Щелкачёв Владимир Николаевич: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү
38 юл:
}}
 
'''Щелкачёв Владимир Николаевич''' ([[21 ноябрь]] [[1907 йыл]], [[Владикавказ]], [[Терек өлкәһе]], [[Рәсәй Империяһы]]  — [[13 апрель]] [[2005 йыл]], [[Мәскәү]], [[Рәсәй]])  — [[СССР]] һәм [[Рәсәй]]ҙең инженер‑механигы, математик. Техник фәндәр докторы (1941), профессор (1941). РСФСР‑ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1968), РФ Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡаҙанған хеҙмәткәре (1995), Башҡортостандың (1997) һәм Татарстандың (1997) атҡаҙанған нефтсеһе, Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1996). Сталин премияһы лауреаты (1950). [[Ленин ордены|Ленин]] (1971), [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1948, 1957, 1980), 4‑се дәрәжәлә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (1997) ордендары менән бүләкләнгән.
 
== Биографияһы ==
 
Щелкачёв Владимир Николаевич 1907 йылдың 21 ноябрендә Рәсәй Империяһының Владикавказ ҡалаһында тыуа.
 
1922—1928 йылдарҙа [[Мәскәү дәүләт университеты]]нда уҡып сыға. 1930 йылға тиклем Мәскәүҙә Дәүләт нефть тикшереүҙәр институтында ғилми хеҙмәткәр, Халыҡ хужалыҡ институтының энергетик факультетында һәм Киске эшсән машина төҙөү институтының теоретик механика кафедраһында ассистент булып эшләй.
 
1930 йылда дини ошоймаойошма эше буйынса ҡулға алына. Суд ҡарары  — концлагерҙә 3 йыл [[Алматы]]ла һөргөнгә алмаштырыла. 1994 йылда реабилитациялана.
 
1931—1932 йылдарҙа Алматыла Иҫәп-иҡтисад техникумында математика уҡытыусыһы булып эшләй. 1932—1933  — Ҡаҙаҡ педагогия институтында юғары математика кафедраһының доценты. 1934—1939 йылдарҙа Грозный нефть институтында теоретик механика кафедраһының доценты һәм мөдире була. Киләһе ике йыл Владимир Николаевич Днепропетровск дәүләт университетының теоретик механика кафедраһының доценты вазифаһын биләй.
 
1941 йылда кире Грозный нефть институтына эшләргә ҡайта. 1944—1946  — Мәскәүҙә Наркомнефть нефть сығарыуының интексификацияһы буйынса махсус төркөмдөң хеҙмәткәре. [[1992 йыл]]ға тиклем [[Рәсәй дәүләт нефть һәм газ университеты|И.  М.  Губкин исемендәге Мәскәү нефть институтында]] теоретик механика кафедраһының профессоры һәм мөдире булып эшләй.
 
1941 йылда техник фәндәр докторы исемен яҡлай. 1942 йылда профессор дәрәжәһенә лайыҡ була.
Юл 56 ⟶ 55:
1971—1974 йылдарҙа ваҡытлыса нефть сыҡҡан урындарҙы эшкәртеү кафедраһының мөдире була. 1969 йылдан алып 1991 йылға тиклем Румынияла, Венгрияла, ГДР-ҙа, Ҡытайҙа һәм Сирияла нефть сыҡҡан урындарҙы эшкәртеү, ер аҫтында гидродинамика, юғары мәктәптә педагогика мәсьәләләре буйынса лекция циклдарын уҡый. Рәсәй тәбиғәт фәндәре академияһының ағзаһы.
 
Фәнни‑производство эшмәкәрлеге нефть ятҡылыҡтарын үҙләштереүгә, ер аҫты гидродинамикаһын һәм ғәмәли математика мәсьәләләрен өйрәнеүгә арналған. [[Туймазы]] нефть ятҡылығын продуктив ҡатламдарға һыу ебәреп үҙләштереү проектын төҙөүселәр араһында була.
 
Щелкачёв 350 тирәһе ғилми эштәр авторы була. Щелкачёв етәкселегендә техник фәндәренең 42 кандидат һәм 19 докторҙар әҙерләнә.
Юл 63 ⟶ 62:
 
== Наградалары һәм исемдәре ==
 
* 1-се дәрәжә [[Сталин премияһы]] (1950)
* [[Ленин ордены]] (1971)
* өс [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1948, 1957, 1980)
* 4‑се дәрәжәлә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены <ref>[http://www.kremlin.ru/acts/bank/11844 Указ Президента Российской Федерации от 31 декабря 1997 года №  1382 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref> (1997)
* РСФСР атҡаҙанған фән һәм техника хеҙмәткәре
* РСФСР газ һәм нефть сәнәғәтенең атҡаҙанған хеҙмәткәре
Юл 76 ⟶ 74:
 
== Ғилми хеҙмәттәре ==
 
* Разработка нефтеводоносных пластов при упругом режиме. Мәскәү, 1959
* Анализ современного состояния нефтедобычи и разработки нефтяных месторождений США. Мәскәү, 1961
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
== Һылтанмалар ==
 
== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|index.php/component/content/article/8-statya/17279-shchelkachjov-vladimir-nikolaevich|Щелкачёв Владимир Николаевич|автор=К. С. Баймөхәмәтов}}
* [http://gubkin.ru/gallery/portrait/detail.php?ID=1139 Владимир Николаевич Щелкачёв]