Акционерҙар йәмғиәте: өлгөләр араһындағы айырма

АкцияонерҙарАкционерҙар ймғиәттәрейәмғиәттәре теге йәки был формала күп быуаттар буйы йәшәп килә. Яҡынса 1250 йылда [[Тулуза|Тулузала]]ла [[Франция|(Франция)]], Базакль [[Онон тартыу|он тартыусылар]]сылар йәмғиәтенең (''Société des Moulins Bazacle du'') 96 акцияһы һатыла, хаҡы йәмғиәт тотҡан тирмәндәрҙең килемлелегенә бәйле була. Моғайын, был бөтә донъя тарихында, һис юғында Европа тарихында, ошоноң кеүек тәүге билдәле компания булғандыр<ref>[https://www.euronext.com/listings/nyse-paris "«History of Paris stock exchanges"»]</ref>. Швед компанияһы Стора (''Stora'') 1288 йылда компания мөлкәтенең 1/8 өлөшөнөң акцияларын (анығыраҡ әйткәндә, тауҙағы баҡыр рудниктары булған ер участкаһын) тапшырыуҙы рәсмиләштерә.

Англиялағы иң тәүге акционерҙар компанияһы тип Авантюрист сауҙагәрҙәр компанияһы тип танылған. 1553 йылда 250 акционеры менән ул рәсми таныла, ә 1555 йылда Мәскәү компанияһы ойошторола, ул Мәскәү менән Лондон араһындағы сауҙа монополияһына эйә була. Күпкә билдәле, абруйлы һәм бай инглиз (һуңыраҡ британ) Ост-Һинд компанияһы [[Елизавета I]]-нән королева хартияһы ала, королева хартияһы уға [[Һиндостан|Һиндостанда]] да сауҙа итеүгә ун биш йыллыҡ монополия бирә<ref>{{МәҡәләСтатья|заглавие=Mercantilism as Strategic Trade Policy: The Anglo-Dutch Rivalry for the East India Trade|издание={{Нп3|Journal of Political Economy|The Journal of Political Economy|en|Journal of Political Economy}}|том=99|страницы=1296—1314|издательство=The University of Chicago Press|doi=10.1086/261801|ссылка=http://www.federalreserve.gov/pubs/ifdp/1990/392/ifdp392.pdf|ref=Irwin|язык=en|тип=journal|автор=Irwin, Douglas A.|год=1991}} at 1299.</ref>. Предприятие коммерция предприятиеһынан Һиндостанға идара иткән һәм уның ресурстарын талаған предприятиеға әүерелә, сөнки ул тарҡалғанға тиклем ярҙамсыл хөкүмәт һәм хәрби функцияларҙан файҙалана.

1602 йылда Голландия Ост-һиндҺинд компанияһы үҙ акцияларын тәүге тапҡыр Амстердам фонд биржаһына әйләнешкә сығара, компания уны үҙе үк ойошторған була. Акциялар әйләнешенә яңыса ҡараш акционерҙар йәмғиәтенең инвесторҙарҙан капитал йәлеп итеү мөмкинлектәрен киңәйтә, сөнки улар артабан акцияларына еңел идара итә башлай. 1612 йылда Голландия остОст-һиндҺинд компанияһы континент-ара сауҙала «сикләнгән» капиталлы һәм сикләнгән яуаплылыҡлы беренсе «корпорация» була.

XVIII быуаттың икенсе ун йыллығында тәүләп акционерҙар ажиотажы барлыҡҡа килә, әйткәндәй, бер үк ваҡытта Францияла ла һәм [[Бөйөк Британия|Бөйөк Британияла]] ла ла — Көньяҡ Океания компанияһын ойоштороу арҡаһында уның операциялары спекуляцияларҙы ҡыҙҙыра.

Францияла XVIII быуатта привилегиялыөҫтөнлөклө компаниялар менән бер рәттән шәхси йәмғиәттәр ҙә ойошторола, уларҙа ағзаларҙың яуаплылығын айырым статьялар менән сикләргә тырышалар. 1793 йылғы закон акционерҙар компанияларына хөкүмәт мөдирлеген талап итә, был талап бер аҙ ваҡытҡа ғәмәлдән сығарылып тора ла Code de commerce тарафынан яңынан тергеҙелә һәм 1867 йылға тиклем һаҡлана.

[[Германия|Германияла]]ла XVIII быуатҡа тиклем акционерҙар йәмғиәтенәйәмғиәте оҡшашкеүек йәмғиәттәр булғанлығы күҙәтелмәй, әммә оҡшашбер аҙ тартым йәмғиәттәр була, мәҫәлән, Майсендағы «Gesellschaft des Zeynnhandels» һәм 1592 йылда император раҫлаған «Иглаус буҫтау йәмғиәте» (1620 йылда ябыла). 1714 йылда [[Вена|Венала]]ла ойошторолған «Көнсығыш компания», моғайын, иң боронғо герман акционерҙар йәмғиәте булғандыр. [[Пруссия|Пруссияла]] ла Бөйөк Фридрих осоронда бер нисә өҫтөнлөклө йәмғиәт, шул иҫәптән «Сауҙа диңгеҙселек йәмғиәте» асыла, уның акцияларының күп өлөшөн король үҙенә ала.

[[Рәсәй империяһы|Рәсәй империяһының]]ның ҡануниәте 1836 йылда акционерҙар компаниялары тураһында беренсе аныҡ положениеларҙы бирә. .

* капиталдың акцияларға бүленеүе;

* сикләнгән яуаплылыҡ..