Роббек Василий Афанасьевич
Роббек Василий Афанасьевич (6 ғинуар 1937 йыл — 9 июль 2010 йыл) — СССР һәм Рәсәйҙең ғалим-филологы. Филология фәндәре докторы, профессор, Саха (Якутия) Республикаһының Фәндәр академияһы академигы[1].
| Роббек Василий Афанасьевич | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Тыуған көнө | 6 ғинуар 1937 |
| Вафат булған көнө | 9 июль 2010 (73 йәш) |
| Вафат булған урыны | Яҡутск, Рәсәй |
| Һөнәр төрө | ғалим |
| Уҡыу йорто | А. И. Герцен исемендәге Рәсәй дәүләт педагогия университеты |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
Рәсәй Фәндәр академияһының Себер бүлексәһе Аҙ һанлы Себер халыҡтары мәсьәләләре институтына нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Тунгус-маньчжур теле өлкәһендәге әйҙәүсе ғалим һәм функциональ грамматика теорияһы буйынса ғилми мәктәп ойоштороусы була. Автор йөҙҙән ашыу ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән 15 монография, яҙа, аҙ һанлы аҫаба халыҡтарының көнүҙәк проблемаларын һәм төньяҡты өйрәнеүгә арналған мәсьәләләргә ҙур өлөш индереүсе[2].
Биографияһы үҙгәртергә
асилий Афанасьевич Роббек Яҡут АССР-ы Урта Колыма районының Үрге Колыма наслегендә 1937 йылдың 6 ғинуарында тыуған.
Рыжов башланғыс мәктәбенә 1946 йылда уҡырға төшә, һуңынан Родчев ете йыллыҡ мәктәбендә белем ала һәм 1956 йылда Урта Колыма урта мәктәбен тамамлай[3]. 1966 йылда ул Герцен исемендәге Ленинград педагогия институтын тамамлай (ЛПИ, хәҙер А. И Герцен исемендәге Рәсәй дәүләт педагогия университеты).
1956 йылда халыҡ мәғарифы органдарында үҙ хеҙмәт эшмәкәрлеген башлай. 1958—1959 йылдарҙа комсомол эшендә, 1959—1961 йылдарҙа Якутияныңммәҙәниәт учреждениеларында эшләй. ЛПИ-ын тамамлағас, 1966—1970 йылдарҙа һигеҙ йыллыҡ мәктәп директоры булып эшләй. 1970—1974 йылдарҙа — аспирант, 1974—1992 йылдарҙа — СССР Фәндәр академияһының Себер бүлексәһе Якутия филиалының Тел, әҙәбиәт һәм Тарих институтында өлкән лаборант, ғилми хеҙмәткәр, кесе һәм өлкән ғилми хеҙмәткәр була. Аҙ һанлы себер халыҡтары мәсьәләләре институты директоры василий буйынса бүлексәһе 1992—2008 йылдарҙа ул Рәсәй Фәндәр академияһы Себер бүлексәһенең Төньяҡ аҙ һанлы халыҡтары проблемалары институтында директор булып эшләй, 2008—2010 йылдарҙа — аҙ һанлы төньяҡ халыҡтары институтының эвенк филологияһы гуманитар тикшеренеүҙәр сектор мөдире вазифаһын башҡара.
1974 йылда кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай «Эвенк телендә ҡылым төрҙәре» темаһына кандидатлыҡ диссерацияһын, 1992 йылда докторлыҡ диссертацияһын яҡлай. Уның етәкселегендә алты кандидатлыҡ һәм докторлыҡ диссертациялары яҡлана. Яҡут дәүләт университетында төньяҡ филологияһы кафедраһын, Черский ҡасабаһында Төньяҡ халыҡтары колледжын, Яҡутскиҙа эвенк бүлекле педучилищелар асыуҙа уның өлөшө тос.
Фәнни-педагогик эше менән бер рәттән ижтимағи эшмәкәрлек менән шөғөлләнә. Ул 1994 йылда Саха(Якутия) Республикаһы Фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағза-корреспонденты итеп һайлана[4].
Якутскиҙа 2010 йылдың 9 июлендә вафат була.
Ҡаҙаныштары үҙгәртергә
- Василий Иванович Роббек «Рәсәй Федерацияһының Атҡаҙанған фән эшмәкәре», «Саха (Якутия) Республикаһының Атҡаҙанған фән эшмәкәре»[5], «РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы», «РФА Себер бүлексәһенең Атҡаҙанған ветераны» исемдәренә лайыҡ була.
- «Саха (Якутия) Республикаһының фәнен үҫтереүҙәге хеҙмәттәре өсөн» миҙалы, шулай уҡ хөрмәтенә юбилей, шулай уҡ юбилей хөрмәтенә "Якутия Рәсәй менән 370 йыл"отличие билдәһе, «Төньяҡҡа тоғролоҡ өсөн» һәм «Гражданлыҡ ҡыйыулығы» билдәләре менән бүләкләнгән[6].
- Урта Колыма улусының почетлы гражданы.
Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә
- Тунгусо-маньчжуроведение
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Роббек Василий Афанасьевич 2021 йыл 23 ноябрь архивланған.
- ↑ РОББЕК ВАСИЛИЙ АФАНАСЬЕВИЧ
- ↑ О Василие Афанасьевиче Роббек
- ↑ РОББЕК ВАСИЛИЙ АФАНАСЬЕВИЧ 2019 йыл 25 декабрь архивланған.
- ↑ Почетные звания Республики Саха (Якутия) «ЗАСЛУЖЕННЫЙ» 2019 йыл 10 ноябрь архивланған.
- ↑ Знак отличия «Гражданская доблесть» 2019 йыл 9 ноябрь архивланған.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Учёные-исследователи Института гуманитарных исследований и проблем малочисленных народов Севера 2016 йыл 4 март архивланған.
- Василий Афанасьевич Роббек и коренные малочисленные народы Севера 2016 йыл 5 март архивланған.
- Издан сборник научных трудов, посвященный Василию Роббеку
- Открытый архив СО РАН 2021 йыл 23 ноябрь архивланған.