллин Хәләф Ғата улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 март 2021)
- http://kulturarb.ru/people/?ELEMENT_ID=8457 2014 йыл 7 апрель архивланған.
- http://www.getmovies.ru/stars/?id=141251
- http://www.ural.ru/spec/ency/encyclopaedia-17-1781.html(недоступная ссылка)
- Жиленко Н. Душа башкирского балета // Ватандаш. — 2006. — № 3. — ISSN 1683-3554.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Ватандаш / Соотечественник / Compatriot 2016 йыл 4 март архивланған.