Галикарнас кәшәнәһе: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
ә clean up using AWB
48 юл:
|Commons =
}}
[[Файл:Bodrummauzoleum.jpg|thumb|250px|Ҡорамдың ҡалдыҡтары ]]
 
'''Галикарнас кәшәнәһе ''' ({{lang-gr|Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού}}; {{lang-tr|Halikarnas Mozolesi}}) — [[Кария]] хаҡиме [[Мавсол]] ({{lang-el|Μαύσωλος}})дың ҡәбере өҫтөнә төҙөлгән иҫтәлек. Б.э. тиклем IV быуат уртаһында ҡатыны [[Артемисия III]] әмере менән [[Галикарнас]]та төҙөлгән. Был ([[Төркиә]]нең) хәҙерге [[Бодрум]] ҡалаһында була. [[Антика|Боронғо]] дәүерҙең [[Донъяның ете мөғжизәһе|мөғжизәләренең]] береһе. Был ҡоролма Гекатомнидтар династияһының иҫтәлеге, [[героон]] һәм Мавсолдың баҡыйҙағы йорто булып тора.
60 юл:
== Кәшәнәнең һүрәтләмәһе ==
 
[[Өлкән Плиний]] яҙа:
 
{{цитата|КөнъяҡтанКөньяҡтан һәм төнъяҡтантөньяҡтан оҙонлоғо 63-әр фут, алғы яҡтан һәм артҡы яҡтан тарыраҡ, ә дөйөм уратаһы 440 фут, бейеклеге – 25 терһәк , 36 бағана (колонналар) менән уратып алынған. Уны птерон тип атағандар. Көнсығыштан рельефле биҙәлеште [[Скопас]], төньяҡтан— Бриаксид, көньяҡтан — Тимофеос, көнбайыштан Леохар башҡарған. Улар эште тамамламаҫ элек үк батшабикә мәрхүм була.
 
... птерон өҫтөнән аҫҡы өлөшө кеүек үк бейеклектә пирамида, күтәрелә. Егерме дүрт баҫмалы һикәлтә тарая барып бөтә. Түбәһендә, иң осонда Пифей эшләгән мәрмәр квадрига (дүрт ат егелгән ике тәгәрмәсле арба) ултыра. Квадрига менән бергә өтә ҡоролманың бейеклеге 140 футов (46 м).<ref>''Плиний Старший''. Естественная история, XXXVI, 30-31 // Плиний Старший. Естествознание. Об искусстве. М.: Ладомир, 1994, ISBN 5-86218-131-8</ref>}}
74 юл:
Композиция һәм кәшәнәненең биҙәлеше Гекатомнидтар хәкәмиәтенең күсәгилешлелеген раҫлауға йүнәлтелгән; уларҙың идара хоҡуғы ҡануни(закон) яҡтан тейелгеһеҙ тигәнде күрһәтергә ынтыла. Был б. э. тиклем IV быуатта Карияла сәйәси хәлдәрҙең ҡатмарлы булып ҡалыуын күрһәтә<ref>Кишбали Т. с. 64</ref>
 
Кәшәнәнең урынлашыуы һәм ҡаланың планы тураһында [[Витрувий|Витрувийҙың]]ҙың шаһитнәмәһе һаҡланған.
<ref>[http://www.thelatinlibrary.com/vitruvius2.html ''M. Vitruvii Pollionis'' De Architectura Liber Secundus, 10-11 // THE LATIN LIBRARY at Ad Fontes Academy] (лат. текст)</ref> Галикарнас диңгеҙ ярында урынлашҡан. Урыны — диңгеҙ менән уратып алынған ярым ҡаҙан һымаҡ соҡор ерҙә. Ярҙа, уның менән бер һыҙатта, гавань урынлашҡан.
106 юл:
 
{{Донъяның ете мөғжизәһе}}
 
[[Категория:кәшәнәләрКәшәнәләр]]
[[Категория:Бодрум]]
[[Категория:Төркиә биналары һәм ҡоролмалары]]