Македония (Греция)
Македони́я (грек. Μακεδονία), шулай уҡ Грек Македо́нияһы ( Эге́й Македо́нияһы йәки Аҡ диңгеҙ Македо́нияһы терминдарын башлыса Грецияның төньяҡ күршеләре файҙалана[2]) — Македонияның тарихи-географик өлкәһе өлөшө, уны 1912—1913 йылдарҙа Балҡан һуғышы осоронда грек армияһы азат иткән. Бухарест килешеүе (1913) буйынса ул Греция составына ингән, майҙаны хәҙерге грек дәүләтенең 25,9 % территорияһын тәшкил итә.
| Македония | |
| грек. Μακεδονία | |
| Флаг[d] | |
 | |
| Нигеҙләү датаһы | 1913 |
|---|---|
.jpg) | |
| Рәсми атамаһы | Μακεδονία |
| Кем хөрмәтенә аталған | Македония[d] |
| Этнохороним | Macedoni |
| Дәүләт |
 Греция |
| Административ үҙәк | Салоники |
| Халыҡ һаны | 2 382 857 кеше[1] |
| Ҡулланылған тел | новогреческий язык[d] һәм понтийский язык[d] |
| Майҙан |
34 177 км², 13 196 миль² |
.svg) | |
| Описание печати/эмблемы | Вергинская звезда[d] |
 | |
 | |
 Македония Викимилектә | |
Грецияла Македония тип кенә атала, был Грецияның халыҡ һаны һәм майҙаны буйынса икенсе урында торған регионы.
Македония 1912 йылғы географик Македонияның 52,4% майҙанын биләй һәм уның халҡының 52,9 % тәшкил итә.
Географияһы үҙгәртергә
Македония — Төньяҡ Грецияның (Northern Greece) тарихи географик өлкәһе, уның иң ҙур майҙанын биләй. Көнбайышта Пинд тауҙарынан башлап Эпир менән , көнсығышта Нестос йылғаһы буйлап Фракия менән сикләшә. Көньяҡ сигенең өстән ике өлөшө Эгей диңгеҙе буйынан үтә, өстән бере — Камвуния һәм Олимп тауҙары буйлап Фессалияға барып сыға. Төньяҡтан дәүләт сиге Албания, Төньяҡ Македония һәм Болгария янынан үтә.
Был Аттиканан ҡала иң ҙур майҙанлы ( ил ерҙәренең 25,9 %) һәм иң күп кеше йәшәгән географик өлкә. Майҙаны 34 177,564 квадрат километр[3]. 2011 йылғы иҫәп алыу буйынса халҡы 2 402 532 кеше[4].
100 мең тирәһе славян телле әҙселек бар, 10 - 30 мең тирәһе кеше үҙен македониялы һанай, улар үҙҙәрен гректарға индермәй [5].
Македония Грецияның утрау өлөшөнән ландшафтының байлығы, тәбиғәт шарттарының төрлөлөгө, флора һәм фаунаһының күп төрлөлөгө, изге урындары, археологик ҡомартҡылары һәм боронғолоғо менән айырылып тора.
Административ бүленеше үҙгәртергә
«Калликратис» программаһы буйынса административ яҡтан 3 периферияға бүленә,уларҙың береһе Фракияны, 14 периферия берәмеген һәм 1 айырым административ берәмек Айон-Оросто (Афон) үҙ эсенә ала.
Көнбайыш Македония периферияһы ошондай берәмектәрҙән тора: Гревена, Кастория, Козани һәм Флорина, административ үҙәге — Козани. Үҙәк Македония ошондай берәмектәрҙән тора: Иматия, Килкис, Пела, Пиерия, Салоники, Сере һәм Халкидики, административ үҙәге — Салоники. Көнсығыш Македония һәм Фракия ошондай берәмектәрҙән тора: Драма, Кавала һәм Тасос.
| Македония | Поз. | Греции перифериялары (периферия берәмеге) | Административ үҙәк | Майҙан, км²[3] | Халҡы, кеше (2011)[4] |
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Көнбайыш Македония | Козани | 9451,406 | 283 689 | ||
| 1 | Кастория | Кастория | 1720,133 | 50 322 | |
| 2 | Флорина | Флорина | 1924,564 | 51 414 | |
| 3 | Козани | Козани | 3515,853 | 150 196 | |
| 4 | Гревена | Гревена | 2290,856 | 31 757 | |
| Үҙәк Македония | Салоники | 18 810,523 | 1 880 058 | ||
| 5 | Пела | Эдеса | 2505,774 | 139 680 | |
| 6 | Иматия | Верия | 1700,810 | 140 611 | |
| 7 | Пиерия | Катерини | 1516,702 | 126 698 | |
| 8 | Килкис | Килкис | 2518,880 | 80 419 | |
| 9 | Салоники | Салоники | 3682,736 | 1 110 312 | |
| 10 | Халкидики | Полийирос | 2917,877 | 105 908 | |
| 11 | Сере | Сере | 3967,744 | 176 430 | |
| Көнсығыш Македония һәм Фракия (часть) | 5579,998 | 236 974 | |||
| 12 | Драма | Драма | 3468,293 | 98 287 | |
| 13 | Кавала | Кавала | 1731,608 | 124 917 | |
| Тасос | Тасос | 380,097 | 13 770 | ||
| Айон-Орос (Афон, айырым административ берәмек) | Карье | 335,637 | 1811 | ||
| Македония | 34 177,564 | 2 402 532 |
Македонияла тыуғандар үҙгәртергә
- Аристотель, боронғо грек философ һәм ғалимы
- Филипп II Македонский, Македония базилевсы.
