Авдеенко Александр Остапович: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
3 юл:
 
== Биографияһы ==
Александр Отсапович Авдеенко 1908 йылдың 8 (21) авгусында  ҡасабала (хәҙер ҡала Макеевка, [[Донецк өлкәһе]], [[Украина]]) эшсе-шахтер ғаиләһендә тыуған. Бала сағында ҡарауһыҙ булған, һуңынан Донбасс шахталарында, Макеевкала «Унион» заводында эшләй. Һуңынан [[Магнитогорск]]<nowiki/>та И.В. Сталин исемендәге Магнитогорск металлургия заводы төҙөлөшөндә — паровоз машинисы ярҙамсыһы булып эшләй. «Буксир» әҙәби төркөмө ағзаһы була .
 
[[1933 йыл|1933]] йылда оло әҙәбиәттә дебюты була: [[Максим Горький|Горький]] «XVI йыл» альманахында, ә һуңынан «Профиздат» һәм «Совет әҙәбиәте» «Я люблю» романы баҫылып сыға. Яҙыусыларҙың И.В. Сталин исемендәге Беломор-Балтик каналына сәфәрҙә ҡатнаша. Авдеенконың [[Беломоро-Балтик каналы|Беломор-Балтик каналына]]на сәйәхәте хаҡындағы китабының тиражы (ул режим өөсөн яракһыҙ булған нескәлектәрҙе һәм күҙәтеүҙәрҙе үҙ эсенә алған) тартып алына һәм юҡҡа сығарыла<ref>[https://books.google.com/books?id=iwBQAwAAQBAJ&pg=PT409 Судьбы учёных в сталинских спецтюрьмах]</ref>, һуңыраҡ һаҡланып ҡалған экземпляры Үҙгәртеп ҡороу осоронда «Знамя» журналында яңынан баҫылып сыға. Съезда М.Горький сығыш яһап, «Я люблю» әҫәрен китап һөйөүселәр араһында яратҡан китаптар иҫәбендә тороуын әйтә
 
<blockquote class="ts-Начало_цитаты-quote">.
</blockquote>[[Мәскәү]]<nowiki/>ҙә йәшәй, Әҙәбиәт институтында уҡый. «Правда» гәзитендә эшләй. Яңы «Столица» («Судьба») романын [[Максим Горький|М. Горький]] тәнҡитләй. [[1936 йыл|1936 йылда]]да [[Серго Орджоникидзе|С. Орджоникидзе]]<nowiki/> тәҡдиме буйынса Донбассҡа күсә, Макеевкала йәшәй, яңы «Государство это я» романы өҫтөндә эшләй (1938 тамамланған, баҫылмаған), Макеевка ҡала советы һәм Бөтә Украины съездары советы депутаты итеп һайлана. 1939 йылда «Правда» гәзитенең махсус корреспонденты булараҡ СССР-ға ҡушылған Көнбайыш Украинаға сәфәр ҡыла
 
