Алпай
Алпай (рус. Алпаево) — Башҡортостандың Шаран районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 103 кеше[1]. Почта индексы — 452641, ОКАТО коды — 80258825002.
| Ауыл | |
| Алпай Алпай | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль район | |
| Координаталар | |
| Сәғәт бүлкәте | |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
02, 102 |
| ОКАТО коды | |
| ОКТМО коды | |
| ГКГН номеры | |
|
| |
.svg)
Халыҡ һаны үҙгәртергә
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | 122 | ||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 103 | 44 | 59 | 42,7 | 57.3 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны үҙгәртергә
Тарихы үҙгәртергә
Алпай ауылына 1742 йылдың 9 мартындағы Ҡазан даруғаһының Ҡырғыҙ-Елан улусы башҡорттары менән килешеү нигеҙендә[2] Урта Волга буйынан килгән типтәрҙәр нигеҙ һала[3]. Ауыл халҡы һарыҡсылыҡ менән шөғөлләнгән, шулай уҡ игенселек, һөнәрселек һәм сауҙа менән шөғөлләнгән. Халыҡ кәсептәре оҫталары ла күп булған.
1834 йылдағы VIII ревизия мәғлүмәттәре буйынса, Алпай ауылы Ырымбур губернаһы Бәләбәй өйәҙенең 3-сө типтәр станына ҡарай. Типтәрҙәр ерҙе аҫаба башҡорттар менән бергә биләгән. Дүртөйлө ауылының дәүләт күскенселәре һәм алпауыт Тевкелева менән бесән туғайҙарына бәйле ер бәхәсе була.[4]
1860 йылда ауылда мәсет төҙөлә. 1865 йыл аҙағында Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙенең 3-сө станы Сөн йылғаһы буйындағы ауыл була. Мәсет һәм һыу тирмәне булған. Игенселек, ауыл хужалығынан тыш, умартасылыҡ менән шөғөлләнгәндәр.[5].
Билдәле шәхестәре үҙгәртергә
- Гәрәев Дабир Батыр улы (1934—2006) — агроном. Ауыл хужалығы фәндәре кандидаты (1967). Башҡорт ССР‑ының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1992).
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 238. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- ↑ Н. Х. Миннигалиев. Край родной, навек любимый. Муниципальный район Шаранский район Республики Башкортостан: энцикл. изд. по истории р-на. — Уфа: Мир печати, 2011. — С. 42—43. — 571 с.
- ↑ А. З. Асфандияров, Ю. М. Абсалямов, М. И. Роднов. Западные башкиры по переписям 1795—1917 гг. — Уфа: Китап, 2001. — С. 113. — 709 с.
- ↑ Списки населённых мест Российской империи. Вып. 45: Уфимская губерния: по сведениям 1870 года. / обраб. В. Зверинским. — СПб.: Центр. стат. ком. Мин. внутр. дел, 1877. — С. 49. — 195 с.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
|
Портал «Башҡортостан ауылдары» |
|---|---|
|
Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала |
|
Проект «Башҡортостан ауылдары» |