- Александр Македонский, Македония базилевсы.
- Константин-Кирилл Философ и Мефодий, глаголица авторҙары.
- Василий Македонянин (830—886), әрмән сығышлы византия императоры.
- Димитрий Кидонис (1324—1398) — грек гуманисы һәм латинсыһы.
- Филофей Коккин — грек руханийы, философ
- Исидор Киевский (Исидор Грек) — митрополит
- Коттуниос Иоаннис (грек. Ἰωάννης Κωττούνιος) (1577—1658) — атаҡлы грек ғалимы, философ һәм гуманист.
- Мейданис Панос — легендар грек клефы.
- Папазолис Георгиос (1725—1775) —рус армияһы офицеры, 1770 йылғы грек баш күтәреүе етәксеһе.
- Паппас Эммануил, 1821 йылғы грек революцияһы ҡаһарманы.
- Касомулис Николаос (1795—1872) — яҙыусы-тарихсы
- Анастасиос Каратасос (1766—1830) — грек революцияһы ҡаһарманы
- Гацос Ангелис (1771—1839) — грек революцияһы ҡаһарманы
- Лассанис Георгиос (1793—1870) — грек революционеры, яҙыусы * Гоце Делчев, болгарский революционер.
- Хадзис Василиос (1870—1915) — рәссам -[[маринист
- Деметриус Викелас (1835—1908) — Халыҡ-ара Олимпия Комитетының МОК беренсе президенты.
- Димитр Благоев, болгар сәйәсмәне.
- Мустафа Кемаль Ататюрк (1881—1938) — премьер-министр (1920—1921) һәм Төркиә президенты (1923—1938).
- Константинос Караманлис (1907—1998) — премьер-министр (1955—1963, шулай уҡ 1974—1980) һәм Греция президенты (1980—1985 һәм 1990—1995).
- Вицорис Димитрис (1902—1945) — грек рәссамы, экспрессионист.
- Антон Югов (1904—1991) — сәйәсмән, Болгария премьер-министры , (1956—1962 йй.)..
- Сардзетакис Христос, Греция президенты.
- Георгиос Зорбас (1867—1942) — Грек Зорба прототибы. роману).
Шулай уҡ ҡара үҙгәртергә
- Македоняне
- Македония (область)
- Македония ТВ — местный телеканал
- Аэропорт Македония — государственный аэропорт Салоников
- «Македония» — греческая газета в Греческой Македонии.
- Славяне в Греции
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonia_(Greece)&oldid=888182180
- ↑ Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α. Επίτομη Ιστορία της Μακεδονίας. — Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις αδελφών Κυριακίδη, 1988. — P. 226.
- ↑ 3,0 3,1 Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης μαρτίου 2001 (μόνιμος πληθυσμός) (грек). — Πειραιάς: Εθνική στατιστική υπηρεσία της Ελλάδας, 2009. — Т. I. — С. 329—331. — ISSN 1106-5761.
- ↑ 4,0 4,1 Δελτίο τύπου. Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 για το Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας (грек). Ελληνική Στατιστική Αρχή (28 Δεκεμβρίου 2012). Дата обращения: 4 июнь 2017.
- ↑ Report about Compliance with the Principles of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (along guidelines for state reports according to Article 25.1 of the Convention) (ингл.). Greek Helsinki Monitor & Minority Rights Group - Greece (18 сентябрь 1999). — Рапорт Греческого хельсинкского комитета. Дата обращения: 29 июнь 2018. 2020 йыл 18 октябрь архивланған.
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Giza, Antoni. Państwa bałkańskie wobec kwestii macedońskiej w latach 1878-1918. — Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 1998. — 205 p. — (Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński, 287). — ISBN 978-8387341756.
- Гиза, Антони. Балканските държави и македонския въпрос / превод от полски Димитър Димитров. — София: Македонски Научен Институт, 2001. — 135 с. — (Македонска библиотека). — ISBN 954-81-87-523-1.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Macedonia on the Web (инг.)
- History (ингл.). Macedonian Heritage. — История Македонии. Дата обращения: 29 июнь 2018.
- Греции Македония (инг.)(недоступная ссылка) Проверено 29 июнь 2018.
- Museums of Macedonia (инг.)
- History-of-Macedonia (инг.)