Поморҙар: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
[[Файл:Rus-pomors.jpg|мини|Поморҙар (революцияға тиклемге фотография)]]
'''Поморҙар''' — хәҙерге [[Рәсәй Федерацияһы]]ның төньяҡ-көнбайышындағы [[Аҡ]] һәм [[Баренц диңгеҙе]] буйы территорияһындатерриторияларында элек-электән йәшәп килгән, һаны буйынса ҙур булмаған, әммә үҙенең этнографик һәм этнодини төркөмө буйынса [[Урыҫтар|рус халҡы]]на ҡараған халыҡ, улар [[Аҡ диңгеҙ|Аҡ]] һәм [[Баренц диңгеҙе]] буйында, шулай уҡ Мезень, [[Печора]], Онега һәм [[Төньяҡ Двина]] йылғаларының төньяҡ ярҙарында йәшәгән халыҡ. Субэтносы ҡатнашҡатнашып килеп сыҡҡан: беренсенән, славяндар — [[Бөйөк Новгород|Новгородта]] һәм , икенсенән, [[Псков]]тан һәм [[Рәсәй]]ҙең [[Аҡ диңгеҙ]] төньяғында йәшәүсе боронғо аҙ һанлы фин-уғыр халҡынан барлыҡҡа килгән. Этник сығышы тураһындағы мәсьәлә әлеге көндәрҙә лә бәхәсле булып ҡалыуын дауам итә{{Переход|#История изучения}}.
 
Этнохороним, бәлки, [[Аҡ диңгеҙ]]ҙең көнбайыш ярындағы Онега ҡалаһынан алып Кемь ҡалаһына тиклем торған Поморский ярының исеменән барлыҡҡа килгән<ref name="autogenerated1">{{Китап|автор=|заглавие=Народы Европейской части СССР|том=1|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=[[Наука (издательство)|Наука]]|год=1964|страницы=145|страниц=|серия=[[Народы мира. Этнографические очерки|Народы мира. Этнографические очерки АН СССР]]|isbn=}}</ref> тип фараз ителә. Этникон «помор», моғайын, [[XVIII быуат]] аҙағында ҡулланыла башлаған. [[XIX быуат]] аҙағында бында, Төньяҡ-көнбайышта балыҡсылыҡ һәм ҡырағай йәнлектәр тотоу сәнәғәте һәм кәсебе менән булышыусыларҙы поморҙар атағандар, улар башлыса Архангельск губернаһының Архангельск, Мезень, Онега, Кемский һәм Кольский өйәҙендә йәшәгән, Мурманға һәм Төньяҡ [[Норвегия]]ға балыҡ тотоп кәсеп итергә йөрөгән<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Поморы|[[Латкин, Николай Васильевич|Латкин Н. В.]]}}</ref>. Традицион помор мәҙәниәтенең тарихи вариҫтары итеп хәҙерге ваҡытта поморҙар тип [[Аҡ диңгеҙ|Аҡ]] һәм [[Баренц диңгеҙе]] ярҙарында, Мезень, [[Төньяҡ Двина]], Онега һәм [[Печора]] ағымы тирәһендә йәшәгән кешеләрҙе атайҙар<ref name="Плюснин">{{Китап|автор=Плюснин Ю. М.|заглавие=Поморы. Население побережий Белого моря в годы кризиса, 1995—2001|ссылка=http://plusnin.org/wp-content/uploads/2011/03/2003_Pomor_Plusnin1.pdf|ответственный=|издание=|место=Новосибирск|издательство=Изд-во Новосибирского государственного университета|год=2003|страницы=|страниц=|isbn=}}{{Недоступная ссылка|date=Декабрь 2019|bot=InternetArchiveBot}}</ref>. Помор халыҡтарының һөйләшеүе лә, кейемдәре лә рус халҡына ныҡ оҡшап торһа ла, үҙенсәлекле, бында һуҙынҡыларҙы бик ныҡ һуҙып. кәрәкһә-кәрәкмәһә лә "О" ҡулланып һөйләү хас, ә кейемдәре иһә төньяҡ климаты үҙенсәлектәрен иҫәпкә алып тегелгән. Мәҙәниәттәре лә урыҫ мәҙәниәтенә оҡшаш, халыҡ йырҙары оҙон көйҙәрҙән тора. Хәҙерге көндәрҙә лә бындағы халыҡ башлыса балыҡ тотоу кәсебе сенәнменән шөғөлләнә.
 
== Һылтанмалар ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Поморҙар» битенән алынған