Лутон (ингл.  Luton [ˈluːtən], местна. [ˈluːʔən]) — Англияның Бедфордшир тантаналар графлығындағы унитар берәмеккә айырылған ҡалаһы.

Лутон
ингл. Luton
Рәсем
Рәсми атамаһы Luton
Этнохороним Lutonian
Дәүләт  Бөйөк Британия
Административ-территориаль берәмек Лутон[d]
Сәғәт бүлкәте UTC±0:00[d]
Статистическая область Luton/Dunstable Urban Area[d]
Историческое графство Бедфордшир[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Ли (приток Темзы)[d]
Халыҡ һаны 213 052 кеше (2019)[1]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 160 метр
Туғандаш ҡала Бергиш-Гладбах[d][2][3], Вольфсбург[2], Бургуэн-Жальё[d][2][4], Эскильстуна[d][5][2] һәм Шпандау[d][2][6]
Сиктәш Центральный Бедфордшир[d], Хемел-Хемпстед[d], Хаугтон-Риджис[d] һәм Данстейбл[d]
Майҙан 43,35 км²
Почта индексы LU
Рәсми сайт luton.gov.uk
Урынлашыу картаһы
Тема иҡтисады economy of Luton[d]
Иң тәүге яҙма ваҡыты VI быуат
Урындағы телефон коды 01582
Карта
 Лутон Викимилектә

Лондондың Лутон аэропорты, 1938 йылда асыла, ул Британияның төп аэропорттарының береһе. Шулай уҡ ҡалала Бедфордшир университеты урынлашҡан.

Эшләпә етештереү ҡалаһы булараҡ Лутон элек-электән билдәле. Шулай уҡ ул йыл һайын банк каникулы ваҡытында үткәрелә торған традицион карнавал булараҡ та билдәле. Был бер көнлөк карнавал Европала иң ҙур карнавал булып тора.

Тарих үҙгәртергә

1997 йылдың 1 апрелендә элекке метрополия булмаған район Бедфордшир графлығы унитар берәмеге тип үҙгәртелгән.

Географияһы үҙгәртергә

Лутон ҡалаһы 43 км² территорияны биләп, көньяҡта, көнбайышта һәм төньяҡта Үҙәк Бедфордшир унитар берәмектәре менән, көнсығыштан Хартфордшир тантаналар графлығы менән сиктәш.

Халыҡ үҙгәртергә

Ҡала территорияһында 184 371 кеше йәшәй, халыҡ тығыҙлығы уртаса 253 4 кеше/км²[7] Халыҡ һаны буйынса 2014 йылда бында йәшәүсе халыҡ 205 000 кеше тәшкил иткән[8].

Сәйәсәт үҙгәртергә

Лутон унитар берәмектәр советы тарафынан идара ителә, 48 депутаттан тора, унда 19 һайлау округы бар[9]. Һуңғы һайлау һөҙөмтәләре буйынса советтағы 36 урынды лейбористар биләй[10].

Иҡтисад үҙгәртергә

Лутон унитар берәмек территорияһында, «Лутон» аэропорты, EasyJet авиакомпанияһының штаб-фатиры урынлашҡан. Бында шулай уҡ Vauxhall маркалы автомобилдәр етештереүсе завод (General Motors корпорацияһына ҡарай) бар; Икенсе бөтә донъя һуғышы ваҡытында бында Черчилль исемендәге танктар сығарылған.

Спорт үҙгәртергә

Лутонда «Лутон Таун» профессиональ футбол клубы нигеҙләнгән, ул 2014/2015 миҙгелендә 2-се лигала сығыш яһай. «Лутон Таун» үҙ стадионында дәғүәсе «Кенилворт Роуд» командаһын ҡабул итә (уны 10 226 тамашасы ҡараған).

Белем үҙгәртергә

Ҡалаһында университеты урынлашҡан.

Билдәле шәхестәр үҙгәртергә

  • Артур Хейли[11] — яҙыусы
  • Майкл Гордон Питерсон — иң билдәле британ тотҡоно
  • Хенсль джей — төркөмө ҡатнаша Union Джан төркөмө ҡатнашыусыһы

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

Һылтанмалар үҙгәртергә

luton.gov.uk — Лутона рәсми сайты  (инг.)