|
[[Категория:Исчезнувшие народы Азии]]
[[Категория:Исчезнувшие народы России]]
== Хәрби эше ==
Ҡыпсаҡ һуғышсылары тураһында шул тиклем күп билдәле түгел, ләкин уларҙың хәрби ойошмаһын замандаштары юғары һанаған, үҙе өсөн ваҡыт байтаҡ. Бөтә ир-ҡыпсаҡ ғәскәрҙә хеҙмәт итергә тейеш булған, әлегә йөрөй [[ҡорал]]. Ҡыпсаҡтар хәрби ойошмалары әкренләп үҫешә. Византия тарихсылары билдәләүенсә, һуғышҡан яугир ҡыпсаҡ [[Ян (йәйә)|йыуып]], һап һәм кәкре ҡылыс. [[Һаҙаҡ|Колчан]] бил ҡырын. Хәбәр [[Тәре яуҙары|йөрөтөү]] Роберт де Клари, аттарҙы һәм һарыҡтарҙы тире кейемдә йөрөгән һәр яугир ҡыпсаҡ буйынса 10-12 бар. Күсмә төп көстәр, теләһә нисек созин төҙөшөргә һәм, еңел кавалерия отрядтары була, ҡораллы [[Ян (йәйә)|һуған]]. Яугир ҡыпсаҡ, һуғандан тыш, шулай уҡ, ҡылысы булған, аркан һәм һөңгө. Ауыр ҡорал менән хан ғәскәре ҡыпсаҡ дружина һәм һуңыраҡ барлыҡҡа килә. — Һайман кейгән ҡораллы һуғышсылар, ламелляр ҡабығы һәм шлек антропоморф менән тимер йәки бронза личина һәм бармицалы. Шуға ҡарамаҫтан, хәрәкәтсән ғәскәр атлы отряд легковооруженный нигеҙе булып ҡалыуын дауам итә. Шулай уҡ билдәле (икенсе яртыһы [[XII быуат]]) һәм ҡыпсаҡтарҙың ауыр, һөңгө ҡулланыу тураһында «шыйыҡ ут» тигән һүҙ, ә, бәлки, унда [[Ҡытай Халыҡ Республикаһы|Ҡытай]] ваҡыт үтеү менән улар тағы ла районында тормошҡа [[Алтай тауҙары|Алтай]], йәки ваҡыт булмаһа һуңғараҡ [[Византия империяһы|сүриәне]] (ҡара. грек ут). Был техниканы ҡулланып, яҡшы нығытылған ҡалаларҙы һәм ҡыпсаҡтар ала.
Маневренность ҡыпсаҡ ғәскәрҙәре айырыла, әммә улар йыш ҡына тиҙлек әкренәйә менән ныҡ бәйле күләмле йөрөй ылау, багаж менән арба тора. Ҡайһы бер һөжүм ваҡытында дошман арба һәм арбалет оснащаться һаҡлау өсөн яраҡһыҙ була. Көтөлмәгән һөжүм ваҡытында дошман стойко ҡыпсаҡтар ялан, үҙен уратып ст арба. Ҡыпсаҡтар тактика ҡулланған традицион күсмә өсөн көтөлмәгән һөжүмдә, сигенеүҙә һәм ялған засада. Эшләй улар, нигеҙҙә, ауыл ҡаршы көсһөҙ яҡлау, ләкин нығытылған ҡәлғә һөжүм һирәк. Был грамоталы ялан ҡыпсаҡ ханы яуҙа көстәр бүлеп, ҡулланырға отряд летучий авангард завязка өсөн көрәшеүсе, уны төп көстәренә һөжүм һынау һуңынан. Күркәм сифаты хәрби мәктәп, бында ҡыпсаҡтар флоренция маневрирование оҫта, хеҙмәт һунар облавный ҡыпсаҡтар. Әммә йыш ҡына профессиональ армия еңелеп килтерә ҡыпсаҡ яугирҙар һаны етерлек.
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
|
