Административ-территориаль бүленеш

Административ-территориаль бүленеш (административ-территориаль ҡоролош) — унитар дәүләт территорияһын өлөштәргә (административ-территориаль берәмектәргә) бүлеү, уға ярашлы урындағы власть системаһы төҙөлә. Тәбиғи, сәйәси, иҡтисади, этник, милли һәм башҡа факторҙар менән бәйле. Административ-территориаль бүленеш (структура) шулай уҡ федераль дәүләттәр субъекттарына хас, сөнки һуңғыһы, ҡағиҙә булараҡ, унитар субъекттар булып тора. Унитар дәүләттәрҙән айырмалы рәүештә, федерацияларҙың территориаль ҡоролошона федераль структура хас.

Донъя илдәренең административ-территориаль бүленеше.

Федерация субъекттары, ҡағиҙә булараҡ, унитар административ-территориаль ҡоролошҡа эйә, шулай уҡ федерациялар була ала (мәҫәлән, РСФСР). Шулай ҙа федерация субъекттары бүленгән берәмектәр, ҡағиҙә булараҡ, урындағы үҙидара субъекттары булып тора, уларҙың хоҡуҡтары айырым закондар менән һаҡлана.

Административ-территориаль берәмектәр менән дөйөм дәүләт араһындағы мөнәсәбәттәр әҙ ҡатмарлашҡанға күрә, һуңғыһы, ҡағиҙә булараҡ, урындағы кимәлдә бындай ҡарарҙарҙы раҫлауҙың ҡатмарлы процедураларынан тыш үҙенең административ-территориаль бүленешен үҙгәртә ала. Дәүләттәрҙең тарҡалыуы йәки яңы дәүләттәрҙең икенсе дәүләттән айырылыуы менән эске административ сиктәр дәүләт сиктәренә (мәҫәлән, элекке СССР) үҙгәрергә мөмкин, был күп һанлы дәүләт-ара территориаль бәхәстәргә килтерә.