Карнавал: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Карнавал" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
'''Карнава́л''' ({{Lang-fr|саrnаval}} - уға {{Lang-it|саrnevalе}}нан, ә уға {{Lang-la|сarrus navalis}} «карап арба» тигәндән килеп сыҡҡанингән; халыҡ этимологияһында [[Латинлатин теле|һуңғы осор лат.]]ндәге саrnе «ит» + vale «хуш»)<ref></ref> — кейенеүҙәр, маскарадтар һәм сағыу биҙәктәргә күмелгән йөрөштәр менән бәйле байрам, Бөйөк Ураҙа алдынан билдәләнә. Көнсығыш славяндарҙың МасленицаһынаМай сабыу байрамына (Масленица) йәки католик славяндарҙың Мясопустына оҡшаш. Башлыса [[Католицизм|католик]] илдәрҙә таралған.
 
Ҡайһы бер тикшеренеүселәр карнавалды Рим сатурналияларына ялғай<ref name="bigenc.ru">{{БРЭ}}</ref>. Көнбайыш Европала карнавал мәҙәниәтенең үҫеше юғары [[Урта быуаттарҙабыуаттар]]ҙа ҡалаларҙың үҫешенә бәйле була. [[XII быуат|XII быуатта]]та Алйоттар байрамы һәм Ишәк байрамы тигән ҡала «халыҡ-дини» байрамы тураһында беренсе мәғлүмәттәр теркәлә.
[[Файл:Venezia_carnevale_6.jpg|справа|мини|300x300пкс|Венецияла карнавал. ''Италия, 2004'']]
[[Файл:SG107557.jpg|справа|мини|300x300пкс| Дюнкеркта карнавал. ''Франция, 2008'']]
'''Карнава́л''' ({{Lang-fr|саrnаval}} - {{Lang-it|саrnevalе}}нан, {{Lang-la|сarrus navalis}} «карап арба» тигәндән килеп сыҡҡан; халыҡ этимологияһында [[Латин теле|һуңғы осор лат.]] саrnе «ит» + vale «хуш»)<ref></ref> — кейенеүҙәр, маскарадтар һәм сағыу биҙәктәргә күмелгән йөрөштәр менән бәйле байрам, Бөйөк Ураҙа алдынан билдәләнә. Көнсығыш славяндарҙың Масленицаһына йәки католик славяндарҙың Мясопустына оҡшаш. Башлыса [[Католицизм|католик]] илдәрҙә таралған.
 
Карнавалдар тәүләп [[Италия|Италияла]]ла барлыҡҡа килә — бында Венеция карнавалдары үткәрелә. Унан һуң [[Франция|Францияға]]ға, иң аҙаҡ [[Германия|Германияға]]ға күсәбарып етә.
Ҡайһы бер тикшеренеүселәр карнавалды Рим сатурналияларына ялғай<ref name="bigenc.ru">{{БРЭ}}</ref>. Көнбайыш Европала карнавал мәҙәниәтенең үҫеше юғары Урта быуаттарҙа ҡалаларҙың үҫешенә бәйле була. [[XII быуат|XII быуатта]] Алйоттар байрамы һәм Ишәк байрамы тигән ҡала «халыҡ-дини» байрамы тураһында беренсе мәғлүмәттәр теркәлә.
 
Карнавалдар тәүләп [[Италия|Италияла]] барлыҡҡа килә — бында Венеция карнавалдары үткәрелә. Унан һуң [[Франция|Францияға]], иң аҙаҡ [[Германия|Германияға]] күсә.
[[Файл:Carnival_in_Acireale.jpg|мини|300x300пкс|Традицион Ачиреале карнавалы — Сицилияла иң билдәлеһе]]
 
== Байрам итеү ==
[[Файл:Jan_Miel_Roman_Carnival_1653.jpg|справа|мини|Ян Миль. ''Римда карнавал'', 1653. Прадо]]
Халыҡ байрамдары формаһы ғәҙәттә байрамдың рәсми булмаған икенсе яртыһында үтә. Ә карнавалдың беренсе яртыһындаяртыһы, ҡайһы бер дини йолалар ҙа башҡарылабашҡарылаып, рәсиерәк төҫ ала. XVIII һәм XIX быуаттарҙа ғына улар айырыла лаһәм карнавал күңел асыуҙың бер төрө булараҡ йәшәй башлай.
 
Һәр карнавалдың төп өлөшө — күп халыҡ төркөмдәренең ҡаланың төп урамдары буйлап үтеүүтеүе. УныңБыл байрамдың төп мотивы — Бөйөк Ураҙа алдынан туйаптуйып ҡалыу өсөн муллыҡ. АуылКарнавал барышында ауыл хужалығы ризыҡтары, тәм-том ҙур-ҙур өйөмдәр булып ята, һәр кемде һыйлайҙар. КарнавалКарнавалдың төп фигурафигураһы — мәрәкәсе. Ул байрам итеүсе халыҡ ағымы урамдар буйлап үткәндә лә, ҡала майҙарына килеп еткәс, ундағы тамашаларға ла төҫ бирә, кәйефте күтәрә.
 
Һәр ҡалала карнавал күп йылдар буйы барлыҡҡа килгән сценарий буйынса үтә. Карнавал башында ғәҙәттә ҡаланың сауҙагәрҙәр корпорациялары тора. Мәҫәлән, Нюрнбергтағы май сабыу карнавалын — ит етештереүселәр корпорацияһы, ә [[Франция|Францияла]]ла шарапсылар корпорацияһы ойоштора.
 
Донъялағы иң таныҡлы карнавал [[Рио-де-Жанейро|Рио-де-Жанейрола]]ла үтә. Был киң күләмле байрамды йыл буйы әҙерләйҙрәәҙерләйҙәр, унда махсус ҙур командалар ҡатнаша, уларҙың сығыштарына баһа ҡуйыла, [[Бразилия|Бразилияға]]ға бөтә донъянан туристар йыйыла.
 
Рәсәйҙә [[Пётр I]] һәм [[Екатерина II]] карнавалдары билдәлелек яулай.
 
Рәсәйҙә [[Пётр I|Петр]] һәм [[Екатерина II|Екатерина]] карнавалдары билдәлелек яулай. Хәҙерге Рәсәйҙә, Көнбайыш Европа илдәренә эйәреп, карнавалдар ҡайһы бер ҡалаларҙа ҡала көнө байрамының бер өлөшө булараҡитеп үткәрелә.
 
== Иҫкәрмәләр ==
Юл 28 ⟶ 27:
 
* ''Бахтин М. М.'' [https://web.archive.org/web/20130122205029/http://philosophy.ru/library/bahtin/rable.html Творчество Франсуа Рабле и народная культура Средневековья и Ренессанса]
* {{КитапКнига|автор=Белкин А. А.|заглавие=Русские скоморохи|место=М.|издательство=Наука|год=1975|страниц=192|ссылка=https://web.archive.org/web/20150217122148/http://ethnocolocol.ru/load/russkie_skomorokhi/34-1-0-625|серия=Институт истории искусств Министерства культуры СССР|ref=Белкин}} Архивная копия от 17 февраля 2015 на Wayback Machine
* Колязин В. Ф. [http://ec-dejavu.ru/c-2/Carnival.html Карнавал в Германии и других немецкоязычных землях] // Колязин В. Ф. От мистерии к карнавалу: Театральность немецкой религиозной и площадной сцены раннего и позднего средневековья. — М.: Наука, 2002, с. 88-118
 
{{Внешние ссылки}}
*
[[Категория:Байрамдар]]
[[Категория:Көлөү]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Карнавал» битенән алынған