Роже Порталь

Порталь Роже Антонен Робер (6 май 1906 йыл, Амбер, Франция — 30 декабрь 1994 йыл, Париж, Франция) — француз тарихсыһы, Рәсәй һәм славян халыҡтары тарихы буйынса белгес, гуманитар фәндәр докторы, Сорбонна университеты профессоры. Париждағы Славян тикшеренеүҙәр милли институты директоры (1959—1973), Тарих фәндәре халыҡ-ара комитетының славян комиссияһы рәйесе.

Роже Порталь
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Франция
Тыуған ваҡыттағы исеме	франц. Roger Antonin Robert Portal
Тыуған көнө	6 май 1906({{padleft:1906|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:6|2|0}})
Тыуған урыны	Амбер[d], Пюи-де-Дом[d]
Вафат булған көнө	30 декабрь 1994({{padleft:1994|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:30|2|0}}) (88 йәш)
Вафат булған урыны	Мант-ла-Жоли[d], Ивелин[d], Франция
Һөнәр төрө	тарихсы, университет уҡытыусыһы, русист, советолог, славист
Эш урыны	Высшая школа социальных наук[d] Факультет искусств Парижа[d] Университет Париж 1 Пантеон-Сорбонна[d]
Биләгән вазифаһы	рәйес
Уҡыу йорто	Факультет искусств Парижа[d] Университет Клермон-Феррана[d] Национальная школа живых восточных языков[d] University of Montpellier (1896-1971)[d]
Аспиранттар	Claire Mouradian[d], Даниэль Бовуа[d], Элен Каррер д’Анкосс[d], Laurence Paye-Jeanneney[d] һәм Рене Жиро[d]
Ойошма ағзаһы	Общество «СССР — Франция»[d], Syndicat national des enseignements de second degré[d] һәм Syndicat National de l'Enseignement Supérieur[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	премия Брокет-Гонен[d]
Оценивался в тесте	агреже по истории и географии[d]

Биографияһы

1955 йылдан Сорбонна университетының славян халыҡтары тарихы һәм цивилизацияһы кафедраһы менән еткәселек итә. 1959 йылдан Славянлыҡты өйрәнеү институты (Institut d'Études slaves) президенты вазифаһын үтәй. Бер үк ваҡытта Практик белем юғары мәктәбендә (École Pratique des Hautes Études) эшләй, «Revue d’histoire moderne et contemporaine» журналының мөхәррире була.

1965 йылдан Тарих фәндәре халыҡ-ара комитетының славян комиссияһы рәйесе.

Бер нисә тапҡыр СССР-ға килә, совет тарихи журналдары менән хеҙмәттәшлек итә.

«Франция — СССР» йәмғиәте советы ағзаһы була.

Фәнни эшмәкәрлеге

Француз тарихсылары тарафынан яҙылған 4 томлыҡ «Рәсәй тарихы»ның (1971—1974) баш мөхәррире була. Рәсәй һәм славян халыҡтары тарихы буйынса 100-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы булып тора. XVII-XVIII быуаттар Башҡортостан тарихын өйрәнә.

Монографиялары:

• «Урал в XVIII веке: очерки социально-экономической истории» (1949, рус. пер. 2004)
• «Славяне: народы и нации» (1965, пер. на англ., нем. и итал. яз.)
• «Петр Великий» (1969, 1990)
• «Россия» (1972)

Мәҡәләләре:

• «Русские в Сибири в XVII веке» (1958)
• «Металлургическая промышленность Урала и военные успехи России при Екатерине II» (1951)
• «Башкиры и Россия в XVIII веке» // Ватандаш. 2000. № 3. С. 137—149.

Библиографияһы

• L'Oural au XVIIIe siècle : Étude d'histoire économique et sociale, Paris, Institut d'Études slaves, 1950, 434 p.
• La Russie industrielle de 1881 à 1927, Paris, Centre de Documentation Universitaire (CDU), 1956.
• La Russie industrielle de 1880 à 1914, Paris, CDU, 1960.
• Pierre le Grand, Club Français du Livre, 1961, 312 p.
• La Russie de 1894 à 1914, Paris, CDU, 1962.
• Les Nationalités slaves de 1871 à 1939, Paris, CDU, 1962.
• (éd.), Le Statut des paysans libérés du servage, 1861-1961, recueil d´articles et de documents, Paris, Mouton, 1963.
• Les Slaves. Peuples et Nations, Paris, Armand Colin, 1965, 519 p.
• L'Empire russe de 1762 à 1855, Paris, Centre de Documentation Universitaire, 1966.
• Histoire des nations slaves, CDU-Sedes, 1970.
• Russes et Ukrainiens, Flammarion, Questions d'histoire, 1970 (réédité, 1992).
• (dir.), Histoire de la Russie. I - Le Déclin du servage, 1796-1855. II -La modernisation inachevée, 1855-1900, Hatier, 1971-1974.
• Порталь Р. Башкирия в XVII—XVIII вв / Роже Порталь / Пер. с фр. и нем. яз. Л. Ф. Сахибгареева, Н. Н. Руцкая; Сост. И. В. Кучумов; Центр экол. исслед. Уфим. науч. центра Респ. акад. наук. — Уфа: ЦЭИ УНЦ РАН, 2000. — 221 с. — 300 экз.

Әҙәбиәт

• Азнабаев Б. Роже Порталь о башкирской истории // Ватандаш : журнал. — ISSN 1683-3554.
• Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. Под ред. Е. М. Жукова. 1973—1982.