[[1940 йыл|1940 йылда]]да Авдеенконың сценарийы буйынса «Закон жизни» фильмы төшөрөлә<ref>Сделан разбор фильма [https://vk.com/tov_krasnov товарищем Красновым] на len.ru 12.02.2019.</ref>, совет студент йәштәренә ялғанлау тип партия матбуғатында тәнҡиткә дусар була<ref>[http://ru.local.co.il/EventPage.asp?nav=3,20,2,3,28624 LocalRu Личности и история — «Закон жизни» и жизнь вне закона] {{dead link|число=12|месяц=10|год=2016}}</ref><ref>''[[Константин Симонов]].'' [http://hrono.ru/libris/lib_s/simonov12.php Глазами человека моего поколения. Размышления о И. В. Сталине. 17 марта 1979 года]</ref>. Авдеенко [[СССР Яҙыусылар союзы|Яҙыусылар союзы]]<nowiki/>нан сығарыла, «Правда» гәзитенән бушатыла. Авдеенко ижадын тар-мар итеүселәр: Үҙәк Комитет секретарҙары [[Жданов Андрей Александрович|Жданов]] һәм [[Сталин Иосиф Виссарионович|Сталин]], яҙыусылар Николай Асеев, Николай Погодин, Александр Фадеев.<ref>А.Авдеенко. Отлучение // Знамя № 4, 1989.-С.99-106</ref>шунан Шунан һуң ер ҡаҙыу машинаһы машинисының ярҙамсыһы булып шахтаға эшкә килә. [[1941йыл]]да, по его улының хәтирәләре буйынса, Авдеенконы фронтҡа үҙ ирке менән алмайҙар, сөнки ул әле сәйәси составта иҫәпләнгән, ә рядовой булыу өсөн бер нисә ай көтөргә кәрәк була. Миномет училищеһын тамамлап, ул хәрәкәттәге армияға тик 1942 йылда ғына эләгә. Авдеенконың улы һөйләүе буйынса, атаһы фронт гәзиттәре өсөн яҙа башлай,«Ҡыҙыл йондоҙ» гәзитенә очерктар ебәрә, әммә был да уңышһыҙлыҡҡа тарый була, тик береһен генә «Искупление кровью» (штрафбатта батырлыҡ күрһәткән элекке офицер тураһында) очеркын  — гәзит мөхәррире [[Давид Ортенберг]] тәүәкәллек итеп баҫтыра.{{Прояснить2||комментарий=}}Сталинға хәбәр ебәрәләр. Һәм төндә Сталин телефон аша: «Баҫтырып сығарығыҙ. Авдеенко үҙ ғәйебен юйҙы»,- тип әйтә.<ref name=autogenerated2>[http://izvestia.ru/news/339947 Сын отвечает за отца // Известия]</ref>
{{Цитата башы}}
Шулай итеп атай әҙәбиәткә әйләнеп ҡайта, аҙаҡ күп китаптар яҙа. Әммә социализм идеяларына ныҡ ышанған кеше өҫтөнән ғәҙелһеҙ язалауҙы кисерә алмай. Сталиндың ҡылыҡтары тураһында дөрөҫлөктө белгәнгә тиклем, ул Сталинға инанған. Бер ваҡыт йөрәк өйәнәгенән һуң, ул тағы Сталин тураһында һөйләй башлай. Мин уға: «Атай, уны ебәр, үҙең тураһында уйла» тип әйттем. Ул былай тип яуап бирҙе: «Эйе, дөрөҫ әйтәһең. Ләкин мин уны кисерә алмайым».<ref name=autogenerated2 />{{Цитата аҙағы}}<blockquote class="ts-Начало_цитаты-quote"><templatestyles src="Шаблон:Конец цитаты/styles.css" /></blockquote>[[1942 йыл|1942]]—[[1945 йыл|1945]] йылдарҙадарҙа — фронтта 131-се дивизияның «За Отчизну» дивизияһы гәзитендә, һуңынан «Сын Родины» гәзитенең хәрби хәбәрсе вазифаһында була, башҡа гәзиттәр, шулай уҡ «Красная звезда» гәзите өсөн мәҡәләләр һәм очерктар яҙа. Ленинград блокадаһын өҙөүҙә ҡатнаша. 1944 йылда «Новый мир» журналында «Большая семья» романы баҫылып сыға. Һуғышты [[Капитан (хәрби дәрәжә)|капитан]] дәрәжәһендә тамамлай<ref name="autogenerated1">{{Cite web|url=http://www.redstar.ru/2010/05/12_05/5_05.html|title=Оружием Слова<!-- Заголовок добавлен ботом -->|accessdate=2012-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190213005854/http://www.redstar.ru/2010/05/12_05/5_05.html|archivedate=2019-02-13}}</ref>.
 
[[1943 йыл|1943]] йылдада яңынан [[СССР Яҙыусылар союзы|СССР яҙыусылар союзы]]<nowiki/>на ҡабул ителә, тәҡдимде Николай Тихонов һәм Константин Симонов бирә. «Огонек» журналының махсус корреспонденты була. 1944 йылда фронтҡа йәнә Коммунистар партияһына ҡабул ителә<ref>А.Авдеенко. Отлучение // Знамя № 4, 1989.-С.132</ref> (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, [[1955 йыл|1955]] йылда [[Советтар Союзы Коммунистар партияһы|КПСС]]-ҡа теркәлә) 
 
[[1996 йыл|1996]]да Мәскәүҙә вафат була. Переделкино зыяратында ерләнә<ref>[https://archive.is/20120710083152/moscow-tombs.narod.ru/1996/avdeenko_ao.htm Московские могилы. Авдеенко А.О]</ref>.
 
* ҡатыны — Любовь Звеняцкая-Авдеенко (1917—2002), Донбасс эшсеһе ғаиләһендә тыуған.