Тигеҙлектәр: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
[[Файл:Cryon_5.JPG|справа|мини|200x200пкс|[[Австралия|Австралиялағы]] тигеҙлек]]
{{Ук}}'''Тигеҙлек''' ({{Lang-ru|равнина}}, {{Lang-en|plain}}) — майҙаны буйынса шаҡтай ҙур булған [[ҡоро ер]] өҫтө, [[диңгеҙ]] һәм [[океан]]дар төбө, [[Ай (юлдаш)|ай]] өҫтө рельефының иң мөһим элементтарының береһе. Ер өҫтөнөң ауышлыҡһыҙ тип әйтерлек (''5° — ҡа тиклем ауышлыҡ менән'') һәм ҡалҡыулыҡтары әҙ (''200 метрға тиклем'') булыуы менән айырылып торған тигеҙ урын <ref>[https://bigenc.ru/geography/text/3488360 Равнина//БРЭ]</ref>.
 
Күпселек тигеҙлектәр платформа өҫтөндә формалаша. Ҡайһы бер тигеҙлектәр [[тау]]лы өлкәләрҙең тау аралары һәм тау алдары иңкеүлектәрендә хасил була. [[Һыу]] аҫты тигеҙлектәре океан төбөндә, шельфта, ҡоро ергә сиктәш диңгеҙҙәрҙең соҡорҙарында яһалған ''абиссаль'' тигеҙлектәр күберәк таралған.
 
Тигеҙлектәр, тауҙар кеүек үк, ҙур булмаған градиентлы (''1-2 м/км тиклем'') тектоник хәрәкәттәргә дусар була. Ғөмүмән алғанда, тигеҙлектәр [[ҡоро ер]] өҫтөнөң 65 % -ын тәшкил итә. Донъяның иң ҙур тигеҙлеге: [[Амазонка]] уйһыулығы (''5 млн км2 артыҡ'').
[[Файл:Bozan_village.jpg|справа|мини|200x200пкс|Тау алды тигеҙлеге. [[Ираҡ]]]]
 
14 юл:
* диңгеҙ кимәленән түбән (''Каспий буйы уйһыулығы'')
* 0 метрҙан 200 метрға тиклем (''[[Көнбайыш Себер тигеҙлеге]]'')
* 200—500 метр бейеклектәге (''Устюрт яйлаһы <ref>''Яйла'' - киң тигеҙ тау өҫтө//Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 2-се том, 779-сы бит</ref>'')
* 500 метрҙан бейегерәк урынлашҡан (''[[Иран]] тауҙарының эске өлөштәре'')
 
28 юл:
* убалы-түбәле тигеҙлек
* тәпәш таулы тигеҙлек
* түтәллетеҙмәле тигеҙлек
* яҫы тигеҙлек