Үҙәк Илмән һырты: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) "Центральный Ильменский хребет" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
{{Ук}}
{{Внешнее изображение|align=right|image1=[https://pbs.twimg.com/media/DNZXY1YXcAAj4_Q.jpg Вид на Центральный Ильменский хребет, Восточный (Малый) Ильменский хребет] и [[Машгородок]] из [[Тургояк (посёлок)|посёлка Тургояк]]}}'''Үҙәк Илмән һырты''' (йәки ''Оло Илмән тау һырты'', ''Баш Илмән тау һырты,'' ''Илмән һырты'', ''Оло Илмән'') — буйында [[Көньяҡ Урал|Көньяҡ Уралдағы]],тау [[Тау һырты|һырты]], [[Илмән тауҙары|Илмән тауҙарының]] төп һырты ([[Силәбе өлкәһе]], [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]]).▼
{{Внешнее изображение|align=right|image1=[https://pbs.twimg.com/media/DNZXY1YXcAAj4_Q.jpg Турғаяҡ ҡасабаһынан Оло Илмән, Көнсығыш (Кесе) Илмән һырттарына һәм Машгородокка күренеш}}
▲
== Топонимикаһы ==
«Илмән» атамаһының килеп сығышын ике төрлө аңлаталар:
* Имәнкүл күленең күл исеменән ([[Илмән күле]]), уның артында «Имәнтау» ҡалҡып тора ([[Башҡорт теле|башҡортса]] «тау»
* был урындарҙа йәшәгән изге ағасы имән булған ырыу-ҡәбилә төркөмө менән бәйле, уларҙың
== Тасуирламаһы ==
=== Үҙәк Илмән һырты ===
Үҙәк Илмән һырты [[Илмән тауҙары]]
Үҙәк Илмән һырты бер аҙ тулҡынлы ҡыраслы һәм тау итәге бөгөлдәре һыҙаттары яҡшы сағыла. Һырттың битләүҙәре текә, унда террасаға оҡшаған киртләстәр осрай. Тау тоҡомдары ҡаялы булып һирәк сыға: күпселек осраҡта улар тау түбәләрендә һәм битләүҙәрендә киртләсле булып һәм айырым эре тау киҫәктәре рәүешендә сығып тора. [[Мейәс|Мейәс ҡалаһына]] һәм [[Мейәс (йылға)|Мейәс йылғаһы]] үҙәненә сығып торған көнбайыш битләүе көнсығышына ҡарағанда бөтә ерҙә лә текәрәк. Көнсығыш битләүендә айырым исемгә эйә
Һырттың бөтә территорияһы тиерлек [[Илмән ҡурсаулығы]]<ref name="автоссылка1">''Буторина Л.'' [http://www.miass.info/slovari/article.php?1466 Ильменский хребет // Миасс. Энциклопедический словарь]</ref><ref>[http://www.naurale.com/items/?id=1649&page=items#.XaA-uysueUk Информация на странице Ильменского заповедника сайта «На Урале»]</ref><ref>[https://books.google.ru/books?hl=ru&id=_BsjAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Миасс. Словарь географических названий] / Сост. ''Стрельников С. М.''
=== Көнбайыш һәм Көнсығыш Илмән һырттары ===
Баш Илмән һыртының төньяҡ өлөшөндә Көнбайыш (йәки
== Иҫкәрмәләр ==
Юл 23 ⟶ 26:
== Әҙәбиәт ==
* ''Л. Буторина'' [http://www.miass.info/slovari/article.php?1466 Ильменский һырт // Мейәс. Энциклопедик һүҙлек]
* [https://books.google.ru/books?hl=ru&id=_BsjAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Мейәс. Географик атамалар һүҙлеге] / Сост. ''С.
== Һылтанмалар ==
* [http://www.etomesto.ru/tut24009/ Хребет Ильменский и хребет Малый Ильмень на географической карте] [[Мейәс|Миасса]] ([[1986 йыл|1986 год]])
* [https://wikimapia.org/32596470/ru/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0-%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D0%BD-%D0%A2%D0%B0%D1%83 Страница горы Ильментау на сайте] Викимапия
Юл 34 ⟶ 35:
[[Категория:Мейәс географияһы]]
[[Категория:Силәбе өлкәһенең тау һырттары]]
[[Категория:Башҡортостан тау һырттары]]
[[Категория:Урал тау һырттары]]
[[Категория:Тарихи Башҡортостан ерҙәре топонимикаһы]]
[[Категория:Проект: Тарихи Башҡортостан топонимияһы]]
|